Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Σημαντικά τα ευρήματα της έρευνας του 4ου κύματος της εφημερίδας «Η Καθημερινή» για τις τάσεις σε οικονομία, νοικοκυριά και αγορά που αφορά την περίοδο Ιουνίου - Ιουλίου 2023. Σύμφωνα με την γενική εικόνα, οι Κύπριοι απορροφούν τον πληθωρισμό και διατηρούν την πρόθεση κατανάλωσης τα νοικοκυριά, ενώ διαφαίνονται οι πρώτες ενδείξεις αισιοδοξίας στις επιχειρήσεις. Οι τράπεζες συνεχίζουν να δέχονται πιέσεις στην εμπιστοσύνη, αλλά σχετικά λιγότερες από τα προηγούμενα τρίμηνα. Η εμπιστοσύνη στις τράπεζες συνεχίζει να μειώνεται αλλά με επιβράδυνση στην απώλεια εμπιστοσύνης, ενώ η κυβέρνηση αξιολογείται αρνητικά σε όλες τις επαρχίες.
Η Οικονομική Καθημερινή σε συνεργασία με την PwC Κύπρου (supported by PwC) έχουν ανακοινώσει την τακτική ανασκόπηση των τάσεων της κυπριακής οικονομίας μέσω έρευνας της εταιρείας IMR σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.
Η κάλυψη του δείγματος είναι σε παγκύπρια βάση, σε αστικές και αγροτικές περιοχές, ενώ η επιλογή του δείγματος γίνεται με τυχαία στρωματοποιημένη δειγματοληψία.
Στο τέταρτο κύμα της έρευνας κυριαρχεί η εικόνα σταθεροποίησης της οικονομίας. Παρά το γεγονός ότι οι πιέσεις συνεχίζουν να είναι αυξημένες, κυρίως για τα νοικοκυριά και σε λιγότερο βαθμό για τις επιχειρήσεις, καταγράφεται βελτίωση της εικόνας, με χαμηλότερα ποσοστά επιδείνωσης κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Δεύτερο σημαντικό στοιχείο είναι η βελτίωση των προσδοκιών για την πορεία της οικονομίας.
Αναφορικά με το πώς θα κινηθεί η οικονομία στο σύνολό της το επόμενο διάστημα, 4 στους 10 εκτιμά πως θα παραμείνει ίδια, αλλά επίσης 4 στους 10 πιστεύει εκτιμά πως θα γίνει «κάπως χειρότερη». Δύο στους 10 αναμένουν πως το φθινόπωρο του 2023 η οικονομία θα χειροτερεύσει σε σύγκριση με την παρούσα της κατάσταση, ενώ το 10% του δείγματος θεωρεί πως θα κινηθεί «κάπως καλύτερα». Οι Κύπριοι θεωρούν πως η οικονομία στη βάση της θα είναι η ίδια, με τους αισιόδοξους για πλήρη καλυτέρευσή της να περιορίζονται στο 1%. Στο 1% περιορίζονται και αυτοί που δεν απάντησαν για την καλυτέρευση ή την χειροτέρευση της οικονομίας.
Φοβούνται να αγοράσουν ακίνητα
Αποδεικνύεται πως οι Κύπριοι κρατούν μία στάση αναμονής στον τομέα των ακινήτων και δύσκολα θα προχωρήσουν σε αγορές νέων στους επόμενους μήνες. Μόνο ένα 6% θα προχωρήσει σε αγορά κύριας κατοικίας στους επόμενους μήνες, με ένα συντριπτικό 94% να είναι επιφυλακτικό. Όσον αφορά στην πρόθεση για αγορά γης περιορίζεται ακόμα περισσότερα στους επόμενους μήνες, καθώς μόνο το 3% των ερωτηθέντων αναμένεται να προβεί σε τέτοια κίνηση. Το 97% δεν σκέφτεται καν για αγορά. Αντίστοιχα και τα ευρήματα για την αγορά γραφειακών χώρων, καθώς μόνο το 1% προτίθεται να αγοράσει στους επόμενους μήνες. Το 99% (σχεδόν όλοι δηλαδή) κρατούν σαφή επιφύλαξη.
Τράπεζες και εμπιστοσύνη
Στη μεγάλη έρευνα του 4ου κύματος της «Κ», «Κtrends», με την στήριξη της PwC, υπάρχουν σημαντικά ευρήματα για την εμπιστοσύνη που υπάρχει στις τράπεζες σε σχέση με τις αποταμιεύσεις των ερωτηθέντων. Ο βαθμός της εμπιστοσύνης που διατηρούν για τις αποταμιεύσεις τους στις τράπεζες είναι «σημαντικά μειωμένος». Το 23% σημειώνει πως, είναι «σημαντικά μειωμένος» ο βαθμός εμπιστοσύνης, ενώ «κάπως μειωμένο» το βλέπει το 29% του δείγματος. «Ο ίδιος βαθμός εμπιστοσύνης» για τις αποταμιεύσεις τους στις τράπεζες βλέπει το 34% του δείγματος, ενώ οι «αισιόδοξοι» περιορίζονται σε μονοψήφια ποσοστά.
440 ευρώ σε τρόφιμα
Η ζωή έχει ακριβύνει, με τον πληθωρισμό να έχει συμπαρασύρει τις τιμές των τροφίμων επικίνδυνα. Όσον αφορά το ύψος των δαπανών για τις ανάγκες του νοικοκυριού σε τρόφιμα, μόνο το 8% ξοδεύει μηνιαίως έως 200 ευρώ. Το 17% των ερωτηθέντων ξοδεύει από 201 έως 300 ευρώ, ενώ οι πλείστοι ξοδεύουν για τρόφιμα σε μηνιαία βάση 301 – 400 ευρώ (23%). Το 22% του δείγματος σπαταλά σε τρόφιμα το υψηλό των 401 – 500 ευρώ σε μηνιαία βάση, ενώ το πόσο έχει ακριβύνει η ζωή καταδεικνύεται από σχεδόν 3 στους 10 που λένε ότι σπαταλούν περισσότερα από 500 ευρώ για τρόφιμα μηνιαίως. Ο μέσος όρος που προκύπτει, φτάνει τα 440 ευρώ, έναντι των 434 ευρώ του προηγούμενου κύματος της έρευνας.
Ο σκοπός
Σκοπός της έρευνας είναι να αναδείξει τις εκτιμήσεις και τις προσδοκίες σε σχέση με την κυπριακή οικονομία, μέσα από ένα δείγμα 800 ατόμων σε γυναίκες και άνδρες 18 ετών και άνω. Η κάλυψη του δείγματος είναι σε παγκύπρια βάση, σε αστικές και αγροτικές περιοχές, ενώ η επιλογή του δείγματος γίνεται με τυχαία στρωματοποιημένη δειγματοληψία. Η τέταρτη έρευνα για λογαριασμό της εφημερίδας «Η Καθημερινή» (η πρώτη είχε γίνει τον Ιούνιο του 2022) περιλαμβάνει ερωτήσεις με σκοπό τα πορίσματά της να αποτελέσουν χρήσιμο οικονομικό εργαλείο για επιχειρήσεις, αλλά και για ενεργούς πολίτες. Η έρευνα συγκρίνει κατά κύριο λόγο δύο περιόδους, αυτήν του τρίτου κύματος που αφορά την περίοδο Απριλίου - Μαΐου του 2023, υπάρχει ωστόσο και σύγκριση με τα υπόλοιπα τρία κύματα, από τον Ιούνιο του 2022. Συγχρόνως, απαντά και για τις τάσεις που θα υπάρξουν στο επόμενο διάστημα.
Στο 3,9% ο πληθωρισμός το 2023 στην Κύπρο
Σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου ο πληθωρισμός (Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή, ΕνΔΤΚ) προβλέπεται να επιβραδυνθεί σημαντικά στο 3,9% το 2023, από 8,1% το 2022, ως αποτέλεσμα της πορείας των τιμών του πετρελαίου σε σχέση με το υψηλό επίπεδο που καταγράφηκε κατά το 2022, την επιβράδυνση στις τιμές των τροφίμων, της πλήρους ομαλοποίησης των διαταραχών στην εφοδιαστική αλυσίδα κατά το τρέχον έτος και του αναμενόμενου αντίκτυπου της ενιαίας νομισματικής πολιτικής στη Ζώνη του Ευρώ. Σημειώνεται επίσης, η συνεισφορά στην προσδοκώμενη επιβράδυνση του πληθωρισμού κατά το τρέχον έτος από την αναμενόμενη ομαλοποίηση στα περιθώρια κέρδους των εταιρειών σε σχέση με το 2022. Περαιτέρω εκτόνωση των πληθωριστικών πιέσεων αναμένεται τα έτη 2024 και 2025, στο 2,7% και 2%, αντίστοιχα, ως αποτέλεσμα της αναμενόμενης πορείας των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων καθώς και λόγω του αντίκτυπου της ενιαίας νομισματικής πολιτικής, μεσοπρόθεσμα. Σε σχέση με τις προβλέψεις Ιουνίου 2023, η προς τα πάνω αναθεώρηση κατά 0,6 και 0,4 ποσοστιαίες μονάδες το 2023 και το 2024, αντίστοιχα, οφείλεται σε προβλεπόμενες υψηλότερες τιμές ενέργειας και τροφίμων.
Στο 2,4 ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ για το 2023
Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ για το 2023 αναμένεται να ανέλθει στο 2,4%, σε σχέση με σημαντική μεγέθυνση κατά 5,6% το 2022. Τα έτη 2024-25 αναμένεται άνοδος του ΑΕΠ κατά 2,7% και 3,1%, αντίστοιχα. Σε σχέση με το 2022, ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ κατά την περίοδο 2023-25 είναι αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων, όπως της επίδρασης βάσης (base effect) –γρηγορότερο από το αναμενόμενο άνοιγμα της οικονομίας– μετά και τους αποκλεισμούς (lockdowns) του 2021, του εύθραυστου εξωτερικού περιβάλλοντος και της επίδρασης των κυρώσεων λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου στον κύκλο εργασιών των επαγγελματικών υπηρεσιών. Παράλληλα, σημειώνεται ότι ο ρυθμός ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας σε ετήσια βάση παραμένει υψηλότερος το πρώτο εξάμηνο του 2023 (2,7%) από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης (0,9%).
