Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Λιγότερες από 15 ημέρες απομένουν για τη λήξη της αναστολής των εκποιήσεων πρώτης κατοικίας έως 350 χιλιάδων ευρώ στην Κύπρο, και η πολιτεία φαίνεται να μην έχει προχωρήσει ούτε και σε μία λύση αναφορικά με τα ανοιχτά κεφάλαια που πρέπει να κλείσουν σε σχέση με το πλαίσιο των εκποιήσεων. Οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων, ωστόσο, βλέποντας την απουσία ενεργειών και τον χρόνο να πιέζει για να φέρουν αποδόσεις-αποτελέσματα στις επενδύσεις τους αναφορικά με τη δευτερογενή αγορά δανείων, ήδη σχεδιάζουν τις λεγόμενες «aggressive resolution strategies». Όπως πληροφορείται η «Κ», στο επόμενο διάστημα θα δούμε τις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων –απόρροια μίας στρατηγικής που αποφάσισαν– να προχωρούν σε προσφορές ακινήτων, σε μαζικές διαγραφές δανείων, εάν αποφασίσει να συνεργαστεί ο δανειολήπτης, και άλλες μεθόδους. Πρακτικά, οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων είναι αποφασισμένες να «μοιραστούν» μέρος ποσοστού κέρδους τους με τον δανειολήπτη, πολύ απλά διότι έχουν τον «αέρα» να το πραγματοποιήσουν. Τα περιθώρια κερδοφορίας τους είναι «κλειδωμένα», αφού απέκτησαν προβληματικά χαρτοφυλάκια από τις τράπεζες της Κύπρου σε εξαιρετικά καλές τιμές. Οι τράπεζες της Κύπρου να υπενθυμίσουμε πως είχαν εποπτικές πιέσεις από το 2017 να απαλλαγούν από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που είχαν στους ισολογισμούς τους και πώλησαν μεγάλα πακέτα δανείων σε επενδυτικά ταμεία –κυρίως αμερικανικά– σε πολύ ελκυστικές τιμές. Σύμφωνα με τα επίσημα δεδομένα που παρέχει η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, την περίοδο 31.12.2017 - 30.06.2023, καταγράφηκε συνολική μείωση στα προβληματικά δάνεια των τραπεζών ύψους 18,5 δισ. ευρώ, ή 89,7%, κυρίως λόγω πώλησης δανείων σε αδειοδοτημένες εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων. Ως εκ τούτου, τα προβληματικά δάνεια στις τράπεζες έχουν περιοριστεί στα 2,11 δισ. ευρώ, από τα συνολικά δάνεια που έχουν δοθεί, ύψους 24,4 δισ. ευρώ.
Σε προσφορές ακίνητα
Οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων, βλέποντας λοιπόν να υπάρχει μια «ύποπτη ηρεμία» σε σχέση με τα δάνεια, τις εκποιήσεις, τη Βουλή και το όλο πρόβλημα, θα λάβουν μέτρα. Στο επόμενο διάστημα θα δούμε τις εταιρείες να προχωρούν με προσφορές σε συγκεκριμένα ακίνητα, αλλά και να υπάρχει κινητικότητα μεταξύ δανειοληπτών και εταιρειών εξαγοράς πιστώσεων για να δοθούν λύσεις μέσω αναδιαρθρώσεων. Αναμένεται μεγάλο «ψαλίδι» μέρους οφειλών των δανειοληπτών ώστε να εκκινήσουν τη διαδικασία ανταπόκρισης στις δανειακές τους υποχρεώσεις, με λύσεις που θα περιλαμβάνουν και σταθερό επιτόκιο δανείων.
Πρόσθετα, με δικά τους έξοδα οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων θα λειτουργούν σε ένα πλαίσιο ειδικού δικαστηρίου, όπου, τρίτο μέρος θα επεμβαίνει και θα προκρίνει ποιο είναι το υπόλοιπο του δανείου. Αυτό το υπόλοιπο θα είναι και δεσμευτικό, ενόψει να προχωρά η διαδικασία της διαπραγμάτευσης μεταξύ εταιρειών εξαγοράς πιστώσεων και δανειοληπτών.
Περισσότερα «upfront»
Όσο ο χρόνος περνά και φτάνει στο τέλος του ο Οκτώβριος, τόσο μεγαλώνει και η πιθανότητα να φτάσει ενώπιον της Βουλής τις τελευταίες εκείνες ημέρες πρόταση νόμου που να αναστέλλει εκ νέου τις εκποιήσεις. Σε ένα τέτοιο σενάριο, όπως μεταφέρουν παρασκηνιακά οι τράπεζες στην εφημερίδα, θα επηρεάσει τον δανεισμό που θα δοθεί από εδώ και πέρα. Όπως εξηγούν, τα χρήματα που θα χρειάζονται να υπάρχουν «upfront» για να δοθεί ένα δάνειο, θα είναι σημαντικά περισσότερα από αυτά που ζητούνται στην παρούσα φάση. Επί παραδείγματι, για να δώσουν δάνειο σε ένα νέο ζευγάρι για αγορά νέας κατοικίας θα ζητείται το 40% ή και το 50%, αφού στην ουσία η εξασφάλιση που θα έχουν δεν θα είναι εύκολα ανακτήσιμη ή και ρευστοποιήσιμη.
Η σκιαγράφηση
Σύμφωνα με την τελευταία διαθέσιμη πληροφόρηση, το συνολικό ύψος προβληματικών δανείων στα τέλη Μαρτίου του 2023 ανήλθε σε 22,5 δισ. ευρώ, από τα οποία 21 δισ. ευρώ, ή ποσοστό 93% του συνόλου των δανείων, είναι με καθυστέρηση παραπάνω από 5 έτη. Με βάση την ίδια πληροφόρηση, ποσοστό 84%των εταιρειών εξαγοράς πιστώσεων αφορούν τερματισμένα δάνεια, ενώ μόλις το 16% είναι ενεργά.
Σύμφωνα με δεδομένα του 2021, όπου τότε οι «Servicers» διαχειρίζονταν δάνεια 19,2 δισ. ευρώ και όχι 22,5 δισ. ευρώ που διαχειρίζονται σήμερα, αντιστοιχούσαν σε 80.192 δάνεια. Γίνεται ευκόλως αντιληπτό πως ο αριθμός των δανείων θα είναι σημαντικά αυξημένος αφού πλέον είναι και συν 3 σχεδόν δισ. τα προβληματικά δάνεια που έχουν στους ισολογισμούς τους. Αναφορικά με την κατανομή του δανειακού χαρτοφυλακίου που κατείχαν οι «Servicers» στα τέλη του 2021, 50% του συνολικού συμβατικού υπολοίπου των χορηγήσεων αφορούσε χορηγήσεις προς φυσικά πρόσωπα, 47% αφορούσε χορηγήσεις προς μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις και 3% αφορούσε λοιπές χορηγήσεις. Το ύψος της αξίας των εξασφαλίσεων ως ποσοστό του δανειακού χαρτοφυλακίου που κατείχαν στα τέλη 2021 ανερχόταν στο 52%. Όσον αφορά την κατανομή των εξασφαλίσεων, το 32% των συνολικών εξασφαλίσεων ήταν η πρώτη κατοικία των δανειοληπτών, ενώ τα λοιπά ακίνητα αποτελούσαν το 65% των συνολικών εξασφαλίσεων. Περίπου 3% των εξασφαλίσεων αποτελούσε λοιπές εξασφαλίσεις. Τα ίδια δεδομένα φανερώνουν πως, οι «Servicers» κατέχουν σημαντικό αριθμό ακινήτων τα οποία αποκτήθηκαν είτε ως μέρος της αγοράς χαρτοφυλακίων των πιστωτικών ιδρυμάτων, είτε μέσω συμφωνιών ανταλλαγής χρέους με ακίνητα μεταξύ των ίδιων και των δανειοληπτών τους. Πιο συγκεκριμένα, στα τέλη 2021, οι «Servicers» κατείχαν 5.679 ακίνητα συνολικής αξίας 978 εκατ. ευρώ. Τα περισσότερα (σε αριθμό) ακίνητα που κατείχαν ήταν οικιστικά οικόπεδα, καθώς αποτελούσαν 29% των συνολικών ακινήτων. Ακολουθούσαν οι οικιστικές μονάδες με 22% των συνολικών ακινήτων, τα αγροτεμάχια με 21%, τα λοιπά ακίνητα με 19%, τα εμπορικά ακίνητα με 7% και τα εμπορικά οικόπεδα με 2%. Τα δεδομένα δεν θα έχουν αλλάξει κατά πολύ σε σχέση με τα δεδομένα του 2023.
Τα ανοιχτά κεφάλαια στο πλαίσιο εκποιήσεων
Τρία είναι τα ανοιχτά κεφάλαια στο πλαίσιο των εκποιήσεων τα οποία θα έπρεπε να είχε κλείσει από το καλοκαίρι η κυβέρνηση σε συνεργασία με τους βουλευτές. Ο λόγος για το ειδικό δικαστήριο, το οποίο θα εξετάζει διαφορές μεταξύ δανειοληπτών και δανειστών, να έχει επιλεγεί πρόσωπο για τη θέση του χρηματοοικονομικού επιτρόπου, αλλά και να είχε προχωρήσει το ζήτημα με τον μηχανισμό επίλυσης διαφορών της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου που ενσωματώθηκε σε πρόταση νόμου.
