Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Την Παρασκευή, 27 του μήνα, θα ανακοινωθούν τα μέτρα που θα λάβει η Κυβέρνηση ώστε να «απαλύνει» την ακρίβεια, απόρροια της πανδημίας, του πληθωρισμού και του πολέμου. Τρεις οι πυλώνες που θα βασιστεί, ο πρώτος θα είναι η μείωση του φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα, ο δεύτερος παράταση στο μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ στο ηλεκτρικό ρεύμα και ο τρίτος στήριξη σε ευάλωτες ομάδες με επιδοματική πολιτική. Όσον αφορά τα καύσιμα, προβλέπει τη συνέχιση του μέτρου της μείωσης των φόρων κατανάλωσης στη βενζίνη 95 και 98 οκτανίων και στο πετρέλαιο κίνησης κατά 7 σεντ του ευρώ το λίτρο. Με τον ΦΠΑ η μείωση αντιστοιχεί σε 8,3 σεντ του ευρώ το λίτρο, ενώ ανάλογη μείωση μπαίνει και στο φόρο κατανάλωσης κατά 5,32 σεντ του ευρώ το λίτρο στο πετρέλαιο θέρμανσης. Την 1η Ιουνίου το μέτρο αυτό θα σταματούσε και όπως έχει γίνει γνωστό, το δημοσιονομικό κόστος από τη μείωση αυτή φτάνει τα 40 εκατομμύρια ευρώ. Όσον αφορά στο δεύτερο μέτρο, αναμένεται να δοθεί νέα παράταση στο μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ στο ηλεκτρικό ρεύμα. Οι οικιακοί καταναλωτές θα επωφεληθούν μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ 9% έναντι του 19% που είναι σε κανονικά επίπεδα, ενώ οι ευάλωτοι καταναλωτές θα έχουν ακόμα περισσότερη μείωση ΦΠΑ, στο 5%. Δεν είναι γνωστό για πόσο καιρό θα παραταθούν τα μέτρα, αναφορικά με τα καύσιμα και τον ΦΠΑ στο ρεύμα, πιθανώς μέχρι και τέλος Αυγούστου. Από εκεί και πέρα και αναλόγως της κατάστασης του πληθωρισμού και του πολέμου θα γίνει επαναξιολόγηση. Πέρα από αυτά τα δύο μέτρα, τα οποία είναι οριζόντιας εφαρμογής, θα προχωρήσει η Κυβέρνηση και σε μέτρα που θα είναι στοχευμένα. Τα στοχευμένα μέτρα πιθανώς να έχουν επιδοματικό χαρακτήρα και θα αφορούν τους ευάλωτους. Το υπουργείο Οικονομικών κάνει ασκήσεις επί χάρτου αναφορικά με τα μέτρα που θα λάβει και σε ποιες μερίδες κόσμου θα δοθούν, διότι το τελευταίο που θέλει να επιτύχει, είναι η συντήρηση του πληθωρισμού. Δεν πρόκειται να δώσει στήριξη σε όλους τους πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας, διότι δεν λειτουργούν ως μέτρα διόρθωσης της κατάστασης και συντηρούνται οι τιμές σε ψηλά επίπεδα. Οι κινήσεις θα είναι προσεκτικές και θα αναθεωρούνται ανά διαστήματα.
Επιδοτήσεις φωτοβολταϊκών
Οι ασκήσεις επί χάρτου άνοιξαν ένα νέο κεφάλαιο συζήτησης μέσα στο υπουργείο Οικονομικών. Και αυτό λέγεται σκέψεις για ισχυρές επιδοτήσεις σε φωτοβολταϊκά. Μέτρο το οποίο ναι μεν εφαρμόζει το υπουργείο Εμπορίου με κάποια προγράμματα, ωστόσο οι σκέψεις είναι να ενισχυθεί περαιτέρω. Οι κυπριακές τράπεζες, όπως είναι εις θέση να γνωρίζει η «Κ», βλέπουν ιδιαίτερα θετικά το παραπάνω, διότι όπως γίνεται αντιληπτό οι επιδοτήσεις αυτές θα έχουν ποσοστιαία συμμετοχή κράτους – τραπεζών. Όπως μετέφεραν στην «Κ» τραπεζικές πηγές που εστιάζουν στη δανειοδότηση, αυτό θα είναι ένα μέτρο που θα αλλάξει εντελώς το «παιχνίδι».
Το «μενού» περιλαμβάνει μείωση του φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα, δεύτερον παράταση στο μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ στο ηλεκτρικό ρεύμα και τρίτον στήριξη σε ευάλωτες ομάδες με επιδοματική πολιτική.
Ισορροπία δημοσίων οικονομικών
Το δημόσιο χρέος έχει μειωθεί στο 103,6% του ΑΕΠ το 2021 και αναμένεται να μειωθεί σε 93,9% και 88,8% το 2022 και το 2023, αντίστοιχα, όπως αναφέρει η ευρωπαϊκή επιτροπή στις εαρινές της προβλέψεις. Η Κύπρος έχει «υποσχεθεί» να μειώσει σε 93,9% το δημόσιό της χρέος, ενώ βάσει πληροφοριών που έχει η «Κ», τον Οκτώβριο η Κύπρος θα βγει στις αγορές για δανεισμό, ύψους 500 εκατ. ευρώ. Είναι σημαντικό να κρατήσει η Κύπρος τις προσδοκίες της αγοράς. Γιατί γράφονται τα παραπάνω; Διότι η Κύπρος είναι σημαντικό να κινηθεί σε πλαίσιο που είναι δημοσιονομικά ανεκτό και τα νέα μέτρα δεν θα πρέπει να βαρύνουν ή να εκτροχιάσουν τα δημόσια οικονομικά. Οι δυνατότητες του κράτους «χτυπιούνται» από τις αρχές του 2020 με την έλευση της πανδημίας, με τον τουρισμό, τη ναυτιλία και τις υπηρεσίες να μην έχουν ανακάμψει πλήρως. Άρα τα μέτρα που θα παραταθούν και διάφορες παρεμβάσεις για τους ευάλωτους θα ληφθούν υπό το πρίσμα να μην υπάρχει μεγάλο κόστος. Το ζήτημα είναι και να βοηθήσει το κράτος, αλλά και να κρατήσει μια ισορροπία. Το κλίμα των αγορών θα είναι δύσκολο και δεν θα θυμίζει τίποτα τις προηγούμενες εκδόσεις. Αυξημένα επιτόκια, με αβεβαιότητα, σε μια χρονιά όπως δείχνουν οι εαρινές προβλέψεις πως θα είναι με μειωμένο αναπτυξιακό στόχο στα μισά του 5% που περιμέναμε.
Προσεκτικά βήματα
Στο πλαίσιο επεξήγησης των εαρινών προβλέψεων του 2022 για την Κύπρο από κοινοτικές πηγές που συμμετείχε η «Κ», οι κοινοτικοί αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τόνισαν πως τα μέτρα στήριξης που πρέπει να δοθούν θα πρέπει να είναι στοχευμένα και μόνο σε ευάλωτες ομάδες. Όπως εξήγησαν κατά την παρουσίαση των προβλέψεων, η μείωση του φόρου κατανάλωσης και του ΦΠΑ στο ρεύμα δεν είναι σίγουρα στοχευμένα και είναι οριζόντιας φύσης. Την ίδια ώρα, κατέστησαν σαφές πως, ακόμα και τα στοχευμένα μέτρα στις ευάλωτες ομάδες, δεν μπορούν να διαρκέσουν πολύ και θα πρέπει να εφαρμοστούν για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Μόλις τη Δευτέρα τέθηκε ενώπιον της Επιτροπής Οικονομικών συμπληρωματικός προϋπολογισμός ύψους 102 εκατ. ευρώ. Πέραν των 71,5 εκατ. ευρώ που αφορούν πιστώσεις για την πανδημία, τα υπόλοιπα αφορούν σε πιστώσεις συνεπεία του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. Συγκεκριμένα, 18 εκατ. αφορούν αύξηση της περιόδου διατήρησης αποθεμάτων κριθαριού και καλαμποκιού για επιπρόσθετη περίοδο 30 ημερών και την αγορά των αποθεμάτων και διαχείρισης τους για ένα έτος. Ποσό 5 εκατ. ευρώ για φιλοξενία και στήριξη Ουκρανών προσφύγων, 7,6 εκατ. ευρώ λόγω της αύξησης των τιμών των ζωοτροφών και των βασικών προϊόντων, για στήριξη των αιγοπροβατοτρόφων με ποσό 5 εκατ. ευρώ, για στήριξη των αγελαδοτρόφων 1,2 εκατ. ευρώ, στήριξη των χοιροτρόφων με 1,2 εκατ. ευρώ και για αποθεματοποίηση χοίρειου κρέατος με ποσό 0,15 εκατ. ευρώ.
Τα 102 εκατ. ευρώ αντιστοιχούν σε επιβάρυνση αντίστοιχη με το 0,4% του ΑΕΠ της Κύπρου.
