Του Ανδρέα Καραμήτα
Ο δρόμος της Κύπρου προς της πράσινη μετάβαση και την επίτευξη του στόχου που απορρέει από την Πράσινη Συμφωνία της Ε.Ε. για κλιματική ουδετερότητα και απεξάρτηση από τα καύσιμα ορυκτής προέλευσης μέχρι το 2050 έχει ανοίξει. Την συμφωνία χαιρέτισαν οι ηγέτες των κρατών-μελών και δεσμευτήκαν για υλοποίησή της. Πέραν όμως της υιοθέτησης του συγκεκριμένου στρατηγικού σχεδιασμού η συμφωνία είναι κατοχυρωμένη και βάσει ευρωπαϊκής οδηγίας, γεγονός που υποχρεώνει τα κράτη-μέλη για υλοποίηση των βημάτων και στροφή στα λεγόμενα καθαρά καύσιμα. Η υποστήριξη της καινοτομίας, η ενεργειακή αυτονομία των κτιρίων, η απεξάρτηση των βιομηχανιών από καύσιμα ορυκτής προέλευσης αλλά και η γέννηση του τομέα εξηλεκτρισμού αποτελούν βασικές πτυχές του σχεδιασμού προς την πράσινη μετάβαση. Ειδικά για την αποθήκευση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), η κομισιόν παροτρύνει τα κράτη και τους πολίτες να επενδύσουν, αφού αποτελεί μονόδρομο, προς την ενεργειακή αυτονομία οποιασδήποτε κλίμακας.
Τι συμβαίνει στην Κύπρο
Σε επικοινωνία της «Κ» με την ΑΗΚ, μεταξύ άλλων αναφέρθηκε πως στην Κύπρο υπάρχει αξιοσημείωτη παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ αλλά ερχόμαστε αντιμέτωποι με το πρόβλημα που υπάρχει και ευρύτερα στην Ευρώπη, αυτό της αποθήκευσης της ενέργειας και της αξιοποίησής της. Φυσικά, το γεγονός πως το πρόβλημα δεν υπάρχει μόνο στην Κύπρο, δεν μειώνει την διαδοχική ευθύνη των κυβερνήσεων για την παντελή έλλειψη υποδομών αλλά και την απουσία καλλιέργειας ανάλογης κουλτούρας των καταναλωτών που μένουν στη χώρα. Επιπλέον, από την έλλειψη υποδομών φαίνεται πως η ΑΗΚ δεν επένδυσε στην αποθήκευση ενέργειας με αποτέλεσμα να υπάρχουν τεράστια αποθέματα τα οποία δεν χρησιμοποιούνται πουθενά.
Η ενεργειακή αυτονομία των νοικοκυριών το «κλειδί» για μετάβαση στην πράσινη εποχή.
Σε εμβρυικό στάδιο
Τα προβλήματα που συντείνουν στην απουσία αιτήσεων αδειών εγκατάστασης οικιακών μπαταριών αλλά και αδειών για επιχειρηματικές επενδύσεις στον τομέα εξηλεκτρισμού και αποθήκευσης με σκοπό την πώληση, είναι κυρίως τα υψηλά κόστη που υπάρχουν στην Κύπρο. Ειδικότερα, το κόστος είναι ασύμφορο για το μέσο κυπριακό νοικοκυριό, αφού πρωτίστως θα πρέπει να εγκαταστήσουν, αν δεν έχουν, το φωτοβολταϊκό σύστημα και αν υποθέσουμε πως η μέση κατανάλωση ανέρχεται στις 1.000 κιλοβατώρες ανά διμηνία, η τιμή τοποθέτησης ανέρχεται στα 6.000 ευρώ. Αναγκαίο έξοδο επίσης, είναι και η τοποθέτηση μηχανισμού τηλεχειρισμού μαζί με διακόπτη ασφάλειας του φωτοβολταϊκού συστήματος το οποίο ανέρχεται στα 1.000 ευρώ. Συνολικά, η εγκατάσταση ενός οικιακού συστήματος πλήρης λειτουργίας ανέρχεται στις 12 χιλιάδες ευρώ. Ένα ακόμη επιβαρυντικό είναι το κόστος για τη χρήση του δικτύου αποθήκευσης ενέργειας της ΑΗΚ, το οποίο λειτουργεί ως μπαταρία ενέργειας. Η τιμή αποθήκευσης ανέρχεται περίπου στα 2,8 σεντ ανά κιλοβατώρα. Εάν το σπίτι διαθέτει οικιακή μπαταρία αποθήκευσης, δεν πληρώνει.
Οι οικιακές μπαταρίες
Η άνθιση νεοφυών επιχειρήσεων για δημιουργία λειτουργικών οικιακών μπαταριών αποθήκευσης ενέργειας αποδίδει καρπούς αφού έχουν επινοηθεί αρκετές επιλογές για τους καταναλωτές. Αρχικά να πούμε, πως οι μπαταρίες αυτές συσσωρεύουν και αποθηκεύουν ενέργεια κατά τη διάρκεια της μέρας που υπάρχει ηλιοφάνεια με σκοπό να καταναλωθεί τις βραδινές ώρες που υπάρχει σκοτάδι. Οι εν λόγω μπαταρίες είναι επαναφορτιζόμενες και έχουν τη δυνατότητα φόρτωσης εκφόρτωσης. Κάνοντας κάποιος μία απλή αναζήτηση στο Διαδίκτυο θα ανακαλύψει πως από την Κίνα μέχρι την Ευρώπη οι σχετικές επιχειρήσεις προσφέρουν μπαταρίες κυρίως ιόντων λιθίου, οι οποίες είναι 100% αποδοτικές αλλά είναι οικονομικά ασύμφορες, κυρίως για νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος. Αυτό το πρόβλημα φαίνεται να λύνεται αφού επιχειρήσεις έχουν ήδη λανσάρει στην αγορά καινοτόμες, οικονομικές και εναλλακτικές λύσεις όπως η δημιουργία μπαταριών από αλάτι.
Ελάχιστη η ζήτηση
Επί του παρόντος και βάσει των στοιχείων που έχουν δημοσιευθεί, δεν υπάρχουν αδειοδοτημένοι οικιακοί χρήστες μπαταρίας αποθήκευσης, χωρίς όμως να σημαίνει πως κάποιοι δεν προχώρησαν αυτοβούλως και λόγο οικονομικής δυνατότητας στην προσθήκη μπαταρίας στην οικία τους. Επίσης ο αριθμός αιτήσεων που έχει γίνει δεκτός είναι λιγότερος από 10, ενώ οι εταιρείες των οποίων εξετάζονται οι αιτήσεις είναι μόλις τέσσερις.
Ο ιδιωτικός τομέας
Σε ερώτηση της «Κ» στην Eunice Energy Group, εταιρεία που δραστηριοποιείται στον χώρο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της ηλεκτροκίνησης προωθώντας καινοτόμες λύσεις ενεργειακής αυτονομίας, o product manager κ. Σπύρος Κοκκολιός ανέφερε πως το πρόβλημα με την κυπριακή αγορά ήταν η μέχρι πρότινος η απουσία ρυθμιστικού πλαισίου, ιδιαίτερα για την αξιοποίηση αποθηκευτικών συστημάτων. Ωστόσο παρατηρείται μία κινητικότητα από τις κυπριακές αρχές για την ένταξη λύσεων αποθήκευσης στα συστήματα ΑΠΕ. Η τεχνολογία που έχουμε αναπτύξει, συνέχισε, είναι πολύ προηγμένη και μπορεί να λειτουργήσει έξυπνα καταγράφοντας τις οικιακές ανάγκες κατανάλωσης με αποτέλεσμα να υπάρχει έξυπνη χρήση της αποθηκευμένης ενέργειας. Κάτι τέτοιο βοηθά τον οικιακό χρήστη όχι μόνο να έχει ενεργειακή αυτονομία αλλά να μπορεί να διαθέσει τυχόν απόθεμα ενέργειας στο δίκτυο τις ώρες που μπορεί μάλιστα να το πουλήσει ακριβότερα. Συγκεκριμένα, η εταιρεία έχει δημιουργήσει έναν αλγόριθμο που παρέχει ένα έξυπνο σύστημα ενεργειακής διαχείρισης. «Σύμφωνα πάντως με συνεργάτες μας στην Κύπρο, στον παρόν στάδιο δεν υπάρχει επί του πρακτέου ο τρόπος αξιοποίησης τέτοιων συστημάτων» ανέφερε ο κ. Κοκκολιός.
Κεντρικές και υβριδικές εγκαταστάσεις
Λόγω της ανυπαρξίας υποδομών αποθήκευσης ενέργειας από ΑΠΕ το ταμείο Δίκαιης Μετάβασης ενέκρινε στην Κυπριακή Δημοκρατία χορηγία ύψους 40 εκατ. ευρώ για τη δημιουργία συμβατών υποδομών που θα χαρίσουν ευελιξία στην αποθήκευση ενέργειας από το δίκτυο. Σύμφωνα με αναφορές του υπ. Ενέργειας, προωθείται η υλοποίηση κεντρικών και υβριδικών εγκαταστάσεων αποθήκευσης, στη βάση του Γενικού Πλαισίου Πολιτικής για Συστήματα Αποθήκευσης Ενέργειας. Αυτή η εξέλιξη –αν και αρκετά ελπιδοφόρα– δεν επιλύει το ζήτημα ανυπαρξίας υποδομών στα σπίτια και πρέπει να απασχολήσει την κυβέρνηση και τους αντίστοιχους θεσμούς και η παρότρυνση στα κυπριακά νοικοκυριά για ενεργειακή αυτονομία, καθότι το άμεσο μέλλον προβλέπει πως η αυτοδιαχείριση της ενέργειας στα σπίτια είναι οικονομικά βιώσιμη, φιλική προς το περιβάλλον αλλά και ενισχύει την ασφάλεια για απρόσκοπτη παροχή ρεύματος στους πολίτες, όπου και όταν το χρειάζονται.
