ΚΥΠΕ
Σε θετικές έχει αναθεωρήσει τις προοπτικές της μακροπρόθεσμης αξιολόγησης της Κυπριακής Δημοκρατίας σε ξένο νόμισμα (LT FCR) από σταθερές, την Παρασκευή η Capital Intelligence Ratings (CI Ratings ή CI). Ταυτόχρονα, επιβεβαίωσε το LT FCR και το βραχυπρόθεσμο FCR (ST FCR) του κράτους σε "BBB-" και "A3", αντίστοιχα.
Σύμφωνα με ανακοίνωση της CI Ratings, η αναθεώρηση των προοπτικών αντανακλά την ταχύτερη από την προβλεπόμενη μείωση του χρέους της γενικής κυβέρνησης λόγω των συνεπών πρωτογενών δημοσιονομικών πλεονασμάτων, καθώς και της προληπτικής διαχείρισης του χρέους. "Η Κυβέρνηση συνεχίζει να διαχειρίζεται το προφίλ ωρίμανσης του χρέους της προκειμένου να μειώσει τους κινδύνους αναχρηματοδότησης, ενώ ταυτόχρονα διατηρεί ένα αυξανόμενο ταμειακό απόθεμα για την αντιμετώπιση βραχυπρόθεσμων σοκ και εξωτερικών αντιξοοτήτων", αναφέρει.
Η αξιολόγηση λαμβάνει επίσης υπόψη την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην εκκαθάριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) στο τραπεζικό σύστημα. Ως αποτέλεσμα, οι κρατικές ενδεχόμενες υποχρεώσεις από τον τραπεζικό τομέα έχουν μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, σημειώνει. Άλλοι δημοσιονομικοί κίνδυνοι φαίνεται να είναι διαχειρίσιμοι επί του παρόντος, παρά το δύσκολο εξωτερικό περιβάλλον και τις ακόμη περιοριστικές παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές συνθήκες.
Οι αξιολογήσεις της Κύπρου εξακολουθούν να υποστηρίζονται από την αποδεδειγμένη ανθεκτικότητα της οικονομίας και το υψηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ, αναφέρει ο οίκος αξιολόγησης. Οι αξιολογήσεις λαμβάνουν επίσης υπόψη τα οφέλη από την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τη ζώνη του ευρώ, συμπεριλαμβανομένης της διαθεσιμότητας χρηματοδοτικής στήριξης από τη διευκόλυνση ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (RRF).
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει η CI Ratings, ο λόγος του χρέους της γενικής κυβέρνησης προς το ΑΕΠ μειώθηκε στο 77,3% το 2023 από 85,6% το 2022, αντανακλώντας ένα υψηλότερο από το προβλεπόμενο πρωτογενές πλεόνασμα του προϋπολογισμού ύψους 4,2% του ΑΕΠ (3,4% το 2022) και την αποπληρωμή ομολόγων και δανείων ύψους 1,4 δισ. ευρώ (4,7% του ΑΕΠ). Η CI αναμένει ότι η δυναμική του δημόσιου χρέους θα παραμείνει ευνοϊκή τα επόμενα χρόνια, με τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ να συνεχίζει να μειώνεται, αν και σε ένα ακόμη μέτριο προς υψηλό 66,2% (165,2% των εσόδων) το 2025. Κατά την άποψη του CI, οι λήξεις χρέους - οι οποίες εκτιμώνται σε 2,4 δισ. ευρώ (7,6% του ΑΕΠ) για το 2024 και σε 1,8 δισ. ευρώ (5,2% του ΑΕΠ) για το 2025 - είναι εντός της ικανότητας αποπληρωμής της Κυβέρνησης και δεν δημιουργούν επί του παρόντος προκλήσεις αναχρηματοδότησης.
Προσθέτει ότι οι επιδόσεις του προϋπολογισμού της γενικής κυβέρνησης παρέμειναν πολύ ισχυρές το 2023, με τη δημοσιονομική θέση (σε ταμειακή βάση) να καταγράφει συνολικό πλεόνασμα υψηλότερο από το προβλεπόμενο, ύψους 2,9% του ΑΕΠ (έναντι 2,4% το 2022). Η CI Ratings αναμένει ότι ο προϋπολογισμός της γενικής κυβέρνησης θα παραμείνει πλεονασματικός το 2024-25, με μέσο όρο 3,1% του ΑΕΠ.
Όσον αφορά τους κινδύνους για τις δημοσιονομικές προοπτικές, αναφέρει ότι εξακολουθούν να υφίστανται και τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να είναι ασθενέστερα από τα προβλεπόμενα, εάν μειωθεί η δημοσιονομική πειθαρχία ή αυξηθούν οι δαπάνες για επιδοτήσεις, κοινωνική πρόνοια και μισθούς του δημόσιου τομέα. Άλλοι κίνδυνοι για τον προϋπολογισμό απορρέουν από το κόστος του εθνικού συστήματος υγείας (ΓεΣΥ) και μια πιθανή μείωση των φορολογικών εσόδων εάν υλοποιηθούν οι καθοδικοί κίνδυνοι για την αύξηση του ΑΕΠ. Επί του παρόντος, ο οίκος θεωρεί ότι ο αντίκτυπος των υψηλών ασφαλίστρων κινδύνου και της αυστηρής νομισματικής πολιτικής της ευρωζώνης στα δημόσια οικονομικά είναι διαχειρίσιμος λόγω της μείωσης του χρέους της γενικής κυβέρνησης και του υψηλού ποσοστού (70%) του χρέους σταθερού επιτοκίου στο συνολικό χρέος.
Οι βραχυπρόθεσμοι κίνδυνοι αναχρηματοδότησης παρέμειναν σταθεροί από την τελευταία επισκόπηση του οίκου. "Αυτό οφείλεται στη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση της κυβέρνησης, στην ευνοϊκή διάρθρωση της ωρίμανσης του χρέους και στην έγκαιρη πρόσβαση στις κεφαλαιαγορές, καθώς και στη συνετή δημιουργία ταμειακών αποθεμάτων που καλύπτουν πάνω από το 200% των ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών για τους επόμενους 12 μήνες τουλάχιστον", αναφέρει.
Παρά τις επίμονες εξωτερικές αντιξοότητες, η οικονομική ανάπτυξη παραμένει θετική, αν και μετριασμένη, σημειώνεται στην αξιολόγηση. Το πραγματικό ΑΕΠ εκτιμάται ότι βρίσκεται στο 2,5% το 2023, έναντι 5,1% το 2022, αντανακλώντας τη συγκρατημένη ανάπτυξη στους κύριους τομείς της οικονομίας, ιδίως στα ξενοδοχεία και την εστίαση, τις κατασκευές, το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, καθώς και την πληροφορική και την τεχνολογία.
Τραπεζικός τομέας
Η ισχύς του τραπεζικού τομέα έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, αλλά εξακολουθεί να θεωρείται μέτρια, σημειώνει ο οίκος. Σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (ΚΤΚ), ο συνολικός δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων των πιστωτικών ιδρυμάτων που λειτουργούν στην Κύπρο μειώθηκε περαιτέρω στο 8,3% των συνολικών δανείων τον Νοέμβριο του 2023 (από 9,5% το 2022), ενώ οι συσσωρευμένες προβλέψεις αυξήθηκαν στο 51% τον ίδιο μήνα (από 47,5%). Επιπλέον, τα αναδιαρθρωμένα δάνεια μειώθηκαν στο 7,2% των συνολικών δανείων το Νοέμβριο του 2023, σε σύγκριση με 11,2% το 2022.
Παρά τις ανωτέρω εξελίξεις, οι κίνδυνοι για την ποιότητα του ενεργητικού εξακολουθούν να υφίστανται, προσθέτει, δεδομένου ότι το χρέος των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων εξακολουθεί να είναι αυξημένο, αφού διαμορφώθηκε στο υψηλό 200,5% του ΑΕΠ τον Σεπτέμβριο του 2023 (αν και μειωμένο από 248% ένα χρόνο νωρίτερα). Η κεφαλαιακή επάρκεια του τραπεζικού τομέα είναι επί του παρόντος υγιής, με μέσο δείκτη CET-1 21,4% στο τέλος Σεπτεμβρίου 2023. Οι κυπριακές τράπεζες έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο στην απομόχλευση, αναφέρει, με το ενεργητικό του τραπεζικού τομέα να μειώνεται στο 215,2% του ΑΕΠ τον Νοέμβριο του 2023, από 229,5% ένα χρόνο νωρίτερα.
Σενάρια για το επόμενο διάστημα
Προχωρώντας προς τα εμπρός, η CI Ratings αναμένει ότι το πραγματικό ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά μέσο όρο κατά 2,6% το 2024-25, επωφελούμενο από τη βελτίωση της εγχώριας ζήτησης και τη συνέχιση των επενδύσεων σε πολυάριθμες οικονομικές δραστηριότητες, οι οποίες υποστηρίζονται εν μέρει από τη χρηματοδότηση του ΣΑΑ και τις εισροές ξένων ιδιωτικών κεφαλαίων. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι υψηλό στα 32.097 ευρώ το 2023 και θεωρείται παράγοντας στήριξης των αξιολογήσεων.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών αναμένεται να έχει αυξηθεί στο 10,1% του ΑΕΠ το 2023, ενώ το εξωτερικό χρέος, εξαιρουμένων των εταιρειών ειδικού σκοπού (SPE), μειώθηκε στο 195,8% του ΑΕΠ τον Σεπτέμβριο του 2023, από 222,7% τον Δεκέμβριο του 2022.
Η αξιολόγηση θα μπορούσε να αναβαθμιστεί κατά περισσότερο από μία βαθμίδα σε 12-24 μήνες, αναφέρει ο οίκος, εάν η Κυβέρνηση εφαρμόσει ολοκληρωμένες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα οδηγήσουν στη βελτίωση της κινητοποίησης των εσόδων, στην αύξηση της θεσμικής ισχύος και στην ταχύτερη επίλυση των μεταφερόμενων μη εξυπηρετούμενων δανείων. Ανοδικές πιέσεις στις αξιολογήσεις θα μπορούσαν επίσης να προέλθουν από ένα χαμηλότερο από το προβλεπόμενο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και μια ταχύτερη μείωση του χρέους της γενικής κυβέρνησης και του εξωτερικού χρέους.
Αντίθετα, οι προοπτικές θα μπορούσαν να αναθεωρηθούν σε σταθερές τους επόμενους 12 μήνες, εάν οι δημοσιονομικές επιδόσεις αποδυναμωθούν και η δυναμική του δημόσιου χρέους αντιστραφεί, για παράδειγμα λόγω αλλαγής της κατεύθυνσης της πολιτικής, μείωσης της δημοσιονομικής πειθαρχίας ή σημαντικά ασθενέστερων οικονομικών επιδόσεων, ή εάν δυσμενείς κλυδωνισμοί προκαλέσουν ήπια επιδείνωση των δημόσιων ή/και εξωτερικών οικονομικών.
