ΚΥΠΕ
Η ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας αναμένεται να επιβραδυνθεί στο 2,5% το 2023, αναφέρει σε ανακοίνωσή του το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), μετά την ολοκλήρωση της διαβούλευσης με την Κύπρο, που προβλέπεται από το άρθρο IV.
Το Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ αναφέρει ότι η οικονομία της Κύπρου ήταν ανθεκτική στις επιπτώσεις από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, με ανάπτυξη 5,6% το 2022 και την ανεργία στο χαμηλότερο επίπεδο μετά την οικονομική κρίση. Το δημοσιονομικό πλεόνασμα έφτασε το 2,3% του ΑΕΠ και το δημόσιο χρέος μειώθηκε σημαντικά. Ωστόσο, σημειώνει ότι οι υψηλές τιμές της ενέργειας συνέβαλαν στον πληθωρισμό και σε μεγαλύτερο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.
Επιπλέον, το ΔΝΤ σημειώνει ότι οι δείκτες ρευστότητας και κεφαλαιακής επάρκειας στον τραπεζικό τομέα παρέμειναν υψηλοί και η κερδοφορία βελτιώθηκε, ενώ η απομόχλευση του χρέους του ιδιωτικού τομέα εξακολουθεί να παρεμποδίζεται από την αργή επίλυση του ζητήματος του υφιστάμενου αποθέματος ΜΕΔ.
Μεσοπρόθεσμα, η ανάπτυξη αναμένεται να είναι κατά μέσο όρο περίπου 3%, υποστηριζόμενη από δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και περαιτέρω επέκταση του τομέα Πληροφοριών και Επικοινωνίας (ΤΠΕ).
Ο υψηλός πληθωρισμός θα υποχωρήσει μόνο σταδιακά εν μέσω αυξημένων πληθωριστικών προσδοκιών και μισθολογικών πιέσεων. Το ΔΝΤ σημειώνει ότι η αυστηρή δημοσιονομική πολιτική θα συμβάλει στη συγκράτηση των πιέσεων στις τιμές από τη συνολική ζήτηση και το ποσοστό του δημόσιου χρέους βρίσκεται σε σταθερά πτωτική πορεία. Το εξωτερικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα βελτιωθεί σε μέτριο βαθμό αλλά θα παραμείνει σε σημαντικό έλλειμμα.
«Οι προοπτικές είναι αβέβαιες με κινδύνους από κλιμάκωση του πολέμου και πιθανή ύφεση στην Ευρώπη. Εάν οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό αυξηθούν περαιτέρω και η μετακύλιση στους μισθούς ενταθεί, ο πληθωρισμός θα μπορούσε να είναι πιο επίμονος από τον αναμενόμενο. Οι δυσμενείς μακροοικονομικές εξελίξεις θα μπορούσαν να ενισχύσουν τους χρηματοοικονομικούς κινδύνους δεδομένου του υψηλού ιδιωτικού χρέους», προσθέτει στην ανακοίνωσή του το ΔΝΤ.
Επιπλέον, τονίζει ότι μια μέτρια συσταλτική δημοσιονομική στάση το 2023 παραμένει κατάλληλη για να συγκρατηθούν οι πιέσεις στις τιμές και να μειωθεί περαιτέρω το δημόσιο χρέος. Ωστόσο, η δημοσιονομική πολιτική θα πρέπει να είναι έτοιμη να ανταποκριθεί εάν η ανάπτυξη αποδειχθεί πιο αδύναμη από το αναμενόμενο, μέσω στοχευμένων και χρονικά δεσμευτικών μέτρων στήριξης.
Αναφορικά με την ΑΤΑ, σημειώνει ότι οι αποφάσεις θα πρέπει να βασίζονται σε μια ολιστική άποψη για τον μακροοικονομικό αντίκτυπό τους. «Θα πρέπει να αποφευχθεί μια πληρέστερη αυτόματη προσαρμογή των μισθών στον πληθωρισμό μέσω του μηχανισμού ΑΤΑ. Πιθανότατα θα έκανε τον πληθωρισμό πιο επίμονο, θα επηρέαζε αρνητικά την ανταγωνιστικότητα και θα μείωνε τον δημοσιονομικό χώρο. Θα μείωνε επίσης την ευελιξία ως απάντηση σε μελλοντικούς κραδασμούς», αναφέρει ενώ σημειώνει ότι και το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα μπορεί να χρειαστεί να διαβαθμιστεί προσεκτικά και να ενισχυθούν οι απαιτήσεις για ενεργοποίησή του.
Υπογραμμίζοντας ότι η δημοσιονομική πολιτική μπορεί να είναι ένα ισχυρό εργαλείο για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας, το ΔΝΤ σημειώνει ότι τα δημοσιονομικά περιθώρια θα πρέπει να κατευθυνθούν σε παραγωγικές επενδύσεις για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση. Η τοποθέτηση του ΓεΣΥ σε υγιή δημοσιονομική βάση και η ενίσχυση της διακυβέρνησης και της λογοδοσίας των ημικρατικών οργανισμών θα συμβάλει στη διατήρηση της προγραμματισμένης δημοσιονομικής πορείας, αναφέρει.
Τραπεζικός τομέας
Παρά τη βελτίωση της ανθεκτικότητας των τραπεζών, οι κίνδυνοι παραμένουν, σημειώνει το ΔΝΤ. Μέχρι στιγμής, τα υψηλότερα επιτόκια έχουν ενισχύσει την κερδοφορία των τραπεζών, αλλά οι πιστωτικοί κίνδυνοι είναι πιθανό να αυξηθούν, ειδικά λόγω του υψηλού χρέους του ιδιωτικού τομέα, και θα πρέπει να παρακολουθούνται.
Η σταθερή εφαρμογή πολιτικών για την αντιμετώπιση των ΜΕΔ θα διευκόλυνε την ταχύτερη επίλυσή τους και την απομόχλευση του ιδιωτικού χρέους, συνεχίζει το ΔΝΤ. Το πλαίσιο εκποιήσεων θα πρέπει να εφαρμοστεί δυναμικά για την αντιμετώπιση των στρατηγικών κακοπληρωτών. Οι τράπεζες θα πρέπει επίσης να χρησιμοποιούν προληπτικά όλα τα εργαλεία στη διάθεσή τους για να γίνουν εφικτές έγκαιρες αναδιαρθρώσεις, υποστηριζόμενες από την πρόσφατη νομοθετική πρόοδο, αναφέρει, σημειώνοντας ότι απαιτούνται συνεχείς προσπάθειες για την προώθηση εξωδικαστικής αναδιάρθρωσης. Επιπλέον, το «ενοίκιο έναντι δόσης» θα βοηθήσει στην προώθηση της επίλυσης των ΜΕΔ από ευάλωτους δανειολήπτες, αλλά θα πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για ελαχιστοποίηση των δημοσιονομικών κινδύνων από το σύστημα, σημειώνει.
Επιπλέον, όπως αναφέρει το ΔΝΤ, η περαιτέρω ενίσχυση του πλαισίου για το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση των κινδύνων για τη φήμη.
«Η Κύπρος βρίσκεται σε καλή θέση για να αξιοποιήσει τις καλά ανεπτυγμένες επαγγελματικές της υπηρεσίες και τη στρατηγική της θέση, αλλά ο εξορθολογισμός της μετανάστευσης θα βοηθούσε στην αντιμετώπιση των ελλείψεων στην αγορά εργασίας, ενώ οι σχετικές ανησυχίες σχετικά με την οικονομική προσιτότητα της στέγασης θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν με μέτρα από την πλευρά της προσφοράς», αναφέρει το ΔΝΤ.
Σημειώνει ότι οι μεταρρυθμίσεις στο Σχέδιο Ανθεκτικότητας και Ανκάμαψης είναι κρίσιμης σημασίας, ιδίως με τη βελτίωση της διακυβέρνησης και των μελλοντικών δεξιοτήτων των εργαζομένων μέσω των μεταρρυθμίσεων του εκπαιδευτικού συστήματος. Οι επενδύσεις σε ψηφιακές υποδομές θα στηρίξουν την ψηφιακή μετάβαση, ενώ ένα πιο πράσινο μοντέλο ανάπτυξης αποτελεί σημαντικό στοιχείο των μεταρρυθμίσεων.
Η ενσωμάτωση στο περιφερειακό ηλεκτρικό δίκτυο και η επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, μαζί με την απελευθέρωση της εγχώριας αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, αποτελούν βασικά στοιχεία της στρατηγικής για επίτευξη ουδετερότητας στους ρύπους μέχρι το 2050 και θα βελτιώσουν την ενεργειακή ασφάλεια. Ωστόσο, για την υλοποίησή τους απαιτούνται μεγάλες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, καταλήγει το ΔΝΤ.
