Του Γιάννη Ιωάννου
Οι καταστροφικές πυρκαγιές σε χωριά της επαρχίας Πάφου -εν μέσω μάλιστα κλιματολογικών συνθηκών καύσωνα- επαναφέρουν στη δημόσια συζήτηση το ζήτημα της αυτονόμησης των αεροπορικών Μέσων πυρόσβεσης για τη Κυπριακή Δημοκρατία -που παρά τις δεσμεύσεις για ετοιμότητα με πλήρη επιχειρησιακό στόλο από το υπουργείο Γεωργίας, κάτι τέτοιο δεν κατέστη εφικτό.
Εικόνα από το FlightRadar24 από την δράση των Air Tractors (ρίψεις νερού στα χωριά Ψάθι και Λεμόνι) που μισθώνει η ΚΔ. Αξίζει να σημειωθεί πως το πυροσβεστικό Air Tractor 802F, «Στέλιος Δημοκρίτου», που διαθέτει το Τμήμα Δασών της Κύπρου δεν είναι επιχειρησιακό.
Το ιστορικό
Την περίοδο 2020-2021 η Κύπρος επαύξησε τις δυνατότητες της σε πτητικά Μέσα δασοπυρόσβεσης με την προσθήκη ακόμη δύο, διθέσιων, αεροσκαφών τύπου Air Tractor (ΑΤ 802) από ισπανική εταιρεία μέσω της διαδικασίας εκμίσθωσης και σε εποχική βάση (αρχές Μαίου-τέλη Οκτωβρίου). Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά εδώ αφορούσαν, ως προς το επιχειρησιακό σκέλος, 300 περίπου πτητικές ώρες, 1.5 ώρα μίνιμουμ χρόνο αυτόνομης παραμονής στον αέρα και χωρητικότητα υλικού κατάσβεσης (νερού ή επιβραδυντικού) της τάξης των μεγαλύτερων των 3.000 λίτρων. Η εκμίσθωση των AT ανέδειξε και την σημασία του ευρωπαϊκού μηχανισμού πολιτικής προστασίας rescEU που χρηματοδότησε το 75% του κόστους. To 2022 η Κύπρος κατόρθωσε να εντάξει ακόμη δύο πτητικά Μέσα, τα ελικόπτερα τύπου Kamov (σ.σ. πλέον λόγω Ουκρανικού δεν προσφέρονται) και επιπλέον δύο AT που σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα πτητικά Μέσα της Εθνικής Φρουράς και της Αστυνομίας Κύπρου καθώς και την βοήθεια των Βρετανών από τις Βρετανικές Βάσεις ανέβαζαν τον συνολικό αριθμό των πτητικών Μέσων -πάντα θεωρητικά σε ιδανικές συνθήκες διαθεσιμότητας- σε 13 (εκ των οποίων έξι τα πυροσβεστικά αεροσκάφη σταθερών πτερύγων). Αξίζει να σημειωθεί ωστόσο πως κατά τις χθεσινές πυρκαγιές η Κύπρος -και παρά τις διακηρύξεις για την ύπαρξη δέκα και πλέον αεροπορικών Μέσων- δεν είχε την εν λόγω διαθεσιμότητα.
Ωστόσο τα 2 Air Tractors που έδρασαν, όπως μαθαίνει η «Κ» από καλά ενημερωμένες πηγές, συνέβαλαν καθοριστικά στον περιορισμό των αναζωπυρώσεων -δεδομένου πως η πυρκαγιά ελέγχεται πάντα από τις επίγειες δυνάμεις ως προς τον περιορισμό ή την κατάσβεση της.
Το Air Tractor στην διαμόρφωση πυρόσβεσης ΑΤ-802F “Fire Boss” αναδείχθηκε, τα τελευταία χρόνια, έως ένα ιδιαίτερα δημοφιλές και αποτελεσματικό αεροσκάφος πυρόσβεσης και επιχειρεί, με επιτυχία, σε Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία, Γαλλία, Κροατία, Μαυροβούνιο, Μακεδονία, Ισραήλ, Καναδά, Αργεντινή, Βραζιλία, Κολομβία, Νότια Αφρική, Αυστραλία και Ηνωμένες Πολιτείες. Θεωρείται εξαιρετικά ασφαλές (ένα καταγραμμένο ατύχημα στo Ισραήλ για μηχανικούς λόγους) και ιδιαίτερα προσιτό τόσο ως προς την τιμή απόκτησης (περίπου 1.8-2.2 εκατ. ευρώ ανά μονάδα) όσο και σε σχέση με το κόστος συντήρησης και πτήσεων (περίπου 400 ευρώ ανά ώρα πτήσης) καθώς και ως προς την διαθεσιμότητα -διεθνώς. Στη φώτο (πηγή Jetphotos) το AirTractor που συνέβαλε με ρίψεις στην κατάσβεση της φωτιάς στο Ψάθι
Η επόμενη ημέρα
Η φωτιά στη Πάφο αιφνιδίασε, σε κάθε περίπτωση, τον κρατικό μηχανισμό. Πέραν των 2 «ετοιμοπόλεμων» Air Tractors στη Κύπρο μετασταθμεύουν από χθες και δύο «βετεράνοι» της εναέριας πυρόσβεσης της ελληνικής πολεμικής αεροπορίας, τα CL-415 της Canadair -ένα κλασικό αεροσκάφος διεθνώς για ρίψεις μεγάλων ποσοτήτων νερού καθώς και αιγυπτιακά ελικόπτερα. Ωστόσο η συζήτηση για την αυτονομία και την επιχειρησιακή ετοιμότητα της ΚΔ σε ιπτάμενα Μέσα επανήλθε στον δημόσια διάλογο, ιδίως στα ΜΚΔ, υπενθυμίζοντας πως ένας ιδιόκτητος στόλος αεροσκαφών παρέχει:
• Πραγματική αυτονομία σε πτητικά Μέσα τόσο εποχικά όσο κι ολόχρονα για σκοπούς πυρόσβεσης
• Πραγματική προοπτική αναζήτησης ρόλου εκ μέρους της ΚΔ σε επίπεδο συνεργασίας στα επίπεδα της ανατολικής Μεσογείου, των χωρών ΜΕΝΑ και της ΕΕ
