Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Κομβικό αναδεικνύεται το 2023 για τους δανειολήπτες λόγω της ακρίβειας, του πληθωρισμού, της αύξησης των τιμών και των επιτοκίων. Κομβικό είναι και για τις τράπεζες. Όχι από πλευράς κερδών, διότι από το 2022 και μετά είχαν πολλά, αλλά από πλευράς πελατολογίου για το οποίο «ανακατεύεται ξανά η τράπουλα». Οι τράπεζες έχουν μπει σε μία τακτική προσέλκυσης πελατών προσφέροντάς τους χαμηλότερα επιτόκια από τις ανταγωνίστριές τους. Επί της ουσίας, οι δανειολήπτες αντί να προχωρούν σε αναδιαρθρώσεις των δανείων τους ή επαναδιαπραγματεύσεις όρων με τις τράπεζες που συνεργάζονται βάζοντας σταθερά επιτόκια και ό,τι άλλο προσφέρεται προς διευκόλυνση της κατάστασης, προσεγγίζουν τα τραπεζικά ιδρύματα της επιλογής τους με σκοπό να μεταφέρουν το δάνειό τους. Αυτή η πρακτική παρατηρείται πολύ τους τελευταίους μήνες. Βλέποντας οι δανειολήπτες πως από τον Ιούλιο του 2022 η συνολική παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στα επιτόκια έχει φτάσει τις 450 μονάδες βάσης. Δηλαδή, για δάνεια που συνδέονται με επιτόκια τύπου που επηρεάζονται (βλέπε Euribor), πέραν του επιτοκίου που είχε συναφθεί, έχει προστεθεί 4,5%.
Είναι η δεύτερη φορά από την εποχή του κορωνοϊού (από το 2020) που οι τράπεζες μπαίνουν στη λογική αυτή και αποσπούν πελάτες που οι ίδιες θεωρούν ότι αξίζουν να μπουν στο πελατολόγιό τους. Το 2020 οι τράπεζες είδαν μέσω του μορατόριουμ των δόσεων (δυνατότητα να μην πληρώσουν το δάνειό τους έως και 9 μήνες) που είχε δοθεί από τους Ευρωπαίους επόπτες ποιοι πελάτες τους ήταν συνεπείς ακόμα και σε πανδημική περίοδο. Οι τράπεζες έχουν σημειώσει ως σημαντικούς τους πελάτες που δεν μπήκαν στο μορατόριουμ.
Οι δανειολήπτες αντί να προχωρούν σε αναδιαρθρώσεις των δανείων τους ή επαναδιαπραγματεύσεις των όρων, προσεγγίζουν άλλα τραπεζικά ιδρύματα για να μεταφέρουν το δάνειό τους.
Αντίστοιχα και σήμερα, που ορισμένοι πελάτες ψάχνουν διεξόδους για να πάνε σε άλλες τράπεζες που τους συμφέρουν –σύμφωνα με την κρίση τους– καλύτερα. Το ότι θα αιτηθεί ένας πελάτης μεταφορά δανείου του σε άλλη τράπεζα βέβαια, δεν σημαίνει αυτομάτως ότι θα τον δεχθεί η τράπεζα που θα κάνει «κρούση». Οι πελάτες που ενδιαφέρονται να μεταφέρουν το δάνειό τους είναι συνεπείς. Η κάθε τράπεζα αξιολογεί τα δεδομένα και «κερδίζει» πελάτες προσφέροντάς τους επιτόκια τα οποία προσαρμόζονται ανάλογα στο προφίλ του κάθε δανειολήπτη.
«Εκοψαν φόρα»
Την ροπή μεταφοράς δανείων από τράπεζες σε άλλες τράπεζες επιβεβαιώνουν τρόπον τινά και τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου που δείχνουν ότι οι αναδιαρθρώσεις των δανείων έχουν «κατεβάσει ρυθμούς» από το τέταρτο τρίμηνο του 2022 και μειώθηκαν σε σύγκριση με το πρώτο τρίμηνο κατά περίπου 300 εκατομμύρια ευρώ. Και αυτό διότι, όταν το δάνειο ενός δανειολήπτη, που συναντά προβλήματα καταβολής των δόσεών του ρυθμίζεται εσωτερικά από την τράπεζα, προσμετράται στις αναδιαρθρώσεις. Εάν αλλάξει τράπεζα ο δανειολήπτης και μεταφέρει το δάνειό του, προσμετράται ως νέος δανεισμός. Σύμφωνα με στοιχεία που δόθηκαν στη Βουλή από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου στη βάση της ενημέρωσης που γίνεται ανά τριμηνία, οι αναδιαρθρώσεις στο πρώτο τρίμηνο του 2023 μειώθηκαν στα 1,9 δισεκατομμύρια ευρώ από τα 2,2 δισεκατομμύρια ευρώ που είχαν φτάσει στο τέταρτο τρίμηνο του 2022. Οι αναδιαρθρώσεις αυτές αφορούν και τα στεγαστικά δάνεια, αλλά και τα επιχειρηματικά, με τη «μερίδα του λέοντος» να έχουν τα επιχειρηματικά.
Όπως παρουσιάζονται στα στοιχεία που δόθηκαν, οι τράπεζες αναδιάρθρωσαν δάνεια σε νοικοκυριά ύψους 523 εκατομμυρίων ευρώ και επιχειρήσεων ύψους 1,3 δισεκατομμυρίων ευρώ. Περνώντας στα δεδομένα ανά τραπεζικό ίδρυμα, η Τράπεζα Κύπρου στο πρώτο τρίμηνο του 2023 έκανε αναδιαρθρώσεις δανείων 921 εκατ. ευρώ, ενώ στο τελευταίο τρίμηνο του 2022 είχε κάνει 1,1 δισ. ευρώ. Η Ελληνική Τράπεζα έκανε αναδιαρθρώσεις δανείων ύψους 393 εκατ. ευρώ, έναντι 418 εκατ. ευρώ στο Q4 του 2022. Βάσει των στοιχείων, η Alpha Bank Κύπρου έκανε αναδιαρθρώσεις δανείων 162 εκατ. ευρώ, συγκριτικά με αναδιαρθρώσεις ύψους 170 εκατ. ευρώ στο Q4 του 2022. Η Astrobank αναδιάρθρωσε δάνεια ύψους 142 εκατ. ευρώ στο πρώτο τρίμηνο του 2023, έναντι 137 εκατ. ευρώ που αναδιάρθρωσε το Q4 του 2022. Η Eurobank Κύπρου προχώρησε σε αναδιαρθρώσεις 136 εκατ. ευρώ στο Q1 του 2023 και το Q4 του 2022 είχε κάνει 129 εκατ. ευρώ. Η CDB Bank αναδιάρθρωσε 64 εκατ. ευρώ δανείων στο πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, στα ίδια επίπεδα που είχε αναδιαρθρώσει στο τέταρτο τρίμηνο του 2022. Τέλος, στον Οργανισμό Χρηματοδοτήσεως Στέγης (ΟΧΣ) οι αναδιαρθρώσεις του πρώτου τριμήνου ανήλθαν σε 56 εκατ. ευρώ, έναντι 59,5 εκατ. ευρώ στο τελευταίο τρίμηνο του 2022.
Τα ποσά αύξησης
Το επιτόκιο για καταθέσεις προθεσμίας έως ενός έτους από νοικοκυριά σημείωσε μείωση στο 0,87% τον Ιούλιο του 2023, σε σύγκριση με 1,21% τον Ιούνιο. Το αντίστοιχο επιτόκιο για καταθέσεις από μη χρηματοδοτικές εταιρείες παρουσίασε μείωση στο 1,68%, σε σύγκριση με 1,86% τον Ιούνιο του 2023. Το επιτόκιο που αφορά καταναλωτικά δάνεια σημείωσε αύξηση στο 5,51% τον Ιούλιο του 2023, σε σύγκριση με 5,23% τον Ιούνιο. Το επιτόκιο που αφορά δάνεια για αγορά κατοικίας αυξήθηκε στο 4,50%, σε σύγκριση με 4,19% τον Ιούνιο του 2023. Το επιτόκιο που αφορά δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά μέχρι 1 εκατ. ευρώ παρουσίασε αύξηση στο 5,65%, σε σύγκριση με 5,17% τον Ιούνιο του 2023. Τέλος, το επιτόκιο που αφορά δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά άνω του 1 εκατ. ευρώ κατέγραψε αύξηση στο 6,33%, σε σύγκριση με 5,87% τον Ιούνιο.
Μετά τις 10 αυξήσεις της ΕΚΤ το βασικό επιτόκιο καθορίζεται πλέον στο 4,5% (από 4,25% πριν), το επιτόκιο καταθέσεων στο 4% (από 3,75% πριν) και το επιτόκιο οριακής χρηματοδότησης στο 4,75% (από 4,5% πριν).
