Μία απομακρυσμένη περιοχή στον Καναδά, γνωστή ως Δαχτυλίδι της Φωτιάς, κρατάει το κλειδί για την παγκόσμια μετάβαση στα ηλεκτρικά οχήματα. Μια μεγάλη, βαλτώδης έκταση με ελατοδάση και ελικοειδή ποτάμια στο βόρειο Οντάριο, μακριά από τους πολυσύχναστους δρόμους, θεωρείται από τις πιο σημαντικές αναξιοποίητες πηγές νικελίου, χαλκού και κοβαλτίου στον κόσμο, μέταλλα απαραίτητα για την κατασκευή των μπαταριών που τροφοδοτούν ηλεκτρικά οχήματα. Τα πολύτιμα αγαθά ωστόσο, με εκτιμώμενη αξία 67 δισ. δολαρίων, είναι θαμμένα κάτω από ένα τεράστιο οικοσύστημα βάλτων που είναι γνωστοί στους ντόπιους ως «τα εδάφη που αναπνέουν» και περιέχουν περισσότερο άνθρακα ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο ακόμη και από το τροπικό δάσος του Αμαζονίου.
Η εκσκαφή τους θα μπορούσε να προκαλέσει την έκλυση περισσότερων αερίων θερμοκηπίου από ό,τι εκπέμπει ολόκληρος ο Καναδάς σε ένα χρόνο, μετατρέποντας μία από τις μεγαλύτερες δεξαμενές άνθρακα της γης σε σημαντική πηγή εκπομπών, προειδοποιούν ακτιβιστές για το περιβάλλον. Το θέμα έχει πυροδοτήσει έντονες διαμάχες μεταξύ εταιρειών εξόρυξης, υποστηρικτών του κλίματος και ντόπιων, την ώρα που η ζήτηση για καθαρότερη ενέργεια και ηλεκτρικά οχήματα αυξάνεται παγκοσμίως.
«Αν χρειαστεί να ανέβω μόνος μου σε μια μπουλντόζα, θα αρχίσουμε να χτίζουμε δρόμους προς το Δαχτυλίδι της Φωτιάς», λέει ο Νταγκ Φορντ, ηγέτης της επαρχίας του Οντάριο, η οποία πρόσφατα υπέγραψε συμφωνίες με τις αυτοκινητοβιομηχανίες Volkswagen και Stellantis για την ίδρυση εργοστασίων κατασκευής μπαταριών στην επαρχία.
Οι αντίπαλοι προειδοποιούν ότι η διατάραξη της περιοχής θα έχει εκτεταμένες συνέπειες. «Απειλούμε να καταστρέψουμε δάση και τυρφώνες που απορροφούν τον άνθρακα από την ατμόσφαιρα, με συνέπειες καταστροφικές», απαντάει η Κέιτ Κέμπτον, δικηγόρος που εκπροσωπεί ομάδες ιθαγενών που έχουν μηνύσει την κυβέρνηση του Οντάριο, ζητώντας να σταματήσουν τα έργα εξόρυξης.
Ο Καναδάς έχει υπογράψει τη δήλωση των Ηνωμένων Εθνών, σύμφωνα με την οποία η χώρα πρέπει να διαβουλεύεται και να λαμβάνει «εκ των προτέρων συγκατάθεση» από τους αυτόχθονες πληθυσμούς για αποφάσεις και έργα που επηρεάζουν τις κοινότητές τους.
Το Δαχτυλίδι της Φωτιάς σχηματίστηκε πριν από σχεδόν τρία δισεκατομμύρια χρόνια, όταν οι τεκτονικές πλάκες που μετατοπίστηκαν προκάλεσαν ρωγμές στην ήπειρο και το πλούσιο σε ορυκτά μάγμα ξεχύθηκε από τον πυρήνα της Γης. Αργότερα, ένα στρώμα πάγου που υποχωρούσε, δημιούργησε ένα υγρό, βαλτώδες έδαφος που καλύπτει ορυκτά αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Το 2007, ερευνητές ανακάλυψαν πλούσια κοιτάσματα από νικέλιο, χαλκό και χρωμίτη, ένα ορυκτό που χρησιμοποιείται για την κατασκευή ανοξείδωτου χάλυβα που βρίσκεται κυρίως στη Νότια Αφρική και ονόμασαν την περιοχή από το διάσημο τραγούδι του Tζόνι Κας, επειδή τα κοιτάσματα ορυκτών εμφανίζονταν ως κόκκινο μισοφέγγαρο σε μαγνητικές εικόνες.
Το εύρημα προκάλεσε «πυρετό» στις εταιρείες εξόρυξης της Βόρειας Αμερικής, όπως η Noront Resources και η Cleveland-Cliffs, ωστόσο τα έργα δεν προχώρησαν, λόγω του υψηλού κόστους και επειδή η περιοχή ήταν απρόσιτη οδικώς. Απογοητευμένος από τον αργό ρυθμό, ιδιαίτερα στο μεγαλύτερο κοίτασμα νικελίου, που ονομάζεται Eagle’s Nest, ο Αυστραλός δισεκατομμυριούχος Αντριου Φόρεστ της Wyloo Metals κέρδισε τον μεγαλύτερο ανθρακωρύχο στον κόσμο σε χρηματιστηριακή αξία, την BHP Group, σε έναν πόλεμο προσφορών και εξαγόρασε τη Noront έναντι 500 εκατ. δολαρίων. Το Eagle’s Nest είναι «το πιο πολύτιμο, μη ανεπτυγμένο, κοίτασμα νικελίου, στον κόσμο. Δεν θα ξεφύγουμε από τα ορυκτά καύσιμα, τα οποία θα καταστρέψουν τον πλανήτη, αν δεν έχουμε άφθονα αποθέματα νικελίου», λέει.
Πέρυσι, η παγκόσμια χρήση νικελίου ανήλθε σε 3,16 εκατ. μετρικούς τόνους, σύμφωνα με την Benchmark Mineral Intelligence, ενώ μέχρι το 2035, η ποσότητα νικελίου που θα απαιτείται για να συμβαδίσει με την παγκόσμια ζήτηση θα διπλασιαστεί σχεδόν σε 6,20 εκατ. τόνους. Εργα όπως το Δαχτυλίδι της Φωτιάς αντιπροσωπεύουν μια νέα εποχή στη βιομηχανία εξόρυξης που αποκτά πλέον «πράσινη λάμψη» ως αναπόσπαστο στοιχείο για την ηλεκτροκίνηση, λένε αναλυτές.
Κοινότητες αυτοχθόνων και καναδικές περιβαλλοντικές ομάδες ωστόσο προειδοποιούν ότι η καταστροφή της παρθένας περιοχής, ειδικά του δικτύου τυρφώνων, θα ενισχύσει τις παγκόσμιες εκπομπές άνθρακα που προσπαθούν να περιορίσουν τα ηλεκτρικά οχήματα. Η καταστροφή της περιοχής θα μπορούσε να απελευθερώσει 1,6 δισ. τόνους διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, υπερδιπλάσιο από τους 730 εκατ. τόνους που απελευθέρωσε συνολικά ο Καναδάς το 2019, λέει η Λόρνα Χάρις, διευθύντρια στην Εταιρεία Προστασίας Αγριας Ζωής του Καναδά.
