ΚΥΠΕ
Αυξημένες πιέσεις στη μακροοικονομία αναμένει το Δημοσιονομικό Συμβούλιο Κύπρου (ΔΣΚ) για το 2023, με προβλέψεις ελαφρώς δυσμενέστερες από αυτές του Υπουργείου Οικονομικών, στην Έκθεσή του για το 2022, που δημοσιεύτηκε την Παρασκευή. Σημειώνει, ωστόσο, ότι η συγκράτηση δαπανών και η μέχρι τώρα διαχείριση του δημόσιου χρέους, «το θέτουν προς το παρόν σε ικανοποιητική βάση, νοουμένου ότι δεν θα σημειωθεί αλλαγή πολιτικής».
Συγκεκριμένα, το Συμβούλιο σημειώνει την εγγενή ανθεκτικότητα που συνεχίζει να επιδεικνύει η κυπριακή οικονομία, με την ανάπτυξη του πραγματικού ΑΕΠ, παρόλο που έχει σταθεροποιηθεί σε χαμηλά επίπεδα, να συνεχίζει να είναι θετική. Με βάση το ευνοϊκό σενάριο του ΔΣΚ, αναμένεται ανάπτυξη 2.4% του ΑΕΠ για 2023, σε σχέση με 3% που αναμένει το ΥΠΟΙΚ. Το Συμβούλιο σημειώνει ότι η κυπριακή οικονομία έχει, σε μεγάλο βαθμό, απορροφήσει τις προκλήσεις που δημιουργούνται από τις πληθωριστικές τάσεις και την αναταραχή στις αλυσίδες τροφοδοσίας.
Όσον αφορά την κοινωνική πολιτική, το Συμβούλιο σημειώνει την αύξηση των σχετικών δαπανών σε απόλυτους αριθμούς και ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Ωστόσο, σημειώνεται ότι προμηνύεται επιβράδυνση της ανάπτυξης, εξαιτίας κυρίως εξωγενών παραγόντων για τους επόμενους 18 μήνες, κυρίως στους τομείς των κατασκευών και των μη εμπορεύσιμων υπηρεσιών, παρ’ όλες τις σημαντικές αυξήσεις στην οικονομική δραστηριότητα, που κατάφερε να συγκρατήσει την απασχόληση το α’ τρίμηνο του 2022.
Το Συμβούλιο σημειώνει επίσης ότι ο πληθωρισμός έχει μειώσει τα διαθέσιμα εισοδήματα των νοικοκυριών, αλλά έχει τονώσει τις δαπάνες, ιδίως στο λιανικό εμπόριο. Για το 2023, σύμφωνα με το Συμβούλιο, ο πληθωρισμός αναμένεται ότι θα περιοριστεί στο 3,8%, σε σχέση με τις εκτιμήσεις του ΥΠΟΙΚ, που βρίσκονται στο 3%. «Με τη σταθεροποίηση των τιμών σε δαπάνες-κλειδιά για την οικονομία, περιλαμβανομένης και της ενέργειας, αναμένεται αποκλιμάκωση των αυξήσεων στις τιμές», αναφέρει.
Ωστόσο, η νομισματική πολιτική συρρίκνωσης, με τις αυξήσεις των επιτοκίων, μεταφράζεται σε αυξημένο κόστος και αυξημένο ρίσκο στις πιστώσεις, γεγονός που συνεπάγεται μείωση της συνολικής εγχώριας ζήτησης σε μια περίοδο κατά την οποία αναμένεται επίσης μείωση της εξωτερικής ζήτησης.
Δημόσια Οικονομικά
«Τα δημόσια οικονομικά συνεχίζουν να εκπέμπουν σταθερότητα και στο σενάριο συνέχισης του σημερινού μείγματος πολιτικής, δεν διαφαίνονται άμεσοι κίνδυνοι στο αμέσως επόμενο διάστημα», αναφέρει το ΔΣΚ. Σημειώνεται ωστόσο, ότι μεσοπρόθεσμα θα απαιτηθεί αντιστροφή των τάσεων στις κρατικές δαπάνες, διαφορετικά μοναδική εναλλακτική θα είναι η αύξηση της παραγωγικότητας, «ούτως ώστε το όφελος της κοινωνίας και της οικονομίας να αντιστοιχεί στο κόστος που αυτές επωμίζονται για τη συντήρηση της κρατικής μηχανής».
Όσον αφορά την κοινωνική πολιτική, το Συμβούλιο σημειώνει την αύξηση των σχετικών δαπανών σε απόλυτους αριθμούς και ως ποσοστό του ΑΕΠ. Αναφέρει ότι η εν λόγω αύξηση κρίνεται ως επιθυμητή λόγω των αυξημένων αναγκών, ωστόσο, τονίζεται η ανάγκη για συνέχιση και εντατικοποίηση της στόχευσης στις δαπάνες ούτως ώστε να αυξηθεί ο κοινωνικός αντίκτυπος ανά ευρώ δαπάνης. «Η αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων αποτελεί και μακροοικονομικό στόχο», σημειώνει.
Η πορεία υλοποίησης του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) θα αποτελέσει, επίσης, σημαντική παράμετρο για την επιτυχία των στόχων της Δημοκρατίας και η προσεκτική και στενή αξιολόγηση, τόσο της πορείας υλοποίησης, όσο και του αντίκτυπου με μετρήσιμα κριτήρια, κρίνεται ως σημαντική, σύμφωνα με το ΔΣΚ.
Επιπλέον, εκτιμάται πως θα συνεχιστεί η πτωτική τάση του δημόσιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ. «Η προσεκτική και συνετή διαχείριση που παρατηρείται έχει επιτρέψει στη Δημοκρατία τη δημιουργία αποθέματος ρευστότητας, το οποίο θα πρέπει να διαφυλαχθεί καθώς αναμένεται επιδείνωση των συνθηκών στις διεθνείς αγορές χρέους το επόμενο διάστημα», υπογραμμίζει.
Το Συμβούλιο σημειώνει επίσης την αύξηση των αναπτυξιακών δαπανών για το 2023 και εισηγείται αυξημένη εστίαση σε αναπτυξιακές δαπάνες που σχετίζονται με τους μεσοπρόθεσμους στόχους της Δημοκρατίας, όπως την πράσινη μετάβαση και τις ψηφιακές υποδομές. «Θεωρούμε επιβεβλημένη τη διατήρηση των κοινωνικών δαπανών, αλλά σημειώνουμε πως η αυστηρότερη στόχευση θα αυξήσει το κοινωνικό αποτύπωμα των δαπανών, χωρίς αύξηση στο δημοσιονομικό κόστος», σημειώνει.
Συγκεκριμένα, αναφέρει πως οι επενδύσεις που σχετίζονται με την πράσινη μετάβαση και αντιμετώπιση του μακροοικονομικού αντίκτυπου της κλιματικής αλλαγής, την ενεργειακή ασφάλεια και την άμυνα, αναμένεται πως θα καταστούν αναπόφευκτες τους επόμενους 12 με 18 μήνες.
Τέλος, το Συμβούλιο θεωρεί εξαιρετικής σημασίας την παρακολούθηση υλοποίησης του Προϋπολογισμού μέσα στο 2023 καθώς και τη διατήρηση του αποθέματος ρευστότητας της Δημοκρατίας.
Διεθνείς εξελίξεις
Ενώ η κυπριακή οικονομία καταγράφει ανθεκτικότητα και σημαντικές αντοχές, τόσο στην ανάπτυξη όσο και στην απασχόληση, το 2023 αναμένεται πως θα είναι έτος υψηλού κινδύνου και ιδιαίτερα υψηλών πιέσεων στην οικονομία, εξαιτίας των εξελίξεων διεθνώς, αναφέρεται.
Η Ευρωπαϊκή οικονομία, και ιδίως η οικονομία της Ευρωζώνης, δέχεται τις πιέσεις που προκύπτουν από τη συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία και τη διακοπή της πρόσβασης σε σημαντικές πρώτες ύλες και ενδιάμεσα αγαθά, κυρίως φυσικό αέριο. Αναμένεται πως η ανάπτυξη θα κινηθεί σε μηδενικά επίπεδα, με τον κίνδυνο για περαιτέρω επιδείνωση να παραμένει υψηλός.
Την ίδια ώρα, σύμφωνα με το Δημοσιονομικό Συμβούλιο, η νομισματική πολιτική που ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) προμηνύει επιπλέον αυξήσεις στα επιτόκια αναφοράς. «Εκτιμούμε πως οι υφεσιακές επιδράσεις της νομισματικής πολιτικής δεν έχουν αντικατοπτριστεί ακόμα πλήρως στην πραγματική οικονομία, παρόλο ότι οι προσδοκίες έχουν πλέον διαμορφωθεί ανάμεσα σε καταναλωτές και επενδυτές», σημειώνει το Συμβούλιο.
Επιπλέον, η πίεση που δέχεται το ευρώ αποτελεί σημαντική πηγή προβλημάτων, όχι μόνο διότι καθιστά ακριβότερες τις εισαγωγές βασικών αγαθών, ενδιάμεσων αγαθών και πόρων παραγωγής, περιλαμβανομένου και του πετρελαίου, τα οποία τιμολογούνται σε δολάρια ΗΠΑ, αλλά και διότι αφαιμάσσει την οικονομία της Ευρωζώνης από επενδύσεις σε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο για τις αγορές.
Το Συμβούλιο εκτιμά πως τα επιτόκια αναφοράς θα φτάσουν στο 2,5% εντός του 2023. Ωστόσο, αναμένει, στο θετικό σενάριο, σταδιακή υποχώρηση τους προς το τέλος του 2023, καθώς η υφεσιακή πίεση και η ανεργία θα αυξάνεται και ο πληθωρισμός θα υποχωρεί.
Η οριζόντια αύξηση στα επιτόκια έχει εντείνει τις ανησυχίες και για το δημόσιο χρέος και έχει επίσης φυσιολογικά μεταφραστεί σε άνοιγμα της απόκλισης (spread) μεταξύ των αποδόσεων ομολόγων των διαφόρων κρατών. Τα κράτη θα το βρίσκουν όλο και πιο δύσκολο να δανειστούν στις σημερινές τιμές, αναφέρει το Συμβούλιο.
Το ΔΣΚ σημειώνει επίσης τις υψηλές πιέσεις που παρατηρούνται στον διεθνή τραπεζικό τομέα, αναφέροντας ότι μια εκδήλωση τραπεζικής κρίσης σε κράτος ή κράτη της Ευρωζώνης, ενέχει σημαντικούς κινδύνους για την ευρωπαϊκή οικονομία.
