Kathimerini.gr
Οι απολύσεις αυξάνονται, οι καταναλωτικές δαπάνες –στήριγμα για την οικονομία– έκαναν απροσδόκητη «βουτιά» τον Ιανουάριο, η καταναλωτική εμπιστοσύνη κατρακυλά, ένας κρίσιμος πρόδρομος δείκτης του ΑΕΠ ξαφνικά βρέθηκε στο κόκκινο και ο φόβος επανήλθε στη Wall Street, με τις μετοχές να υποχωρούν με ταχείς ρυθμούς. Παρά τη σκοτεινή εικόνα που σκιαγραφούν ορισμένοι δείκτες για την αμερικανική οικονομία, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ συνεχίζει να προκαλεί χάος με τις αλλεπάλληλες απειλές για δασμούς. Τώρα στρέφεται εναντίον τριών από τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ.
Επειτα από αναβολή ενός μηνός, επιβλήθηκαν δασμοί 25% στις εισαγωγές από Μεξικό και Καναδά και 20% στις εισαγωγές από Κίνα, οι οποίοι μπορεί να ανεβάσουν σημαντικά το κόστος για τους Αμερικανούς, σε μια περίοδο που ο πληθωρισμός συνεχίζει να διαμορφώνεται σε αρκετά υψηλά επίπεδα. Προκαλούνται έτσι ανησυχίες ότι η Fed θα καθυστερήσει τη μείωση των επιτοκίων, που αποτελούν ένα ακόμη βάρος για τα αμερικανικά νοικοκυριά.
Σε κάθε περίπτωση, ακόμη και η απειλή των δασμών προκαλεί ζημίες, καθώς επικρατεί σύγχυση και αβεβαιότητα, η οποία δυσκολεύει τους επενδυτές, τους CEOs και τους καταναλωτές να κάνουν σχέδια για το μέλλον.
Ενας δείκτης αυτής της σύγχυσης, ο δείκτης αβεβαιότητας της εμπορικής πολιτικής, εκτινάχθηκε τον Ιανουάριο σε επίπεδα-ρεκόρ, χωρίς καν να μετράει τις πρόσφατες απειλές για δασμούς. Ενδεικτικά, ένας προμηθευτής εξοπλισμού μεταφορών με έδρα τις ΗΠΑ δήλωσε σε σχετική έρευνα ότι «οι πελάτες “παγώνουν” τις νέες αγορές, ως αποτέλεσμα της αβεβαιότητας για τους δασμούς. Δεν υπάρχει σαφής κατεύθυνση από την κυβέρνηση για το πώς θα εφαρμοστούν, επομένως είναι δυσκολότερο να προβλέψει κανείς πώς θα επηρεάσει τις επιχειρήσεις».
Από την πλευρά του ο Τζέι Φόρμαν, CEO της εταιρείας παιχνιδιών Basic Fun!, ανέφερε ότι η επιχείρησή του άρχισε να επεξεργάζεται τους επιπλέον δασμούς 10% σε όλες τις εισαγωγές από Κίνα. Κατά τον ίδιο, μπορεί να προκαλέσει «τρύπα» 5 εκατ. ευρώ στα ταμεία της επιχείρησης, καθώς περίπου το 90% των παιχνιδιών αυτών παράγεται στην Κίνα.
Αλλες εταιρείες, όπως η αμερικανική αλυσίδα fast food Chipotle, σχεδιάζουν να απορροφήσουν το κόστος των δασμών φέτος, καθώς κανείς δεν ξέρει αν οι δασμοί είναι προσωρινοί ή μόνιμοι. Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι οι δασμοί απασχολούν και τις εταιρείες που δεν εξαρτώνται άμεσα από κινεζικά αγαθά. Ενδεικτικά, ο CEO της Alcoa, μιας από τις μεγαλύτερες αμερικανικές εταιρείες αλουμινίου, προειδοποίησε ότι οι δασμοί ύψους 25% στις εισαγωγές του μετάλλου θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε απώλεια 100.000 θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ.
Σε κάθε περίπτωση, η ανησυχία των επενδυτών εντάθηκε τις τελευταίες ημέρες, καθώς ένας πρόδρομος δείκτης ανάπτυξης αναθεωρήθηκε απότομα προς τα κάτω. Ειδικότερα, ο δείκτης πρόβλεψης της Fed της Ατλάντας δείχνει συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 2,8% το πρώτο τρίμηνο του έτους. Παρότι είναι ακόμη πολύ νωρίς για να ξέρει κανείς αν πράγματι θα γυρίσει σε αρνητικό πρόσημο, πρόκειται για τεράστια υποβάθμιση από την προηγούμενη πρόβλεψη για ανάπτυξη 2,3%.
Σημειώνεται ότι αρχικά η πρόβλεψη έγινε αρνητική, στο -1,5%, αφότου συνυπολογίστηκε η μείωση των καταναλωτικών δαπανών, οι οποίες αποτελούν περίπου τα δύο τρίτα της αμερικανικής οικονομίας. Υστερα από λίγες ημέρες ο δείκτης υποχώρησε βαθύτερα στο κόκκινο, μετά τα νέα στοιχεία που έδειχναν επιδείνωση της μεταποίησης και πτώση στις επενδύσεις για κατασκευές. Επίσης, η αβεβαιότητα σε ό,τι αφορά τους δασμούς μπορεί να επιβαρύνει τη διάθεση των Αμερικανών καταναλωτών, καθώς οι τελευταίοι δείκτες καταναλωτικής εμπιστοσύνης δείχνουν επιδείνωση με ρυθμό-ρεκόρ. Η Pantheon Macroeconomics επεσήμανε ότι η πτώση 11 μονάδων στον δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης του Conference Board μεταξύ Δεκεμβρίου και Φεβρουαρίου είναι η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί σε αυτή την περίοδο από το 2009, στην κορύφωση δηλαδή της οικονομικής κρίσης. Ακόμη χειρότερα, ο σχετικός δείκτης του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν επιδεινώθηκε κατά 9 μονάδες, που είναι η μεγαλύτερη πτώση από την έναρξη της καταγραφής αυτών των στοιχείων το 1978.
Βέβαια, είναι ακόμη πολύ νωρίς για να κρίνει κανείς αν τα στοιχεία αυτά είναι ένα προσωρινό μελανό στοιχείο ή ένδειξη επιδείνωσης της οικονομικής κατάστασης. Εξάλλου, η αμερικανική οικονομία έχει διαψεύσει πολλές φορές τους φόβους για ύφεση.
