ΣΑΛΟΜΟΝ ΦΙΝΤΛΕΡ*
Μετά την απόφαση του Πούτιν να εισβάλει στην Ουκρανία, το φυσικό αέριο είναι ο μοναδικός σημαντικότερος μοχλός της οικονομικής τύχης της Ευρώπης. Χωρίς την απότομη μείωση των εξαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου, η Ευρώπη πιθανότατα θα απολάμβανε τώρα ρυθμούς ανάπτυξης άνω του μέσου όρου λόγω της ανάκαμψης μετά την πανδημία του κορωνοϊού, αντί να υποφέρει από μια σχεδόν στασιμότητα. Εντούτοις, οι Ευρωπαίοι μπόρεσαν να αποφύγουν το χειρότερο αποτέλεσμα: δηλαδή, τις άμεσες ελλείψεις φυσικού αερίου, που απαιτούν αναγκαστικές διακοπές λειτουργίας, κάτι που θα προκαλούσε όλεθρο στην οικονομία. Σύμφωνα με την πρόβλεψή μας από τον Οκτώβριο του 2022 κι ενώ έχουμε το μεγαλύτερο μέρος του χειμώνα 2022-23 πίσω μας, η αποθήκευση φυσικού αερίου στην Ε.Ε. παραμένει σε σχετικά άνετα επίπεδα.
Ο σχετικά ζεστός καιρός διευκόλυνε τους Ευρωπαίους να εξοικονομήσουν φυσικό αέριο το 2022
Στο βασικό μας σενάριο η Ε.Ε. πρόκειται να τα βγάλει πέρα και τον επόμενο χειμώνα. Γι’ αυτό το σενάριο υποθέτουμε τα εξής: 1) Οι παραδόσεις από τη Ρωσία παραμένουν στα τρέχοντα χαμηλά τους επίπεδα, 2) οι θερμοκρασίες διατηρούνται στον μέσο όρο της εποχής, 3) η κατανάλωση φυσικού αερίου παραμένει 20% κάτω από τον μέσο όρο της περιόδου 2017-2021, 4) η εγχώρια παραγωγή φυσικού αερίου είναι αμετάβλητη και 5) οι εισαγωγές από χώρες εκτός Ρωσίας συνεχίζονται με τον μέσο όγκο των τελευταίων έξι μηνών.
Αυτό δεν σημαίνει πως η Ευρώπη πρέπει να εφησυχάζει: Παρά το γεγονός ότι το βασικό σενάριο φαίνεται αρκετά ευνοϊκό δεδομένων των συνθηκών, ο εφοδιασμός της με φυσικό αέριο εκτίθεται σε διάφορους κινδύνους, όπως το να σταματούσαν εντελώς οι ρωσικές παραδόσεις, ο χειμώνας να απέβαινε δριμύς και, επιπλέον, οι ευρωπαϊκές εταιρείες και τα νοικοκυριά να χαλάρωναν τις προσπάθειές τους για εξοικονόμηση.
Η απώλεια των υπόλοιπων ροών φυσικού αερίου από τη Ρωσία δεν θα έβλαπτε πάρα πολύ, διότι πλέον αντιπροσωπεύει κάτω από το 9% των εισαγωγών της Ε.Ε. έναντι 40%-50% προηγουμένως. Ο σχετικά ζεστός καιρός διευκόλυνε τους Ευρωπαίους να εξοικονομήσουν φυσικό αέριο το 2022. Ομως, όπως δείχνουν τα στοιχεία μας, η Ευρώπη μπορεί να αντιμετωπίσει έναν σχετικά κρύο χειμώνα το 2023-24 ακόμη και χωρίς ρωσικές προμήθειες φυσικού αερίου.
Ωστόσο, η κατανάλωση αερίου είναι ασταθής. Τα στοιχεία για τη Γερμανία (διαθέσιμα έως τις 11 Φεβρουαρίου) υποδηλώνουν ότι οι προσπάθειες εξοικονόμησης ενδέχεται να έχουν μειωθεί πρόσφατα στο 13% σε όρους προσαρμοσμένους στη θερμοκρασία, ενώ, στο βασικό μας σενάριο, η εξοικονόμηση στην Ευρώπη φθάνει το 20%. Στη χειρότερη των περιπτώσεων, ένα πολυπαραγοντικό σχήμα χωρίς ρωσικές προμήθειες υπό χαμηλές θερμοκρασίες και με μόλις 10% εξοικονόμηση, η Ε.Ε. θα κινδυνεύει από ελλείψεις τον χειμώνα του 2023-2024.
*Ο κ. Σάλομον Φίντλερ είναι οικονομολόγος της Berenberg Bank.
