Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Άκρως ενδιαφέροντα τα ευρήματα της έρευνας του 5ου κύματος «Κtrends» της εφημερίδας «Η Καθημερινή» για τις τάσεις σε οικονομία, νοικοκυριά και αγορά που αφορά την περίοδο Οκτωβρίου 2023. Σύμφωνα με την γενική εικόνα του 5ου κύματος, υπάρχουν αντοχές στη ζήτηση και στις επιχειρήσεις, επικρατούν οι πιέσεις σε συνταξιούχους, αλλά υπάρχει και δυσαρέσκεια με την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης και στις τράπεζες.
Όπως καταδεικνύει το 5ο κύμα της έρευνας, συνεχίζει να αυξάνεται η πίεση που δέχεται η κυβέρνηση σε σχέση με την οικονομική της πολιτική, με την αξιολόγηση να καταγράφει νέα υποχώρηση. Συνολικά η αρνητική αξιολόγηση της οικονομικής πολιτικής βρίσκεται στο 64% σε σχέση με το 58% πριν από τρεις μήνες. Σημειώνουμε επίσης την αύξηση των ερωτηθέντων που αξιολογούν «αρνητικά» την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη κατά 5 μονάδες, στο 29%. Ταυτόχρονα, η ελαφρώς αρνητική αξιολόγηση («μάλλον αρνητικά») καταγράφει μικρή αύξηση 1 μονάδας, στο 35%. Αντίστοιχα, οι θετικές αξιολογήσεις σημειώνουν υποχώρηση, με τους πλήρως ικανοποιημένους ανάμεσα στο δείγμα της έρευνας να αποτελούν το 4% (6% προ τριμήνου) και τους «μάλλον» ικανοποιημένους να υποχωρούν από το 24% του περασμένου τριμήνου στο 18%. Συνολικά, σε σχέση με 30% θετικές αξιολογήσεις στο προηγούμενο κύμα της έρευνας, η κυβέρνηση λαμβάνει πλέον 22%.
Η Οικονομική Καθημερινή σε συνεργασία με την PwC Κύπρου (supported by PwC) έχουν ανακοινώσει την τακτική ανασκόπηση των τάσεων της κυπριακής οικονομίας μέσω έρευνας της εταιρείας IMR σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας. Σε αυτό το 5ο κύμα της έρευνας η χειρότερη αξιολόγηση της κυβέρνησης εντοπίζεται στην Αμμόχωστο, μια επαρχία που δείχνει γενικότερα τις υψηλότερες πιέσεις και τη μεγαλύτερη επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών. Στην επαρχία Αμμοχώστου, αρνητικά αξιολογεί την κυβέρνηση το ιδιαίτερα υψηλό 80% των ερωτηθέντων, καταγράφοντας σημαντική επιδείνωση σε σχέση με το 64% του προηγούμενου κύματος της έρευνας. Η επιδείνωση κατά 16 μονάδες στην αρνητική αξιολόγηση της κυβέρνησης στην Αμμόχωστο, συνοδεύεται από υποχώρηση των θετικών αξιολογήσεων κατά 14 μονάδες (10% έναντι 24% προ τριμήνου). Σημειώνεται πως δεν εντοπίζονται απόλυτα ικανοποιημένοι στην Αμμόχωστο (0%), με το 10% των ικανοποιημένων να αξιολογούν εξ ολοκλήρου «μάλλον» θετικά την κυβερνητική πολιτική.
Η κάλυψη του δείγματος είναι σε παγκύπρια βάση, σε αστικές και αγροτικές περιοχές, ενώ η επιλογή του δείγματος γίνεται με τυχαία στρωματοποιημένη δειγματοληψία.
Αναπνέει η Πάφος
Στην μεγάλη έρευνα της «Κ», του 5ου κύματος «Κtrends» με την στήριξη της PwC, η Πάφος παραμένει η επαρχία με την μεγαλύτερη ικανοποίηση για την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης, με το 26% του δείγματος να αξιολογεί θετικά την κυβερνητική πολιτική. Ταυτόχρονα, με το 6% να αξιολογούν απόλυτα «θετικά» την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης, η Πάφος είναι και η πιο «ικανοποιημένη» επαρχία. Ωστόσο, παρά την πρωτιά της Πάφου σε ικανοποίηση για την οικονομική πολιτική, ακόμη κι εκεί σημειώνεται σημαντική επιδείνωση της ικανοποίησης. Συγκεκριμένα, η έστω και μικρή ικανοποίηση υποχώρησε από το 41% στο 26%, ενώ την ίδια ώρα οι ερωτηθέντες που αξιολογούν την κυβερνητική πολιτική αρνητικά («μάλλον» ή «απόλυτα»), αυξήθηκαν από 50% σε 65%.
Αντοχές στους νέους
Μεγάλη υποχώρηση καταγράφεται επίσης ανάμεσα σε άτομα με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, όπου η θετική αξιολόγηση υποχώρησε κατά 26 μονάδες, στο 21%, και η αρνητική αυξήθηκε κατά 26 μονάδες, στο 79%. Αντοχές δείχνει η αξιολόγηση της κυβερνητικής πολιτικής ανάμεσα στους νέους (18-24), ένα δημογραφικό το οποίο γενικότερα σημειώνει και υψηλότερη ανθεκτικότητα σε όλες τις μετρήσεις και η οποία δείχνει πως δεν δέχεται υψηλές πιέσεις από την οικονομική κατάσταση. Το εύρημα είναι διαχρονικό και, όπως έχει αναφερθεί σε παλαιότερα κύματα, ενδέχεται να οφείλεται στο γεγονός ότι ανάγκες του συγκεκριμένου δημογραφικού χρηματοδοτούνται από γονείς και γενικότερα από άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Ταυτόχρονα, για τα συγκεκριμένα δημογραφικά υφίστανται μειωμένες υποχρεώσεις που σχετίζονται με το ανάθρεμμα παιδιών, τη στέγαση κτλ. Πάντως, η υποχώρηση κατά 5 μονάδες στην ικανοποίηση, στο 28% είναι άξια λόγου, όπως είναι και η υποχώρηση των δυσαρεστημένων κατά 11 μονάδες, στο 45%. Η μεγαλύτερη μετακίνηση των νέων ήταν προς το «Δεν Ξέρω, Δεν Απαντώ».
Θετικό ισοζύγιο απαντήσεων για την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης δεν εντοπίζεται σε καμία επαρχία, ηλικιακή ομάδα ή μορφωτικό επίπεδο, με καλύτερη επίδοση το -17 ανάμεσα στους νέους.
Μικρή επιδείνωση στην κατανάλωση
Στην μεγάλη έρευνα της «Κ», του 5ου κύματος (Οκτώβριος 2023) «Κtrends» με την στήριξη της PwC, καταδεικνύεται πως –μετά από αργή αλλά σταθερή βελτίωση στις συνθήκες που επικρατούν στα νοικοκυριά από το τέλος του 2022 μέχρι και τον περασμένο Σεπτέμβριο– καταγράφεται μια μικρή επιδείνωση. Η επιδείνωση ενδεχομένως να επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από την πορεία των επιτοκίων και του κόστους ηλεκτρισμού κατά το προηγούμενο τρίμηνο, παρά τη γενικευμένη υποχώρηση του πληθωρισμού.
Συγκεκριμένα, καταγράφεται σημαντική μείωση της τάξης του 9,2% στην πρόθεση δαπανών για την ένδυση. Όσον αφορά στα τρόφιμα, η μείωση στην πρόθεση δαπανών είναι πιο περιορισμένη, στο 1,5% και συγκεκριμένα από 439,9 ευρώ σε 433,3 ευρώ. Όσον αφορά στην εκτίμηση δαπανών για το επόμενο τρίμηνο, παρατηρείται αυξημένη πρόθεση δαπανών. Πάντως, η πρόθεση αγοράς για καταναλωτικά αγαθά παραμένει ανθεκτική, σε πείσμα των πιέσεων που αναφέρουν τα νοικοκυριά για τα οικονομικά τους.
Οι εκτιμήσεις και οι προσδοκίες στην Κυπριακή Οικονομία
Σκοπός της έρευνας είναι να αναδείξει τις εκτιμήσεις και τις προσδοκίες σε σχέση με την κυπριακή οικονομία, μέσα από ένα δείγμα 800 ατόμων σε γυναίκες και άνδρες 18 ετών και άνω. Η κάλυψη του δείγματος είναι σε παγκύπρια βάση, σε αστικές και αγροτικές περιοχές, ενώ η επιλογή του δείγματος γίνεται με τυχαία στρωματοποιημένη δειγματοληψία. Η πέμπτη έρευνα για λογαριασμό της εφημερίδας «Η Καθημερινή» (η πρώτη είχε γίνει τον Ιούνιο του 2022) περιλαμβάνει ερωτήσεις με σκοπό τα πορίσματά της να αποτελέσουν χρήσιμο οικονομικό εργαλείο για επιχειρήσεις, αλλά και για ενεργούς πολίτες. Η έρευνα συγκρίνει τέσσερις περιόδους, ενώ συγχρόνως απαντά και για τις τάσεις που θα υπάρξουν στο επόμενο διάστημα.
