Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Το 2023 «έκλεισε» με ένα καινούργιο «άνοιγμα» για τη δευτερογενή αγορά δανείων στην Κύπρο, το οποίο θα δούμε να γίνεται από εδώ και πέρα μεταξύ τραπεζών και Εταιρειών Εξαγοράς Πιστώσεων (Servicers). Ο λόγος για την αγορά δανείων ύψους 58 εκατομμυρίων ευρώ από την ΚΕΔΙΠΕΣ, που προχώρησε η Τράπεζα Κύπρου, πρακτική που θα δούμε τις τράπεζες να εφαρμόζουν στα επόμενα χρόνια. Στην Κύπρο πλέον οι τράπεζες θα «καλοβλέπουν» τα δάνεια των Servicers, φέρνοντας στους ισολογισμούς τους δάνεια που από κόκκινα έγιναν πράσινα. Μέχρι λίγες ημέρες προτού εκπνεύσει το 2023 δεν είχε γίνει «deal επαναπώλησης» στα κυπριακά δεδομένα. Πρακτικά, πρόκειται για κόκκινα δάνεια που είχαν εξυγιανθεί από την ΚΕΔΙΠΕΣ και επαναπωλήθηκαν στην Τράπεζα Κύπρου ως πράσινα και τα εν λόγω δάνεια ήταν στην ΚΕΔΙΠΕΣ ως εξυπηρετούμενα για τουλάχιστον 18 μήνες, όπως ορίζουν άλλωστε οι Ευρωπαίοι επόπτες.
Τα καθαρά έσοδα από τόκους των τραπεζών στην Κύπρο –όπως και εκτός– έχουν αυξηθεί από το καλοκαίρι του 2022, επωφελούμενα από την αύξηση του βασικού επιτοκίου της ΕΚΤ που είχε θετικό αντίκτυπο. Όσον αφορά στην πιστωτική επέκταση, οι μεγάλοι στόχοι των τραπεζών παραμένουν. Ωστόσο, με τη μείωση στον νέο δανεισμό, με το περιβάλλον του ακριβού δανεισμού λόγω επιτοκίων και θέλοντας οι κυπριακές τράπεζες να κρατήσουν ψηλά τα κέρδη, έχουν πλάνα με νέες μεθόδους για παραγωγή εσόδων. Μία πρακτική θα είναι και η παρούσα, με τις επαναπωλήσεις δανείων που είχαν τα επενδυτικά ταμεία – servicers στους ισολογισμούς τους, δημιουργώντας νέα παροχή εσόδων από τόκους. Αξίζει να σημειωθεί πως, δάνεια που πωλήθηκαν από συγκεκριμένη τράπεζα ως μη εξυπηρετούμενα σε εταιρεία εξαγοράς πιστώσεων δεν μπορούν να επαναγορασθούν από την ίδια. Μπορούν να αγοραστούν, ωστόσο, από άλλες τράπεζες και είναι κανόνες που έχουν θέσει οι επόπτες.
Οι Servicers έχουν το περιθώριο να προχωρούν σε μεγάλου βάθους αναδιαρθρώσεις με τους δανειολήπτες (δεν έχουν το αντίστοιχο περιθώριο οι τράπεζες λόγω εποπτικών πιέσεων), άρα και καταφέρνουν να «γυρίζουν» με περισσότερη ευκολία τα δάνεια που έχουν στους ισολογισμούς τους από κόκκινα σε πράσινα. Από εκεί και πέρα, βάσει του επιχειρηματικού τους πλάνου και των προτάσεων που έχουν ενώπιόν τους, οι Servicers κρίνουν εάν θα προχωρήσουν σε «deal» με κυπριακές τράπεζες ή αξίζει να τα κρατούν και να λαμβάνουν δόσεις δανείων. Κατά την 31η Δεκεμβρίου 2022, δάνεια λογιστικής αξίας 8,1 δισ. ευρώ βρίσκονταν στους ισολογισμούς των εταιρειών εξαγοράς πιστώσεων και το 77,7% αφορούσαν κόκκινα δάνεια.
Συνάρτηση με το κλίμα
Δάνεια τα οποία από «κόκκινα» εξυπηρετούνται για τουλάχιστον 18 μήνες και γίνονται «πράσινα» είναι πάντα σε συνάρτηση με το οικονομικό κλίμα. Ναι μεν ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ για το 2023 αναμένεται να ανέλθει στο 2,2%, σε σχέση με μεγέθυνση 5,1% το 2022, εντούτοις η Κύπρος βρίσκεται στα κράτη που έχει θετικό ρυθμό ανάπτυξης. Σύμφωνα με τις μακροοικονομικές προβλέψεις της Κεντρικής Τράπεζας για τα έτη 2024- 2026, αναμένεται άνοδος του ΑΕΠ κατά 2,6%, 3,1% και 3,2% αντίστοιχα. Σύμφωνα με την Κεντρική η ανεργία αναμένεται να μειωθεί στο 6,4% του εργατικού δυναμικού το 2023 σε σχέση με 6,8% το 2022. Παρά τον αντίκτυπο από τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία, καταγράφηκε πτώση στην ανεργία το δεύτερο τρίμηνο του έτους στο 5,9%, σε σύγκριση με ποσοστό 6,8% το πρώτο τρίμηνο του 2023. Στην ίδια κατεύθυνση δείχνουν και τα πιο πρόσφατα στοιχεία των μηνιαίων ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που καταγράφουν θετικότερες προσδοκίες για την απασχόληση κατά τους επόμενους τρεις μήνες, παρά τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή. Τα έτη 2024- 2026 προβλέπεται συνεχιζόμενη πτωτική πορεία της ανεργίας, σε συνάρτηση με την αναμενόμενη μεγέθυνση του ΑΕΠ. Η ανεργία αναμένεται να ανέλθει στο 6% το 2024, στο 5,6% το 2025 και στο 5,3% το 2026, πλησιάζοντας συνθήκες πλήρους απασχόλησης.
Μέσα στο πλάνο
Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση της ΚΕΔΙΠΕΣ, η συναλλαγή εντάσσεται στο πλαίσιο υλοποίησης της στρατηγικής της, η οποία περιλαμβάνει πωλήσεις χαρτοφυλακίων χορηγήσεων ως σημαντικό εργαλείο για την απομόχλευση του χαρτοφυλακίου που διαχειρίζεται και τη μεγιστοποίηση της αποπληρωμής τής κρατικής ενίσχυσης που κατέβαλε η Κυπριακή Δημοκρατία στη Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα το 2018 το συντομότερο δυνατό. Η ΚΕΔΙΠΕΣ έχει καταβάλει μέχρι σήμερα ποσό ύψους 1,16 δισ. ευρώ προς την Κυπριακή Δημοκρατία ως κρατική ενίσχυση. Η ολοκλήρωση της Συναλλαγής αναμένεται εντός του πρώτου τριμήνου του 2024.
Στα 24,7 δισ. τα δάνεια
Τα συνολικά δάνεια τον Νοέμβριο 2023 κατέγραψαν καθαρή αύξηση 15 εκατ. ευρώ, σε σύγκριση με καθαρή μείωση 212,9 εκατ. ευρώ τον Οκτώβριο 2023. Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής των συνολικών δανείων έφτασε στο -0,2%, σε σύγκριση με -0,3 τον Οκτώβριο 2023. Το υπόλοιπο των συνολικών δανείων τον Νοέμβριο 2023 έφθασε στα 24,7 δισ. ευρώ. Τα δάνεια κατοίκων Κύπρου παρουσίασαν μείωση 45,5 εκατ. ευρώ. Πιο αναλυτικά, τα δάνεια προς νοικοκυριά αυξήθηκαν κατά 8,2 εκατ. ευρώ, ενώ τα δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες κατέγραψαν μείωση 71,1 εκατ. ευρώ. Τα δάνεια των υπόλοιπων εγχώριων τομέων παρουσίασαν συνολικά αύξηση 17,5 εκατ. ευρώ.
