Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Προβλέπονται πισωγυρίσματα σχετικά με τα νομοσχέδια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, που κρίνονται απαραίτητα για να αποδεσμευτούν τα πρώτα 85 εκατομμύρια ευρώ που δικαιούται η Κύπρος. Τα νομοσχέδια, που σχετίζονται με το γενικότερο πλαίσιο των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Κύπρο, είναι δύο. Ωστόσο, προσμετρώνται ως ένα προαπαιτούμενο – ως και το τελευταίο- για να αποδεσμευθεί η πρώτη δόση που θα πάρει η Κύπρος πέραν της προκαταβολής που είχε πάρει το Σεπτέμβριο του 2021 ύψους 157 εκατομμυρίων ευρώ. Έως τις 17 Μαΐου λοιπόν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα στείλει τις απαραίτητες απαντήσεις σχετικά με τις αλλαγές στα νομοσχέδια στις οποίες προχώρησαν οι βουλευτές της Κύπρου. Ωστόσο, σύμφωνα με την έως τώρα πληροφόρηση, δεν διαφαίνεται πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συμφωνήσει. Άρα θα πρέπει να βρεθεί ξανά κάποια λύση για να αποδεσμευθούν και τα εν λόγω χρήματα. Σημειώνεται πως την Τρίτη του Πάσχα ήταν η τελευταία διαβούλευση που είχαν οι κυπριακές αρχές με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στη διαβούλευση ζητήθηκαν κάποιες διευκρινίσεις σχετικά με τις τροπολογίες επί των δύο νομοσχεδίων που έχουν καταθέσει τα κόμματα. Οι κυπριακές αρχές βρίσκονται σε στενή και συνεχή επικοινωνία με την Επιτροπή Οικονομικών για να μπουν σε τροχιά τα επόμενα βήματα χειρισμού. Το σίγουρο είναι πως κάποιες εκ των τροπολογιών δεν θα γίνουν αποδεκτές και εκεί πρέπει να επικεντρωθούμε. Πάλι διαβουλεύσεις στην Επιτροπή Οικονομικών επί των δύο νομοσχεδίων, με το Υπουργείο να «τρέχει» να βρει συγκλίσεις με τα κόμματα για να εγκριθούν. Η αλήθεια είναι πως δεν είναι και το τέλος του κόσμου που η Κύπρος δεν έχει λάβει ακόμα την πρώτη δόση από το Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς μόνο 7 χώρες έχουν λάβει την πρώτη τους δόση πέραν της προκαταβολής (όπως πήρε και η Κύπρος φυσικά). Εκείνο που αποτυπώνεται όμως είναι πως δίνεται ένα μήνυμα δυστοκίας για μεταρρυθμίσεις, κάτι το οποίο δεν είναι και ό,τι καλύτερο. Αργότερα για άλλα νομοσχέδια που θα σχετίζονται με μεγάλες μεταρρυθμίσεις η απόσταση ενδεχομένως να είναι πολύ μεγαλύτερη και να μην μπορεί να βρεθεί γέφυρα επικοινωνίας.
Έως τις 17 Μαΐου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα στείλει τις απαραίτητες απαντήσεις σχετικά με τα τροποποιημένα νομοσχέδια που σχετίζονται με ΜΕΔ.
Έτσι, η Κύπρος δεν θα μπορέσει να λάβει το μάξιμουμ των χορηγιών και δανείων που μπορεί να λάβει μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, ύψους 1,2 δισεκατομμυρίων ευρώ. Τα νομοσχέδια για τα οποία γίνεται λόγος, αφορούν τον «περί αγοραπωλησίας πιστωτικών διευκολύνσεων και συναφών θεμάτων (τροποποιητικός) νόμος του 2021», ο οποίος θέτει τους διαχειριστές μη εξυπηρετούμενων δανείων υπό ρύθμιση και εποπτεία από την Κεντρική Τράπεζα και νομοσχέδιο με δύο «ουρές» που τιτλοφορούνται ως ο «περί ακίνητης ιδιοκτησίας (διακατοχή, εγγραφή και εκτίμηση) (τροποποιητικός) νόμος του 2021», ο οποίος παρέχει πρόσβαση στο Κτηματολόγιο για τους διαχειριστές μη εξυπηρετούμενων δανείων και τις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων και ο «περί αποδείξεως (τροποποιητικός) νόμος του 2020», ο οποίος εναρμονίζει τις απαιτήσεις κοινοποίησης σε περίπτωση αγοράς δανείου από εταιρεία εξαγοράς πιστώσεων.
Όσα πέρασαν μέχρι τώρα
Η Κύπρος ναι μεν έχει «κολλήσει» στην μεταρρύθμιση που σχετίζεται με τα ΜΕΔ, ωστόσο έχει περάσει άλλα δεκατρία ορόσημα για να φτάσει κοντά στο σημείο να αποδεσμευθούν τα 85 εκατ. Το πρώτο ορόσημο αφορά την ανεξαρτητοποίηση του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ) από την αρμόδια Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου. Το δεύτερο αφορά το κανονιστικό πλαίσιο για την αποθήκευση ενέργειας και να γίνει τροποποίηση των κανόνων μεταφοράς και διανομής και των κανόνων διαπραγμάτευσης και διακανονισμού. Το τρίτο ορόσημο αφορά την προώθηση επενδύσεων ενεργειακής απόδοσης σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, δήμους, κοινότητες και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Το τέταρτο ορόσημο αφορά στην προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και μεμονωμένων μέτρων ενεργειακής απόδοσης σε κατοικίες, καθώς και αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας σε νοικοκυριά με άτομα με αναπηρίες. Πέμπτο ορόσημο αφορά την ενθάρρυνση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της εξοικονόμησης ενέργειας από τις τοπικές αρχές / τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, καθώς και από τις ΜΚΟ και διευκόλυνση της μετάβασης των τοπικών κοινοτήτων προς τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτήν. Έκτο ορόσημο αφορά την κλιματική αλλαγή, συγκεκριμένα στην ενίσχυση της ισοτοπικής βάσης δεδομένων παραδοσιακών κυπριακών προϊόντων. Έβδομο ορόσημο, αφορά στην ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας στη βιομηχανία, ενώ όγδοο αφορά στην εισαγωγή νέου πλαισίου για τη διαδικασία αξιολόγησης και επιλογής των υποψηφίων για την πλήρωση κενών θέσεων στον δημόσιο τομέα και νέων κανονισμών για την αξιολόγηση των επιδόσεων των εργαζομένων. Ένατο ορόσημο - επένδυση, αφορά στην αναβάθμιση της υποδομής των δικαστηρίων, καθώς το δέκατο και ενδέκατο ορόσημο αφορούν στην βελτίωση του νομικού και θεσμικού πλαισίου για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Το δωδέκατο ορόσημο αφορά στην Ψηφιοποίηση σε διάφορα υπουργεία/υπηρεσίες της κεντρικής κυβέρνησης και το δέκατο τρίτο αφιερώνεται στο σχέδιο δράσης για τις ηλεκτρονικές δεξιότητες — εφαρμογή ειδικών δράσεων.
Αποδέσμευση 1,2 δισ. μέχρι το 2026
Η Κύπρος, μέσω του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, μπορεί να λάβει 1,2 δισ. με ορίζοντα υλοποίησης το 2026. Ο συνολικός προϋπολογισμός του Σχεδίου Ανθεκτικότητας της Κύπρου κατανέμεται ανάμεσα σε χορηγία ύψους 1 δισ. ευρώ και σε πρόσθετη χρηματοδότηση, από τον μηχανισμό, ύψους περίπου 0,23 δισ. ευρώ υπό τη μορφή δανείου. Το Σχέδιο Ανθεκτικότητας της Κύπρου με περίοδο υλοποίησης μέχρι το 2026, αποτελείται από πέντε άξονες πολιτικής και 13 ενότητες, συνυφασμένες με τον στρατηγικό στόχο και τις επιδιώξεις του Σχεδίου. Βάσει της σχετικής ανάλυσης του κράτους που πλαισιώνει το Σχέδιο, οι θετικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη αναμένεται να διατηρηθούν σε μεγάλο βαθμό και μακροπρόθεσμα. Τα επίπεδα του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος αναμένεται να είναι κατά 16,5% υψηλότερα 20 χρόνια μπροστά, σε σύγκριση με ένα σενάριο χωρίς την εφαρμογή του Σχεδίου, εάν βέβαια υλοποιηθούν όλες οι μεταρρυθμίσεις που προβλέπονται στο Σχέδιο. Κάτι που όπως βλέπουμε προς στιγμήν τουλάχιστον, δεν είναι τόσο εύκολο. Η διασφάλιση της εκταμίευσης των πόρων εξαρτάται από την επίτευξη των οροσήμων και στόχων που έχουν τεθεί για κάθε μία από τις επενδύσεις και τις μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο. «Άκρως σημαντική καθίσταται πλέον η ανάγκη επίτευξης συναίνεσης και έγκαιρης ψήφισης των νομοσχεδίων που αφορούν άμεσα ή επηρεάζουν την υλοποίηση του Σχεδίου, είτε ως μεταρρυθμιστικά μέτρα που έχουν ενταχθεί τα ίδια στο Σχέδιο είτε ως προϋποθέσεις για την υλοποίηση σημαντικών επενδύσεων που προωθούνται για στήριξη στα πλαίσια του», σημειώνεται χαρακτηριστικά στο πλαίσιο παρουσίασης του πλάνου.
