Λίγο πριν από τη συμπλήρωση ενός χρόνου (22 Ιουλίου 2022) από την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ υπουργείου Γεωργίας, παραγωγών, τυροκόμων και ΚΕΒΕ, και την έναρξη της εφαρμογής των όρων του Ευρωπαϊκού Κανονισμού από την αλυσίδα παραγωγής χαλλουμιού, φαίνεται ότι το προστατευόμενο τυρί της Κύπρου μπαίνει ξανά σε περιπέτειες. Αυτή τη φορά, σύμφωνα με το υπουργείο Γεωργίας, ομάδα τυροκόμων, μεταξύ αυτών και το Τυροκομείο Papouis Dairies έχουν προχωρήσει σε προσφυγή κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, με την οποία ζητούν ακύρωση της νομικής πράξης της κατοχύρωσης, εφόσον θεωρούν ότι τους ζημιώνει άμεσα. Ο υπουργός Γεωργίας Πέτρος Ξενοφώντος κάνει λόγο για επικίνδυνη πορεία και καλεί τη συγκεκριμένη εταιρεία να κάνει πίσω. Όπως ανέφερε στην «Κ», η προσφυγή υποβλήθηκε στις 6 Ιουνίου 2023 , με την απόφαση να αναμένεται περί τα τέλη του έτους. Τρία είναι τα σενάρια για το αποτέλεσμα της εκδίκασης της υπόθεσης όπως εκτιμά, είτε να χάσει ο προσφεύγων, είτε να κερδίσει, είτε το δικαστήριο εν όψει των προσκομμάτων που έχουν παρουσιαστεί, να επαναφέρει τις αρχικές προδιαγραφές για την παραγωγή του χαλλουμιού ΠΟΠ όπως είχε δημοσιευτεί, χωρίς τις αλλαγές που συμφωνήθηκαν στη συνέχεια. Σε κάθε περίπτωση η προσφυγή κατά του Κανονισμού είναι μια εξέλιξη με αρνητικό αποτύπωμα για το προϊόν, πόσο δε μάλλον όταν προέρχεται από παραγωγούς εντός του ίδιου του κράτους μέλους. Πρακτικά, ακόμα και στην περίπτωση που δεν κερδίσει ο προσφεύγων, υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να αλλάξει το πλαίσιο παραγωγής του προϊόντος.
Η προσφυγή υποβλήθηκε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στις 6 Ιουνίου και η απόφαση αναμένεται περί τα τέλη του έτους.
Το σενάριο των αλλαγών
Αυτό σημαίνει στην ουσία, το να μην εφαρμοστούν οι αλλαγές που ζήτησε η Κύπρος σε σχέση με την παραγωγή του χαλλουμιού, οι οποίες ήταν αυτές που ξεκλείδωσαν τελικά την μαζική παραγωγή του προϊόντος στη βάση των προδιαγραφών. Πρόκειται για τροποποιήσεις οι οποίες περιλαμβάνονται στη συμφωνία της 22ας Ιουλίου 2022, και αφορούν χαρακτηριστικά ήσσονος σημασίας, ώστε να μπορεί να παράγεται χαλλούμι ΠΟΠ με διαφορετικό σχήμα και μέγεθος, με αυξημένη υγρασία και από γάλα που θα προέρχεται από όλες τις αγελάδες που ζουν και αναπαράγονται στην Κύπρο. Με βάση τις τροποποιήσεις ως προϊόντα ΠΟΠ θεωρούνται τα διπλωμένα χαλλούμια, τα χαλλούμια σε σχήμα burger, σε block, σε κύβους, σε τρίμμα και σε slice. Αυτές οι αλλαγές χρησιμοποιήθηκαν σύμφωνα με τον υπουργό, ως μέρος της υπόθεσης και εναντίον του προϊόντος. Η προσφυγή ξεκίνησε αρχές Ιουνίου, εναντίον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τους όρους του κανονισμού του ΠΟΠ με το επιχείρημα ότι ζημιώνουν οι τυροκόμοι. Με τη γνωστοποίηση, το Υπουργείο προχώρησε σε προσπάθειες ώστε η προσφυγή να αποσυρθεί. «Δυστυχώς δεν εισακουστήκαμε. Η φωνή της λογικής δεν έπιασε τόπο» είπε χαρακτηριστικά ο Π. Ξενοφώντος.
Η ποσόστωση
Είναι γνωστό ότι από τα μεγαλύτερα αγκάθια στον δρόμο για την κατοχύρωση του χαλλουμιού, που φαίνεται να παραμένει, ήταν η ποσόστωση στο γάλα και η ισορροπία μεταξύ αγελαδινού και αιγοπρόβειου με τον Κανονισμού να δίνει προβάδισμα στο αιγοπρόβειο. Πρόκειται για 51-49% με το 51% να είναι το αιγοπρόβειο, ποσοστό το οποίο δεν μπορεί να εφαρμοστεί εκ των πραγμάτων, λόγω των ποσοτήτων διαθέσιμου αιγοπρόβειου γάλακτος. Ενώ γίνονται προσπάθειες για αύξηση των ποσοτήτων, μέσω κινήτρων για επενδύσεις σε νέες μονάδες, στο μεταξύ είναι σε εφαρμογή σχετικό διάταγμα από το υπουργείο Εμπορίου, το οποίο ορίζει την ελάχιστη αναλογία αιγινού και πρόβειου γάλακτος στις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή χαλλουμιού, για την περίοδο μεταξύ της 1ης Φεβρουαρίου 2023 και της 31ης Αυγούστου 2023 περιλαμβανομένων, στο 25%. Βάσει του διατάγματος, την περίοδο μεταξύ της 1ης Σεπτεμβρίου 2023 και της 31ης Ιανουαρίου 2024 περιλαμβανομένων, η ελάχιστη αναλογία αιγινού και πρόβειου γάλακτος είναι στο 10%, και την περίοδο μεταξύ της 1ης Φεβρουαρίου 2024 και της 30ης Ιουνίου 2024 περιλαμβανομένων, στο 25%. Η συγκεκριμένη φόρμουλα με τα διατάγματα αναμένεται ότι θα συνεχίσει μέχρι την πλήρη συμμόρφωση με τον Κανονισμό, με το υπουργείο Γεωργίας να έχει ζητήσει παράταση για το μεταβατικό στάδιο μέχρι το 2029.
Ανεβαίνουν οι εξαγωγές
Οι εξαγωγές χαλλουμιού το 2022 ανήλθαν στα €284,5 εκατ., καταγράφοντας αύξηση 8% σε σύγκριση με το 2021. Το ύψος των εξαγωγών και το γεγονός ότι αυτές αυξάνονται μετά την κατοχύρωση, δείχνει την προστιθέμενη αξία του ΠΟΠ υπογραμμίζει ο υπουργός Γεωργίας. «Το ΠΟΠ διασφαλίζει ότι το προϊόν κατασκευάζεται στην Κύπρο και θα το προστατεύει από προϊόντα μιμητισμού. Τους καλούμε για άλλη μια φορά να σκεφτούν λογικά και να αποσύρουν την προσφυγή τους εναντίον του προϊόντος» αναφέρει σε δηλώσεις του στην «Κ». Ανατρέχοντας στα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, διαπιστώνεται ότι οι πωλήσεις του προϊόντος, κυρίως δε οι εξαγωγές κινούνται σταθερά ανοδικά. Τα τελευταία στοιχεία, αφορούν την περίοδο Ιανουαρίου- Απριλίου 2023, περίοδο κατά την οποία οι εξαγωγές χαλλουμιού ανήλθαν στα €111,8 εκατ. (39,3 εκατ. για τον Απρίλη) σε σύγκριση με €99,1 εκατ. την αντίστοιχη περίοδο του 2022. Ο Μάρτης επίσης αναδείχθηκε πολύ δυνατός μήνας με εξαγωγές χαλλουμιού να φτάνουν τα 35,5 εκατ. έναντι 31 εκατ. τον Μάρτιο του 2022. Σε επίπεδο τριμήνου, το α΄ τρίμηνο του 2022, η αξία των εξαγωγών ανήλθε στα 68,8 εκατ. περίπου 17% πιο κάτω σε σύγκριση με την αντίστοιχη φετινή (80 εκατ.). Άνοδο κατέγραψε και ο Φεβρουάριος. Τον Οκτώβρη 2022, τον μήνα μετά την έναρξη του ΠΟΠ, οι εξαγωγές κυμάνθηκαν στα €16,1 εκατ. (243.3 του έτους), ενώ τον Νοέμβριο, οι εξαγωγές προϊόντος ανέβηκαν στα €21,8 εκατ. (265.168 εκατ. για το 11μηνο) και γύρω στα €19,5 εκατ. οι εξαγωγές Δεκεμβρίου. Πλέον φαίνεται ότι οι πωλήσεις του προϊόντος κυρίως στο εξωτερικό, ανεβαίνουν σταθερά. Ενδεικτικά, τον Ιανουάριο του 2022 οι εξαγωγές χαλλουμιού ανήλθαν στα €16.907 εκατ. ενώ τον φετινό Ιανουάριο οι εξαγωγές ανήλθαν στα €22.661 εκατ. Πρόκειται για μια αύξηση γύρω στο 34%. Μιλώντας στην «Κ» ο υπουργός Γεωργίας Πέτρος Ξενοφώντος τόνισε ότι μετά την κατοχύρωση, το χαλλούμι ΠΟΠ έχει ενισχυθεί και οι εξαγωγικές δραστηριότητες των τυροκόμων αυξάνονται συνεχώς, ενώ ανέφερε χαρακτηριστικά, ότι η καθημερινή παραγωγή χαλλουμιού αγγίζει κατά μέσο όρο και με βάση τα στατιστικά στοιχεία, περίπου το €1 εκατομμύριο.
