Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Με την εξάπλωση του κορωνοϊού εντός του 2020, η υγειονομική, έγινε τάχιστα οικονομική κρίση. Επηρέασε νοικοκυριά και επιχειρήσεις και τα κράτη αναγκάστηκαν να δώσουν έκτακτα μέτρα οικονομικής στήριξης. Έτσι έπραξε και η Κύπρος. Μετά την κρίση του κορωνοϊού άρχισε ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία, που μαζί με την αύξηση των επιτοκίων δημιουργήθηκε ένα ντόμινο ακρίβειας. Και τα μέτρα της στήριξης συνέχισαν. Και εκεί που η ακρίβεια έχει αυξηθεί κατακόρυφα στην Κύπρο σε όλους τους τομείς, το μεσανατολικό αλλάζει εκ νέου τα δεδομένα, βάζοντας το δικό του λιθαράκι στην εικόνα της ακρίβειας.
Τα μέτρα που ανακοίνωσε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης για την αντιμετώπιση της ακρίβειας είναι 196 εκατ. ευρώ και λαμβάνουν υπόψη τις δημοσιονομικές δυνατότητες του κράτους, ωστόσο εκείνο που παρέλειψε να πει είναι ότι είναι ενάντια στις αποφάσεις της νομισματικής πολιτικής που πρακτικά, επιδοτούν τον πληθωρισμό και μακροπρόθεσμα θα συνεχίσουν να «ταΐζουν» την ακρίβεια.
Τα μέτρα έχουν κυρίως οριζόντιο χαρακτήρα και δεν είναι στοχευμένα, χρησιμοποιώντας όλο το «παραθυράκι» που έχουν αφήσει οι Θεσμοί. Οι Θεσμοί ήταν ξεκάθαροι, πως τα οριζόντια μέτρα δεν θα πρέπει να συνεχίσουν να εφαρμόζονται, οριζόντια μέτρα θα πρέπει να είναι μόνο όταν κριθεί αναγκαίο. Τα μέτρα τα οποία δίνονται από τα κράτη θα πρέπει πλέον να είναι στοχευμένα και συγκεκριμένης χρονικής διάρκειας, διότι έτσι επιδοτείται μεγάλη μερίδα πολιτών που δεν έχει ουσιαστική ανάγκη να επιδοτηθεί.
Τα μέτρα άμεσης επίδρασης -όχι αυτά για τα φωτοβολταικά- που δεν είναι στοχευμένα και είναι «για όλους» τρέφουν τον πληθωρισμό και την κατανάλωση, καθώς αντιτίθενται στις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Η ΕΚΤ κάνει ενέργειες για να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2% και τα οριζόντια μέτρα σίγουρα δεν βοηθούν. Ο μέσος Κύπριος ναι μεν θα ανακουφισθεί ελαφρώς από τα μέτρα οριζόντιου χαρακτήρα που ανακοινώθηκαν, εντούτοις, πιθανώς να κρατήσουν ψηλά τον πληθωρισμό και την ακρίβεια για παραπάνω διάστημα από ότι θα κρατούνταν. Τα 11 άμεσα μέτρα κοστολογούνται στα 141 εκατ. ευρώ τα οποία είναι και οριζόντια και στοχευμένα.
Από την άλλη, οι αποφάσεις για τα μέτρα στεγαστικής πολιτικής ή για τα φωτοβολταικά, είναι ενέργειες που δεν επιδοτούν τον πληθωρισμό. Ενδεχομένως εκεί να πρέπει να «φτιάξει» ο Πρόεδρος τις γραφειοκρατικές διαδικασίες για να εντάσσονται οι πολίτες με πιο ταχείς διαδικασίες.
Τα άμεσα μέτρα
1. Κλιμακωτή επιδότηση του ηλεκτρικού ρεύματος από την 1η Νοεμβρίου 2023 μέχρι τις 29 Φεβρουαρίου 2024, για οικιακούς, εμπορικούς και βιομηχανικούς καταναλωτές ενώ, για τους ευάλωτους καταναλωτές η επιδότηση καλύπτει το 100% της αύξησης της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος.
2. Μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης καυσίμων κίνησης, κατά 8,33 σεντ το λίτρο, για τους μήνες Νοέμβριο του 2023 μέχρι και τον Φεβρουάριο του 2024.
3. Μείωση του φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης κατά 6,39 σεντ το λίτρο, από τον Δεκέμβριο του 2023 μέχρι και τον Μάρτιο του 2024.
4. Επιδότηση κατά 2% του επιτοκίου των στεγαστικών δανείων που έχουν συναφθεί από την 1η Ιανουαρίου 2022 μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του 2023 για αγορά και ανέγερση πρώτης κατοικίας, για οικογένειες με ετήσιο εισόδημα €50.000.
5. Μηδενικός συντελεστής ΦΠΑ στο κρέας και τα λαχανικά, από την 1η Δεκεμβρίου 2023 μέχρι το τέλος Μάϊου 2024.
6. Επιδότηση ενοικίου για λήπτες ΕΕΕ με εφάπαξ ποσό €300 σε όσους λαμβάνουν επιδότηση ενοικίου ή τόκων στεγαστικού δανείου. Το ποσό αυξάνεται στα €500 σε δικαιούχους με σοβαρή αναπηρία.
7. Εφάπαξ ενίσχυση στους λήπτες επιδόματος διακίνησης αναπήρων με ποσό €120.
8. Επέκταση του επιδόματος τέκνου για πολύτεκνους καλύπτοντας τα παιδιά μέχρι την ολοκλήρωση των προπτυχιακών σπουδών τους για απόκτηση πρώτου πτυχίου.
9. Αύξηση κατά 5% του επιδόματος τέκνου.
Τα μεσοπρόθεσμα μέτρα
1. Εγκατάσταση Φωτοβολταϊκών χωρίς την καταβολή κεφαλαίου σε μικρού και μεσαίου μεγέθους κατοικίες, με την παραχώρηση αρχικής χορηγίας €1.000 και αποπληρωμή του υπόλοιπου ποσού με δόσεις, μέσω του λογαριασμού ηλεκτρικού ρεύματος.
2. Αύξηση της ισχύος αυτοπαραγωγής και ιδιοκατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος σε επιχειρήσεις, μέσω Φωτοβολταϊκών.
Στεγαστική πολιτική
1. Σχέδιο Ανακαινίζω – Ενοικιάζω για ένταξη κενών και αδρανών κατοικιών στην αγορά ενοικίου.
2. Ενίσχυση υφιστάμενων πολεοδομικών κινήτρων για ανέγερση οικιστικών μονάδων, μέρος των οποίων θα παραχωρούνται με προσιτό ενοίκιο.
3. Σχέδιο, Kτίζω και Eνοικιάζω σε ιδιωτική γη, με αξιοποίηση πρόσθετου συντελεστή δόμησης και φορολογικών κινήτρων για κατασκευή και ενοικίαση οικιστικών μονάδων σε προσιτές τιμές.
4. Κοινωνική Στέγαση μέσα από την ανέγερση οικιστικών μονάδων σε συγκεκριμένα τεμάχια γης.
5. Παραχώρηση οικοπέδων στην ύπαιθρο για οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα.
6. Στεγαστική επιδότηση νεαρών ζευγαριών ή και νέων μέχρι 41 ετών με παραχώρηση εφάπαξ χορηγίας από €20.000 μέχρι €50.000, στη βάση κριτηρίων.
