Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Ο οίκος αξιολόγησης Fitch Ratings επιβεβαίωσε τη μακροπρόθεσμη πιστοληπτική αξιολόγηση της Κύπρου στο BBB- κρατώντας παράλληλα σταθερές τις προοπτικές (outlook). Επί της ουσίας προχώρησε το βράδυ της 16ης Σεπτεμβρίου 2022 σε αντίστοιχη αξιολόγηση με αυτή που είχε προβεί το Μάρτιο του 2022 κατά τον πρώτο κύκλο αξιολογήσεων της χώρας.
Ο Οίκος επισημαίνει πως, η σταθερή προοπτική αντικατοπτρίζει την άποψη ότι παρόλο που η κυπριακή οικονομία είχε μια ισχυρή ανάκαμψη μετά την πανδημία και τα κρατικά οικονομικά αποδείχθηκαν ανθεκτικά, η επιδείνωση της προοπτικής για την ανάπτυξη της ευρωζώνης και οι αβεβαιότητες που σχετίζονται με την υψηλή έκθεση της Κύπρου στη Ρωσία μέσω των επενδυτικών και τουριστικών δεσμών της ενέχουν σημαντικούς κινδύνους.
Σύμφωνα με το ριπόρτ των Fitch, το πραγματικό ΑΕΠ του α' εξαμήνου του 2022 στην Κύπρο αυξήθηκε με ετήσιο ρυθμό 6,0%, σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ευρωζώνης 4,7%. Η ανάκαμψη στον τουριστικό τομέα ήταν ισχυρότερη από το αναμενόμενο, σχολιάζει, παρά την απουσία Ρώσων τουριστών που αποτελούσαν το 20% των αφίξεων τουριστών το 2019. Στο πλαίσιο της ενεργειακής κρίσης που εντείνεται στην Ευρώπη και του υψηλού πληθωρισμού, αναμένει επιβράδυνση της κυπριακής οικονομίας από το 2ο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, αν και ο ονομαστικός ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ προβλέπει να είναι 1,6 μονάδες υψηλότερος από την πρόβλεψή τους το Μάρτη του 2022 (4,7%). Το 2023 η ύφεση στην ευρωζώνη (ο Fitch προβλέπει -0,1% αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ), θα επιβραδύνει την ανάπτυξη στην Κύπρο στο 1,8%.
Πληθωριστικοί κίνδυνοι
Ο Fitch εντοπίζει πως, η Κύπρος δεν εισάγει φυσικό αέριο, επομένως δεν εκτίθεται άμεσα στον κίνδυνο ελλείψεων φυσικού αερίου που αντιμετωπίζει η Ευρώπη αυτό το χειμώνα. Ωστόσο, η Κύπρος εξαρτάται εξ' ολοκλήρου από τις εισαγωγές πετρελαίου και προϊόντων πετρελαίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, γεγονός που καθιστά τον πληθωρισμό και τους όρους εμπορίου ιδιαίτερα ευαίσθητους στις μεταβολές των παγκόσμιων τιμών του πετρελαίου. Προβλέπει λοιπόν πως, ο πληθωρισμός θα είναι κατά μέσο όρο 7,9% το 2022 και θα υποχωρήσει στο 4,9% το 2023 λόγω των χαμηλότερων τιμών του πετρελαίου.
Το χρέος
Ο Οίκος σημειώνει ότι, ο λόγος του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ της Κύπρου μειώνεται γρήγορα προς το προ-πανδημικό επίπεδο. Σχολιάζει οτι, αφού κορυφώθηκε στο 115% το 2020, το χρέος μειώθηκε στο 103,6% το 2021, καταγράφοντας τη δεύτερη μεγαλύτερη μείωση του δημόσιου χρέους μεταξύ των οικονομιών της ΕΕ. Για το 2022, ο Fitch προβλέπει περαιτέρω μείωση του χρέους στο 91,7%, μείωση δηλαδή κατά 11,9 μονάδες. Υπογραμμίζει εντούτοις ότι, τα νέα μέτρα για την αντιστάθμιση των υψηλότερων τιμών της ενέργειας και οι ασθενέστερες οικονομικές προοπτικές από την αρχική των Fitch ενέχουν καθοδικό κίνδυνο για τις μεσοπρόθεσμες προβλέψεις για το χρέος, οι οποίες έχουν το χρέος να πέσει κάτω από το 85% του ΑΕΠ έως το 2024.
Δημοσιονομικός αντίκτυπος
Όσον αφορά στα μέτρα που στοχεύουν στον μετριασμό των επιπτώσεων των αυξημένων τιμών της ενέργειας υπολογίζει ότι, ο συνολικός ακαθάριστος δημοσιονομικός αντίκτυπος εκτιμάται από την κυβέρνηση σε περίπου 160 εκατομμύρια ευρώ (0,6% του ΑΕΠ) για φέτος. Αναμένει ο Οίκος δε, από τις αρχές να διατηρήσουν έναν βαθμό δημοσιονομικής συγκράτησης ενόψει του τρέχοντος σοκ στις τιμές της ενέργειας, αντικατοπτρίζοντας ένα πρόσφατο ρεκόρ δημοσιονομικής πειθαρχίας.
Αδύναμες τράπεζες
Ο δείκτης τραπεζικού συστήματος (BSI) της Fitch για την Κύπρο στο 'b', συγκαταλέγεται μεταξύ των πιο αδύναμων ανάμεσα στα ευρωπαϊκά κράτη. Σχολιάζει πως ναι μεν σημειώθηκε αξιοσημείωτη πρόοδος στην πώληση και τη διαγραφή μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ), ωστόσο οι ασθενέστερες οικονομικές προοπτικές θα μπορούσαν να πιέσουν τους δανειολήπτες σε ορισμένους κλάδους της οικονομίας και να επιβραδύνουν τη χορήγηση νέων δανείων, η οποία παραμένει κάτω από τα προ πανδημίας επίπεδα. Η έκθεση των δανείων σε ευάλωτους τομείς (τουρισμός, μεταφορές, ακίνητα και κατασκευές) είναι σχετικά μεγάλη (περίπου 34% του συνολικού χαρτοφυλακίου του κλάδου, Ιούνιος 2022). Τα δάνεια που ταξινομούνται στο "Στάδιο 2" είναι επίσης υψηλά, στο 15,5% του συνόλου των δανείων και απαιτήσεων (Μάρτιος 2022), έναντι του μέσου όρου της ΕΕ που είναι 9,1%. Η περαιτέρω πρόοδος στην επίλυση των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα εξαρτηθεί εν μέρει από την επιτυχία του σχεδίου "ενοικίου έναντι δόσης" υπό την κρατική ΚΕΔΙΠΕΣ, για το οποίο εξακολουθεί να εκκρεμεί η έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
