Kathimerini.com.cy
Σύμφωνα με τις προοπτικές της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου για τον πληθωρισμό στην Κύπρο, η πτωτική τάση αναμένεται να συνεχιστεί, με τον πληθωρισμό μειώνεται στο 2,7% το 2024 και στο 2,0% το 2025.
Στο πλαίσιο της ομιλίας του Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, Κωνσταντίνου Ηροδότου στο 1ο Ετήσιο Συνέδριο Κεντρικής Τράπεζας με τίτλο «Ο ρόλος της νομισματικής πολιτικής στην αντιμετώπιση των πληθωριστικών πιέσεων» ο Διοικητής τόνισε πως, με τις ίδιες προβλέψεις, η κυπριακή οικονομία θα συνεχίσει να παρουσιάζει ανθεκτικότητα, με τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ να αναμένεται να φθάσει το 2,4%, 2,7% και 3,1% κάθε χρόνο από 2023 έως 2025. Η ανεργία στην Κύπρο αναμένεται να μειωθεί στο 6,3% το 2023 έναντι 6,8% το 2022. Τα έτη 2024-25 η ανεργία αναμένεται στο 5,9% και 5,6%, αντίστοιχα.
Ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας τόνισε κατά τον χαιρετισμό του ότι, οι συνέπειες αν δεν δράσουμε και αφήσουμε τον πληθωρισμό αδάμαστο θα ήταν τρομερές. Ο πληθωρισμός -όπως είπε- επηρεάζει όλους μας, κάθε άτομο, κάθε οικογένεια, κάθε επιχείρηση και κατ' επέκταση την ίδια την οικονομία. "Όταν μένει ανεξέλεγκτος, ο πληθωρισμός διαβρώνει την αγοραστική δύναμη του εισοδήματός μας", είπε χαρακτηριστικά.
Ο κ. Ηροδότου υπενθύμισε ότι, η ιστορία έχει δείξει ότι, οι περίοδοι υψηλού πληθωρισμού, τείνουν να δημιουργούν κοινωνική αναταραχή. Αντίθετα, -όπως σχολίασε- η σταθερότητα των τιμών διατηρεί την κοινωνική συνοχή και σταθερότητα.
Ο κ. Ηροδότου κατά την ομιλία του υπογράμμισε πως, ένα οικονομικό περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από σταθερές τιμές και χρηματοοικονομικές συνθήκες, μπορεί να υποστηρίξει τις τόσο απαραίτητες προσπάθειες και επενδύσεις που σχετίζονται με διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Αυτούσια η ομιλία του Διοικητή, κ. Ηροδότου
Αγαπητέ Αντιπρόεδρε της ΕΚΤ, κύριε de Guindos, αγαπητέ Luis, με μεγάλη τιμή και χαρά σας καλωσορίζουμε στη σημερινή μας διάσκεψη. Η παρουσία σας, ως αξιότιμος Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, υπογραμμίζει τη σημασία των συζητήσεών μας και αναμένουμε τις πολύτιμες γνώσεις σας.
Καλωσορίζω επίσης θερμά τους αξιότιμους ομιλητές μας και εκφράζω την ευγνωμοσύνη μου για τη συμμετοχή και τη χρήσιμη συνεισφορά τους. Σε όλους τους εκλεκτούς καλεσμένους μας, η παρουσία σας εκτιμάται βαθύτατα.
Το σημερινό συνέδριο, με θέμα «Ο ρόλος της νομισματικής πολιτικής στην αντιμετώπιση των πληθωριστικών πιέσεων», σηματοδοτεί την έναρξη σειράς Ετήσιων Συνεδρίων που φιλοξενεί η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου. Αυτά τα συνέδρια θα ασχοληθούν με τα σύγχρονα οικονομικά ζητήματα και προκλήσεις. Στόχος μας είναι να προωθήσουμε γόνιμες συζητήσεις και ένα περιβάλλον συνεργασίας για κοινή έρευνα και μάθηση.
Μία από τις πιο πιεστικές προκλήσεις στο τρέχον οικονομικό μας τοπίο ήταν ο υψηλός πληθωρισμός. Γιατί είναι τόσο σημαντικό να μειωθεί ο πληθωρισμός; Οι συνέπειες αν δεν δράσουμε και αφήσουμε τον πληθωρισμό αδάμαστο θα ήταν τρομερές. Ο πληθωρισμός επηρεάζει όλους μας, κάθε άτομο, κάθε οικογένεια, κάθε επιχείρηση και κατ' επέκταση την ίδια την οικονομία. Όταν μένει ανεξέλεγκτος, ο πληθωρισμός διαβρώνει την αγοραστική δύναμη του εισοδήματός μας. Φανταστείτε έναν κόσμο όπου το κόστος των βασικών αναγκών, όπως η τροφή, η στέγαση και η υγειονομική περίθαλψη, αυξάνεται κατά 10% ή 15% ή και περισσότερο κάθε χρόνο. Ορισμένες χώρες της Ευρωζώνης παρουσίασαν τέτοια επίπεδα πληθωρισμού πέρυσι. Τα νοικοκυριά θα υφίσταντο αυτό το κόστος και τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα θα υποφέρουν περισσότερο.
Χωρίς την κατάλληλη απάντηση στη νομισματική πολιτική, κινδυνεύουμε επίσης να εισέλθουμε σε έναν φαύλο πληθωριστικό κύκλο. Εάν οι τιμές αυξηθούν χωρίς έλεγχο, οι άνθρωποι και οι επιχειρήσεις θα περίμεναν υψηλότερες τιμές στο μέλλον. Αυτή η προσδοκία συνήθως οδηγεί σε αυξημένη ζήτηση για υψηλότερους μισθούς, γεγονός που αυξάνει το κόστος για τις επιχειρήσεις. Οι επιχειρήσεις θα μπορούσαν στη συνέχεια να μετακυλίσουν αυτό το κόστος στους καταναλωτές με περαιτέρω αυξήσεις τιμών. Η νομισματική πολιτική στοχεύει να διατηρήσει αυτές τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό αμετάβλητες ή αγκυρωμένες, διαφορετικά θα μπορούσε να ακολουθήσει ένας αυτοδιαιωνιζόμενος κύκλος ανόδου των τιμών, η γνωστή σπείρα «μισθού-τιμής».
Επιπλέον, ο ανεξέλεγκτος πληθωρισμός μπορεί να οδηγήσει σε οικονομική αβεβαιότητα. Οι επιχειρήσεις, όταν είναι αβέβαιες για το μελλοντικό κόστος και τα κέρδη, τείνουν να αναβάλλουν τις αποφάσεις να επενδύσουν σε ένα τόσο επικίνδυνο οικονομικό περιβάλλον. Αυτό θα μπορούσε να καταπνίξει την καινοτομία, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την οικονομική ανάπτυξη. Για τον μέσο πολίτη επίσης, ο μακροπρόθεσμος σχεδιασμός γίνεται πρόκληση. Πώς αποταμιεύει κανείς για την εκπαίδευση ενός παιδιού ή τη συνταξιοδότησή του όταν η μελλοντική αξία των χρημάτων μπορεί να είναι τόσο αβέβαιη;
Επιπλέον, χωρίς αυστηρότερες νομισματικές πολιτικές, οι ανισότητες μεταξύ των πλουσιότερων και των πιο ευάλωτων τμημάτων της κοινωνίας είναι πιθανό να διευρυνθούν σε ένα πληθωριστικό περιβάλλον. Όσοι διαθέτουν περιουσιακά στοιχεία, όπως ακίνητα ή μετοχές, μπορεί να δουν την αξία αυτών των περιουσιακών στοιχείων να αυξάνεται με τον πληθωρισμό. Αντίθετα, όσοι βασίζονται αποκλειστικά σε σταθερά εισοδήματα ή μισθούς, θα μπορούσαν να δυσκολευτούν να συμβαδίσουν με το αυξανόμενο κόστος.
Η ιστορία έχει δείξει ότι οι περίοδοι υψηλού πληθωρισμού, για τους λόγους που μόλις εξηγήθηκαν, τείνουν να δημιουργούν κοινωνική αναταραχή. Αντίθετα, η σταθερότητα των τιμών διατηρεί την κοινωνική συνοχή και σταθερότητα. Έτσι, η κοινωνική ευημερία είναι ένα κρίσιμο αποτέλεσμα της σταθερότητας των τιμών. Σύμφωνα με τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) και το καταστατικό του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας («Καταστατικό του ΕΣΚΤ»), η σταθερότητα των τιμών είναι ο πρωταρχικός στόχος της ΕΚΤ. Η σταθερότητα των τιμών διασφαλίζει ότι τα άτομα και οι επιχειρήσεις μπορούν να διατηρήσουν την αξία του εισοδήματος και του πλούτου τους και να σχεδιάσουν το μέλλον με σιγουριά. Αυτό όχι μόνο βοηθά την οικονομία να αναπτυχθεί, αλλά και ανοίγει το δρόμο για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την ευημερία.
Αυτό με φέρνει σε ένα άλλο κομβικό σημείο: τη συμβιωτική σχέση μεταξύ σταθερότητας τιμών και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Η επιδίωξη της σταθερότητας των τιμών μέσω της νομισματικής πολιτικής και της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας μέσω της μακροπροληπτικής πολιτικής είναι σε μεγάλο βαθμό συμπληρωματικές. Ο πρωταρχικός στόχος της ΕΚΤ είναι η σταθερότητα των τιμών, δηλαδή ένας ρυθμός πληθωρισμού δύο τοις εκατό μεσοπρόθεσμα. Ωστόσο, η νομισματική πολιτική πρέπει να λάβει υπόψη τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και τη στάση της μακροπροληπτικής πολιτικής. Η νομισματική πολιτική και η μακροπροληπτική πολιτική λειτουργούν μέσω κοινών καναλιών μετάδοσης, πράγμα που σημαίνει ότι το πεδίο αλληλεπίδρασης μεταξύ των δύο σφαιρών πολιτικής είναι ευρύ. Για παράδειγμα, η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, ενεργώντας προληπτικά, αύξησε πρόσφατα το αντικυκλικό απόθεμα ασφαλείας στο 1% των σταθμισμένων περιουσιακών στοιχείων για όλες τις αδειοδοτημένες τράπεζες που έχουν συσταθεί στην Κύπρο. Το Αντικυκλικό Buffer μπορεί να λειτουργήσει ταυτόχρονα με τη νομισματική πολιτική, καθώς αυξάνει την ανθεκτικότητα του τραπεζικού τομέα. Σε περιόδους στρες, όταν πραγματοποιούνται ζημίες, η Κεντρική Τράπεζα μπορεί να αποδεσμεύσει αυτό το απόθεμα, ώστε ο τραπεζικός τομέας να μπορεί να υποστηρίξει την παροχή πιστώσεων στην οικονομία, μετριάζοντας έτσι τον αντίκτυπο της ύφεσης του χρηματοοικονομικού κύκλου. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου είναι μία από τις πέντε χώρες της ευρωζώνης που έχουν θεσπίσει ένα θετικό, ουδέτερο κύκλου αντικυκλικού αποθέματος ασφαλείας. Η ουσία είναι ότι ένα σταθερό περιβάλλον τιμών μπορεί να ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, ενώ ένα σταθερό χρηματοπιστωτικό σύστημα μπορεί να διευκολύνει τις κεντρικές τράπεζες να επιτύχουν τους στόχους τους για τη σταθερότητα των τιμών.
Περνώντας τώρα σε ένα άλλο σημαντικό ερώτημα, φέρνει η ρύθμιση της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ σταθερότητα των τιμών; Τα πρόσφατα στοιχεία για τον πληθωρισμό επιβεβαιώνουν ότι η μετάδοση της νομισματικής πολιτικής είναι αποτελεσματική και έχει αντίκτυπο στον πληθωρισμό. Επιπλέον, η ΕΚΤ κατάφερε να διατηρήσει σταθερές τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό, καθώς τα περισσότερα μέτρα για τις πιο μακροπρόθεσμες πληθωριστικές προσδοκίες βρίσκονται επί του παρόντος σε περίπου 2%, που είναι ο στόχος για τον πληθωρισμό. Όπως ανέφερα προηγουμένως, αυτό είναι σημαντικό προκειμένου να αποφευχθεί μια σπείρα μισθού-τιμής. Αν και ο πληθωρισμός έχει μειωθεί σε σχέση με το 2022, εξακολουθεί να είναι πάνω από τον στόχο του 2%, αλλά ορισμένες από τις αποφάσεις της νομισματικής πολιτικής που έχουν ληφθεί, παραμένουν σε εξέλιξη. Με βάση τις πρόσφατες μακροοικονομικές προβλέψεις της ΕΚΤ τον Σεπτέμβριο, αναμένεται συνεχιζόμενη διόρθωση του πληθωρισμού στη ζώνη του ευρώ, με τον πληθωρισμό να μειώνεται από 8,4% το 2022, σε 5,6% το 2023, και περαιτέρω μείωση σε 3,2% το 2024 και 2,1% το 20.
Όσον αφορά τις προοπτικές για τον πληθωρισμό στην Κύπρο, σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις της ΚΤΚ, επίσης του Σεπτεμβρίου 2023, αναμένεται σημαντική μείωση του πληθωρισμού από 8,1% το 2022 σε 3,9% το 2023. Αυτή η πτωτική τάση αναμένεται να συνεχιστεί, με τον πληθωρισμό μειώνεται στο 2,7% το 2024 και στο 2,0% το 2025. Σύμφωνα με τις ίδιες προβλέψεις, η κυπριακή οικονομία θα συνεχίσει να παρουσιάζει ανθεκτικότητα, με τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ να αναμένεται να φθάσει το 2,4%, 2,7% και 3,1% κάθε χρόνο από 2023 έως 2025. Η ανεργία στην Κύπρο αναμένεται να μειωθεί στο 6,3% το 2023 έναντι 6,8% το 2022. Τα έτη 2024-25 η ανεργία αναμένεται στο 5,9% και 5,6%, αντίστοιχα.
Παρά τις χαμηλότερες αναγνώσεις για τον πληθωρισμό που μόλις ανέφερα, η υλική αβεβαιότητα εξακολουθεί να παραμένει για την ευρωζώνη. Για παράδειγμα, η πρόσφατη άνοδος των τιμών της ενέργειας θα μπορούσε να μεταδοθεί ξανά στην υπόλοιπη οικονομία και να ασκήσει ανοδική πίεση στις τιμές. Επιπλέον, οι αυξημένοι μισθοί και τα περιθώρια κέρδους που παρατηρήθηκαν στη ζώνη του ευρώ πέρυσι, πρέπει να παρακολουθούνται στενά, παρόλο που επί του παρόντος αναμένεται να εξομαλυνθούν. Επίσης, οι συνθήκες ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα της ζώνης του ευρώ μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής και συνεπώς του πληθωρισμού.
Επιτρέψτε μου να ολοκληρώσω σημειώνοντας ότι η επιτυχής αντιμετώπιση των τρεχουσών προκλήσεων θα μείωνε τον πληθωρισμό, θα εξασφάλιζε τα οφέλη που ανέφερα προηγουμένως και θα έθεσε το έδαφος για νέες ευκαιρίες στις οικονομίες μας. Για παράδειγμα, ένα οικονομικό περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από σταθερές τιμές και χρηματοοικονομικές συνθήκες, μπορεί να υποστηρίξει τις τόσο απαραίτητες προσπάθειες και επενδύσεις που σχετίζονται με διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Αυτές οι μεταρρυθμίσεις μπορούν να κατευθυνθούν στη διατήρηση και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των οικονομιών μας, μέσω της μετάβασης σε ένα πιο προηγμένο τεχνολογικά περιβάλλον. Αυτό μπορεί να είναι επωφελές για όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς της οικονομίας και όλα τα μέλη της κοινωνίας.
