Του Παύλου Νεοφύτου
Κανένας από όσους παρευρέθηκαν στη συνεδρίαση της Επιτροπής Περιβάλλοντος δεν έφυγε σοφότερος για το τι συμβαίνει στα έργα, που εκτελούνται τους τελευταίους μήνες για την Α' Φάση βελτίωσης μέρους του οδικού δικτύου του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα, από τον Άσπρο Ποταμό (είσοδος στον Ακάμα από την Πέγεια) μέχρι τη Λάρα, με τον Γενικό Διευθυντή της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Κώστα Χατζηπαναγιώτου να ζητά, εμμέσως πλην σαφώς, υπομονή μέχρι την προσεχή Τρίτη, που θα ολοκληρωθεί η διοικητική έρευνα του Υπουργείου, με στόχο να απαντηθεί το κατά πόσο έχουν δοθεί οι όροι της οικολογικής έκθεσης από την αρμόδια αρχή στους μελετητές για να ληφθούν υπόψη στα κατασκευαστικά έργα και κατά πόσο τα τελικά κατασκευαστικά σχέδια παρουσιάστηκαν ενώπιον της επιτροπής.
Την ίδια ώρα ο κ. Χατζηπαναγιώτου αναφέρθηκε σε τέσσερα στρατηγικά, όπως είπε, για το Υπουργείο, σημεία. Πρώτον, διαμήνυσε ότι το κράτος δεν έχει σκοπό να τερματίσει τα έργα οδοποιίας του στρατηγικού σχεδίου του εθνικού δασικού πάρκου. Πρόσθεσε ότι το Υπουργείο είναι σε επικοινωνία για να εντοπίσει ξένο ειδικό σε προστατευόμενα πάρκα, για να επαναξιολογήσει σύντομα τα κριτήρια και τις παραμέτρους του έργου. Σημείωσε ότι δεν έγινε νέος δρόμος στη Λάρα, αλλά διανοίχτηκε μέρος δρόμου ο οποίος ήταν γραμμένος από πριν, ενώ κυρίως χρησιμοποιούνταν άτυποι δρόμοι για διέλευση, οι οποίοι ανήκαν σε ιδιωτική γη. Τέλος, ανάφερε ότι έχει ληφθεί από το Υπουργείο σοβαρά υπόψη η εισήγηση των περιβαλλοντικών οργανώσεων για να εκτιμηθεί η τυχόν ζημιά και η έκτασή της στη γεωγραφική κάλυψη για απώλεια οικοτόπων και σημείωσε ότι υλοποιείται από το Τμήμα Δασών και το Τμήμα Περιβάλλοντος σχετική μελέτη που θα είναι έτοιμη μέχρι τέλος της άλλης βδομάδας.
Πάντως βουλευτές εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους απέναντι στις κυβερνητικές υπηρεσίες, καθώς, όπως είπαν, δεν έχουν λάβει μέχρι σήμερα επαρκείς απαντήσεις για το τι έγινε στον Ακάμα, αν ακολουθήθηκαν τα όσα προνοούσαν οι οικολογικές μελέτες, αν έγινε διαπλάτυνση των δρόμων ή αν υπήρξαν παραβάσεις των όρων της σύμβασης.
Παίρνοντας τον λόγο, ο κ. Χατζηπαναγιώτου, είπε ότι μέχρι στιγμής έχει διαπιστωθει ότι κατά τα κατασκευαστικά έργα απομακρύνθηκαν πάσσαλοι, οι οποίοι πρέπει να εμποδίζουν οχήματα να παρεκκλίνουν από τους καθορισμένους δρόμους, αλλά, όπως τόνισε, τα ευρύτερα προβλήματα θα τα καταδείξει η διοικητική έρευνα του Υπουργείου Γεωργίας, που θα ολοκληρωθεί, μετά από απόφαση παράτασης, την προσεχή Τρίτη.
Τα μερικώς παγοποιημένα έργα και τα δύο αιτήματα του εργολάβου
Περιγράφοντας την εικόνα που επικρατεί σήμερα στην περιοχή των έργων (από τον Άσπρο Ποταμό, δηλαδή την είσοδο στον Ακάμα από την Πέγεια, μέχρι τη Λάρα) αλλά και τις εξελίξεις, από την πρώτη συνεδρία της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής, την περασμένη Τετάρτη (22/11), μέχρι σήμερα, ο κ. Χατζηπαναγιώτου έδωσε τα εξής σημεία:
- Τα έργα στην ουσία έχουν «παγοποιηθεί», δηλαδή δεν γίνονται μεγάλες δραστηριότητες κατασκευής ή ανοίγματος νέων εργασιών, γίνονται όμως από τον εργολάβο κάποιες εργασίες, οι οποίες έχουν σχέση με την ασφάλεια και την επικινδυνότητα σε ορισμένα σημεία.
- Γίνονται σκέψεις πώς θα λυθούν εκκρεμότητες που υπάρχουν αναφορικά με τη σύμβαση, στην Κεντρική Επιτροπή Αλλαγών και Απαιτήσεων (ΚΕΑΑ).
- Έχει δημιουργηθεί μία ad hoc επιτροπή στο πλαίσιο της ΚΕΑΑ, η οποία θα παραδώσει μια έκθεση αναφορικά με τα τρέχοντα θέματα που υπήρχαν στην ΚΕΑΑ για τυχόν συμβιβασμό με τον ανάδοχο. Η έκθεση αυτή θα υποβληθεί στην ΚΕΑΑ τις επόμενες 5-10 μέρες. Ο αναπληρωτής Διευθυντής του Τμήματος Δασών, Ανδρέας Χρίστου, εξήγησε ότι ο εργολάβος υπέβαλε αρχικά ένα αίτημα ενώπιον της ΚΕΑΑ για παράταση, για το οποίο εκκρεμεί η απόφαση της Επιτροπής. Στη συνέχεια, υπέβαλε και δεύτερο αίτημα με το οποίο ζητούσε φιλικό διακανονισμό αναφορικά με οικονομικές απαιτήσεις και παράταση υλοποίησης του έργου, το οποίο παραπέμφθηκε στην ad hoc επιτροπή, για να οδηγηθεί στην ΚΕΑΑ για λήψη τελικής απόφασης.
- Εκ μέρους του Τμήματος Δασών έχουν γίνει επαφές με το Τμήμα Δημοσίων Έργων για τη ρύθμιση θεμάτων που αφορούν επικινδυνότητα και ασφάλεια, για να μπουν ενημερωτικές πινακίδες και πληροφόρηση, ενώ το Τμήμα Δασών έχει δημιουργήσει και ένα κινούμενο συνεργείο το οποίο θα είναι επί τόπου στο έργο και το οποίο θα επιλαμβάνεται θέματα ασφάλειας, επικινδυνότητας ή και άντλησης νερών αν χρειαστεί.
- Αναφορικά με μελλοντική επέκταση του οδικού δικτύου, είπε ότι επαναξιολογούνται οι επόμενες φάσεις, επικαλούμενος δηλώσεις του Υπουργού Γεωργίας, Πέτρου Ξενοφώντος, ο οποίος είχε πει ότι θα γίνει πλήρης επαναξιολόγηση των δεικτών και των παραμέτρων του δρόμου και των κόμβων.
Ζητούν να συνεχιστεί άμεσα το έργο οι τοπικές αρχές
Εκπρόσωποι των τοπικών αρχών, συγκεκριμένα ο δήμαρχος Πόλεως Χρυσοχούς, Γιώτης Παπαχριστοφή, και ο κοινοτάρχης Ίνειας, Γιάγκος Τσίβικος, εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους για την παγοποποίηση των έργων, σημειώνοντας ότι πρέπει να συνεχιστούν άμεσα, χωρίς προσκόμματα. «Βάλαμε πολύ νερό στο κρασί μας για να αποδεχθούμε το Σχέδιο Εθνικού Δασικού Πάρκου.
Περιμέναμε να ολοκληρωθεί το συντομότερο και να έχουμε κάποια οφέλη», ανέφερε ο κ. Παπαχριστοφή, σημειώνοντας ότι θεωρεί ότι δεν υπάρχουν τα ζητήματα που θέτουν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις. «Αν χρειάζονται αλλαγές να γίνουν, αλλά το έργο να αφεθεί να γίνει το συντομότερο δυνατόν», είπε, κάνοντας λόγο για «απαράδεκτες αλλαγές», που δεν περιλαμβάνονται στα όσα συμφωνήθηκαν.
Από την πλευρά του, ο κ. Τσίβικος έκανε λόγο για «μια συμπαιγνία να σταματήσει το έργο». Ζήτησε η κατασκευή του δρόμου να συνεχιστεί, γιατί, όπως ανάφερε, οι μόνοι που επωφελούνται από την καθυστέρηση είναι η εργοληπτική εταιρεία και οι περιβαλοντικές οργανώσεις, διότι, κατά την άποψή του, η πρώτη βγαίνει από τη δύσκολη θέση, δεδομένου ότι το έργο είναι καθυστερημένο, και οι δεύτεροι αποκτούν, κατά την έκφρασή του, λόγο ύπαρξης. Επίσης διερωτήθηκε γιατί εδώ και 13 μήνες δεν είδε κανείς αυτά τα προβλήματα. Ζήτησε «να συνεχιστουν τα έργα του οδικού δικτύου τάχιστα, παρά το ότι δεν τηρήθηκαν τα συμφωνηθέντα, γιατί αρχικά τα συμφωνηθέντα ήταν να γίνει πρώτα το οδικό δίκτυο που οδηγούσε από τις κοινότητες προς το ΕΔΠ Ακάμα, όμως ξεκίνησε από την Πέγεια προς το ΕΔΠ».
Bουλευτές εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους απέναντι στις κυβερνητικές υπηρεσίες, καθώς, όπως είπαν, δεν έχουν λάβει μέχρι σήμερα επαρκείς απαντήσεις για το τι έγινε στον Ακάμα, αν ακολουθήθηκαν τα όσα προνοούσαν οι οικολογικές μελέτες, αν έγινε διαπλάτυνση των δρόμων ή αν υπήρξαν παραβάσεις των όρων της σύμβασης.
Η έρευνα του Γενικού Ελεγκτή και ο στόχος του οδικού δικτύου
Την ίδια ώρα για το θέμα των έργων του οδικού δικτύου βρίσκεται σε εξέλιξη και έρευνα της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης ανέφερε ότι η δική του έκθεση συμμόρφωσης δεν θα είναι έτοιμη πριν τον Ιανουάριο. Επίσης, απαντώντας στις τοπικές αρχές, είπε ότι αν θεωρούμε ότι στόχος της ανάπτυξης του οδικού δικτύου είναι να δώσει αναπτυξιακά δικαιώματα στους κατοίκους, σημαίνει ότι επιβεβαιώνονται αυτοί που λένε ότι ο δρόμος δεν σχεδιάζεται όπως προβλέπει η οικολογική αξιολόγηση για περιορισμένη χρήση. Σημείωσε ότι αυτή η περιοχή ήταν ανέκαθεν με πολύ περιορισμένα αναπτυξιακά δικαιώματα, με μια εξαίρεση το 1979, όταν δόθηκαν πολύ περιορισμένα «απαράδεκτα» αναπτυξιακά δικαιώματα, που μετά αναιρέθηκαν. Όπως σημείωσε, όσοι κάτοικοι προσέφυγαν στα δικαστήρια για το θέμα «έχασαν όλοι». Πρόσθεσε ότι «δε σημαίνει ότι, επειδή ο Ακάμας είναι κοντά στη θάλασσα, θα έπρεπε να πούμε ότι θα γίνει οικόπεδα». Σε δικό του σχόλιο, ο γενικός διευθυντή της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος, είπε ότι θα αποφευχθεί το σενάριο το οδικό δίκτυο να γίνει «οδηγός» για αναπτυξιακά δικαιώματα. Συγχρόνως διευκρίνισε ότι το οδικό δίκτυο θα διευκολύνει τους επισκέπτες του ΕΔΠ Ακάμα να μεταβαίνουν στις κοινότητες, όπως για διαμονή, αλλά σε καμία περίπτωση για αναπτυξιακά δικαιώματα.
«Δεν έχουμε διαπλατύνει πουθενά τον δρόμο»
Από την πλευρά του, ο Γιώργος Χρυσοχός, διευθυντής του ομίλου Cyfield που έχει αναλάβει το έργο, αναφέρθηκε σε βίντεο και προσκόμισε αεροφωτογραφίες που λήφθηκαν από drone πριν και μετά την έναρξη των εργασιών, σημειώνοντας ότι «τεκμηριώνεται ότι ο χωματόδρομος δεν καταλαμβάνεται πλήρως από τα έργα. Ο δρόμος είναι μικρότερου εύρους από τον χωματόδρομο. Δεν έχουμε διαπλατύνει πουθενά τον δρόμο εις βάρος του περιβάλλοντος». Ανταπαντώντας, ο γενικός ελεγκτής σημείωσε ότι υπάρχουν φωτογραφίες που είχαν περιληφθεί στη μελέτη για την κατάσταση πριν τα έργα «και είναι προφανές ότι δεν υπήρχαν δρόμοι πλάτους 10 μέτρων».
Ο διευθυντής του ομίλου Cyfield, είπε επίσης ότι έχουν τηρήσει πλήρως την περιβαλλοντολογική μελέτη, προσθέτοντας ότι κάποια υλικά έχουν τοποθετηθεί σε σημεία που προβλέπονταν από αυτήν και δεν υπάρχει ουσιαστική διαφοροποίηση από τα σχέδια.Ανέφερε ότι το μόνο που έμεινε για να ολοκληρωθεί ο παραλιακός είναι τα οδοστρώματα και να κλείσει ο δρόμος. «Δεν χρειάζεται ιδιαίτερος χρόνος για να ολοκληρωθεί ο παραλιακός. Μπορούμε να τον ολοκληρώσουμε σε λίγες βδομάδες. Κατ’ επέκταση, δεν θεωρούμε ότι θα επιβαρύνει περισσότερο το περιβάλλον η ολοκλήρωση του έργου. Αντίθετα, αν παραμείνει έτσι θα δημιουργήσει περισσότερα περιβαλλοντολογικά προβλήματα. Είμαστε έτοιμοι να το ολοκληρώσουμε», δήλωσε. Την άποψη ότι η χρονική παράταση επιβαρύνει σημαντικά το οικοσύστημα εξέφρασε και εκπρόσωπος του ΕΤΕΚ, υπογραμμίζοντας τη σημασία της σύντομης ολοκλήρωσης των έργων. Είπε, επίσης, ότι «εκ πρώτης όψεως ο εργολάβος ακολουθεί τις μελέτες που έχουν γίνει».
Οι θέσεις των περιβαλλοντικών οργανώσεων
Εκ μέρους των Φίλων του Ακάμα, ο Κυριάκος Τσιμίλλης είπε ότι η έρευνα του Υπουργείου με δέσμευση την επαναξιολόγηση, δεν αναφέρεται στον σκοπούμενο στόχο του έργου. «Αυτοί οι δρόμοι θα έπρεπε να εξυπηρετούν ανάγκες διακίνησης μόνο με μικρά λεωφορεία του πάρκου και όχι με ενθάρρυνση της προσπέλασης εκατοντάδων ιδιωτικών αυτοκίνητων για τα οποία δημιουργήθηκαν και 658 θέσεις στάθμευσης». Έθεσε επίσης το ζήτημα της περίληψης στη νομοθεσία του όρου «Εθνικό Πάρκο» που από μόνο του θα έδινε ξεκάθαρες απαντήσεις για το πώς προστατεύεται μια ιδιαίτερη περιοχή, σαν τη χερσόνησο του Ακάμα.
Από την πλευρά του, ο Κλείτος Παπαστυλιανού, του Συνδέσμου Προστασίας Άγριας Ζωής, είπε ότι 6 από τα 7 μέλη της ad hoc επιτροπής, αναγνωρίζουν ότι έγινε παράβαση των όρων της οικολογικής μελέτης. Σημείωσε ότι οι περιβαλλοντικές οργανώσεις έκαναν επί τόπου επίσκεψη και κατέγραψαν, φωτογράφησαν και τεκμηρίωσαν την παράβαση όρων, σε πίνακα 34 σελίδων. «Το λάθος έγκειται στα σχέδια, που διαφέρουν από τους όρους της περιβαλλοντικής αρχής. Κανείς δεν αμφισβήτησε το γεγονός ότι ενώπιον της ad hoc επιτροπής υποβλήθηκαν τα ρυθμιστικά, προκαταρκτικά σχέδια. Τα τελικά κατασκευαστικά σχέδια δεν υποβλήθηκαν ποτέ», είπε.
Εξέταση πιθανής σύγκρουσης συμφερόντων
Η κοινοβουλευτική επιτροπή εξέτασε επίσης πιθανή σύγκρουση συμφέροντος υπαλλήλων της εταιρείας μελετών «Ευπαλίνος Μελετητική» που έκανε τη μελέτη του έργου. Με ερωτήσεις της η βουλευτής του Volt Κύπρου, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, ρώτησε κατά πόσο ο νυν μελετητής της εταιρείας ήταν δημοτικός μηχανικός στον Δήμο Πάφου, και αν ο δεύτερος υπάλληλος είναι ιδιοκτήτης γης με εξοχική κατοικία στην Ίνεια.
Οι υπάλληλοι της εταιρείας είπαν ότι δεν βλέπουν πώς σχετίζονται με τη συζήτηση οι ερωτήσεις της κ. Ατταλίδου, σημειώνοντας ο πρώτος ότι ενώ ήταν ο ίδιος προηγουμένως δημοτικός μηχανικός του Δήμου Πάφου, δεν σχετίζεται ο ίδιος με την έκδοση της μελέτης, αλλά η εταιρεία που την έκανε, ενώ ο δεύτερος σημείωσε ότι έχει ελαιώνα στην Ίνεια, με αποθηκευτικό χώρο και παλιό στιάδι. Ακολούθησε ένταση, με τους τόνους να ανεβαίνουν ανάμεσα στον βουλευτή του ΔΗΚΟ, Χρύσανθο Σαββίδη και την κ. Ατταλίδου, με τον κ. Σαββίδη να αναφέρει ότι «δεν μας ενδιαφέρει πού ήταν (ο υπάλληλος) πριν» και την κ. Ατταλίδου να απαντά ότι «μας ενδιαφέρει ότι ο πρώην δημοτικός μηχανικός είναι τώρα μελετητής του έργου».
Από την πλευρά του ο Γενικός Ελεγκτής είπε ότι τα μέρη έχουν έχουν συμβατική υποχρέωση να παίρνουν μέτρα για να προλαμβάνουν σύγκρουση συμφέροντος. Οι εκπρόσωποι της εταιρείας «Ευπαλίνος Μελετητική» εξέφρασαν την άποψη ότι είχαν παρατηρηθεί καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση του έργου και είχαν ζητήσει τη λύση της σύμβασης με τον εργολάβο. «Άποψη μας: το έργο πρέπει να τελειώσει ως έχει», είπαν.
