Η πρώτη γραμμή για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης είναι ένα ταπεινό κτίριο γραφείων με θέα σε ένα φιόρδ του Στάβαγκερ της Νορβηγίας. Στο εσωτερικό του, μια εταιρεία που ονομάζεται Petoro επιβλέπει τρεις δωδεκάδες από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ευρώπη, στην πλούσια σε πετρέλαιο ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα της χώρας.
Αυτές οι δραστηριότητες – στα νορβηγικά ύδατα – έχουν συμβάλει καθοριστικά στη θέρμανση των σπιτιών της Ευρώπης και στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Καθώς η Ρωσία περιόρισε τις εξαγωγές φυσικού αερίου πέρυσι, η Νορβηγία τις αύξησε και είναι πλέον ο κύριος προμηθευτής της Ευρώπης. Η Νορβηγία διοχετεύει επίσης μεγαλύτερες ποσότητες πετρελαίου στους γείτονές της, αντικαθιστώντας το ρωσικό πετρέλαιο στο οποίο έχει επιβληθεί εμπάργκο.
«Ο πόλεμος και η όλη ενεργειακή κατάσταση έδειξαν ότι η νορβηγική ενέργεια είναι εξαιρετικά σημαντική για την Ευρώπη», δήλωσε η διευθύνουσα σύμβουλος της Petoro, μιας κρατικής εταιρείας που διαχειρίζεται τις πετρελαϊκές συμμετοχές της Νορβηγίας.
Πολλοί στη Νορβηγία έχουν ανάμεικτα συναισθήματα σχετικά με αυτή την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και οι εντάσεις σχετικά με την κλιματική αλλαγή και την περαιτέρω εξόρυξη του πετρελαίου κυριάρχησαν στις τελευταίες εθνικές εκλογές, το 2021. Αλλά η ξαφνική σημασία των ενεργειακών προμηθειών φαίνεται να έχει προκαλέσει συναίνεση ότι η χώρα θα πρέπει να συνεχίσει, τουλάχιστον για μερικά χρόνια, να παράγει ισχυρές ποσότητες πετρελαίου.
«Η συμβολή της Νορβηγίας στην Ευρώπη ήταν η διατήρηση των εξαγωγών φυσικού αερίου και η αύξησή τους», δήλωσε σε συνέντευξή του ο Γιόνας Γκαρ Στόρ πρωθυπουργός της Νορβηγίας.
Η Νορβηγία παρήγαγε ήδη μεγάλο όγκο φυσικού αερίου, στέλνοντάς το μέσω υποθαλάσσιων αγωγών στη βόρεια Ευρώπη, αλλά η κυβέρνηση ενέκρινε πρόσθετη παραγωγή. Οι ενεργειακές εταιρείες έκαναν προσαρμογές που αύξησαν την παραγωγή φυσικού αερίου εις βάρος του πετρελαίου. Το αποτέλεσμα ήταν η αύξηση της παραγωγής φυσικού αερίου κατά 8% πέρυσι, γεγονός που κατέστησε τη Νορβηγία πηγή περίπου του ενός τρίτου του φυσικού αερίου που καταναλώνεται στην Ευρώπη.
Μεγάλα κέρδη
Η Νορβηγία έχει αποκομίσει πλούσια οικονομικά οφέλη για την παροχή βοήθειας στην Ευρώπη. Ακριβώς όπως οι ενεργειακές εταιρείες όπως η Shell και η BP έβγαλαν κέρδη ρεκόρ πέρυσι, η Petoro κέρδισε περίπου 50 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022, σχεδόν τρεις φορές περισσότερα από ό,τι έβγαλε το 2021, και η Equinor ανακοίνωσε προσαρμοσμένα κέρδη ρεκόρ ύψους 75 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Τα έσοδα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο συνεισέφεραν 125 δισεκατομμύρια δολάρια στο νορβηγικό κράτος το 2022, σύμφωνα με κυβερνητικές εκτιμήσεις – περίπου 100 δισεκατομμύρια δολάρια περισσότερα από ό,τι το 2021.
Τα χρήματα αυτά εισρέουν σε ένα κρατικό ταμείο πλούτου ύψους 1,3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων που επισήμως ονομάζεται Government Pension Fund Global, αλλά είναι γνωστό σε πολλούς ως ταμείο πετρελαίου. Κατέχει, κατά μέσο όρο, το 1,5% 9.000 εισηγμένων εταιρειών παγκοσμίως και η κυβέρνηση μπορεί να αξιοποιήσει τα αναμενόμενα ετήσια κέρδη του για να χρηματοδοτήσει σχεδόν το 20% του κρατικού προϋπολογισμού. Η ρύθμιση αυτή συμβάλλει στη θωράκιση της νορβηγικής οικονομίας, η οποία αναπτύχθηκε κατά 3,3% το 2022, από τα σκαμπανεβάσματα των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.
Η παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου, καθώς και μεγάλων ποσοτήτων υδροηλεκτρικής ενέργειας, δεν προστάτεψε ωστόσο τους Νορβηγούς από την εκτίναξη του κόστους του ηλεκτρικού ρεύματος που έπληξε τους περισσότερους Ευρωπαίους πέρυσι, επειδή οι αγορές της είναι στενά συνδεδεμένες με τις αγορές των γειτόνων της.
