Καρκίνος του μαστού: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε

Ο Οκτώβριος είναι ο μήνας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του μαστού. Τα περιστατικά και οι αριθμοί θανάτων με αιτία τον καρκίνο του μαστού αυξάνονται τα τελευταία χρόνια. Ο Δρ Δημήτρης Σοφοκλέους, Ειδικός Ακτινολόγος με Εξειδίκευση στο μαστό, μας εξηγεί τη σημασία της σωστής και έγκαιρης ενημέρωσης για τον καρκίνο του μαστού, τις εξετάσεις που υπάρχουν, μεταξύ αυτών και την αυτοεξέταση, καθώς και πώς οι υγιεινές συνήθειες μπορούν να παίξουν καταλυτικό ρόλο στην υγεία των γυναικών. Επιπλέον, μας απαντάει για το αν τελικά ο καρκίνος του μαστού συνδέεται με το οικογενειακό ιστορικό.

Ποια η σημασία της σωστής και έγκαιρης ενημέρωσης για τον καρκίνο του μαστού;

Η σωστή και έγκαιρη ενημέρωση είναι πάρα πολύ σημαντική, διότι, παρόλες τις εκστρατείες που γίνονται, βλέπουμε δυστυχώς πως οι αριθμοί, τόσο σε περιστατικά όσο και σε θανάτους, αυξάνονται. Κατά τη γνώμη μου, η ενημέρωση πρέπει να είναι πιο ουσιαστική και να αρχίζει από πολύ νωρίς, από τα σχολεία. Πρέπει να μάθουμε στις νέες γενιές ότι το να ενδιαφερόμαστε για την υγεία μας είναι η καλύτερη επένδυση για αυτήν. Η ενημέρωση δεν πρέπει να γίνεται μόνο τον Οκτώβριο, γιατί, δυστυχώς, μπορώ να πω ότι έχει γίνει σαν μόδα. Τους άλλους μήνες τι κάνουμε; Δεν πρέπει να ενημερωνόμαστε και να ελεγχόμαστε; Εάν δεν αλλάξουμε τρόπος ζωής, δε θα αλλάξουν τα νούμερα. Έχουμε δει τα ποσοστά του καρκίνου να αυξάνονται 200-300% τα τελευταία χρόνια. Οι θάνατοι να διπλασιάζονται. Επίσης, είναι σημαντικό να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους στις γυναίκες. Ότι δηλαδή, δυστυχώς, μπορεί να νοσήσει και μια νέα γυναίκα με τον καρκίνο του μαστού, λίγες οι πιθανότητες αλλά υπάρχουν, και ότι δυστυχώς, αν δεν διαγνωστεί έγκαιρα, οι πιθανότητες ίασης είναι λιγότερες απ’ ότι αν διαγνωστεί έγκαιρα. Άρα, σωστή, πλήρης ενημέρωση και ολόχρονα.

Μπορεί ο καρκίνος του μαστού να εντοπιστεί και να προληφθεί έγκαιρα;

Η πρόληψη έχει δύο σκέλη. Το ένα σκέλος της πρόληψης αφορά τον υγιεινό τρόπο ζωής, ώστε να μειώνουμε τις πιθανότητες. Το δεύτερο σκέλος της πρόληψης είναι η έγκαιρη διάγνωση. Εάν προλάβουμε τον καρκίνο στα αρχικά στάδια, οι επιπτώσεις στην υγεία θα είναι μηδαμινές.

Σήμερα έχουμε τρεις τρόπους ανίχνευσης του καρκίνου του μαστού. Υπερηχογράφημα, μαστογραφία και MRI μαστού. Oι πιθανότητες ανίχνευσης του καρκίνου του μαστού έγκαιρα, εάν κάνω και τις τρεις εξετάσεις αντί τη μία, είναι παραπάνω. Εάν διαγνώσουμε μια γυναίκα σε στάδιο 0 ή 1, είναι σχεδόν 100% θεραπεύσιμος ο καρκίνος. Εάν διαγνώσουμε όμως μια γυναίκα σε πιο προχωρημένο στάδιο, οι πιθανότητες ίασης είναι λιγότερες. Αυτό δείχνουν οι στατιστικές. Το γεγονός πως κάθε χρόνο από την ηλικία των 20 ετών και άνω εντοπίζονται περιστατικά με καρκίνο του μαστού, θεωρώ πως είναι απαραίτητο μια γυναίκα να εξετάζεται από την ηλικία των 20 ετών. Από την ηλικία των 20 και μετά, είναι καλό να προβαίνει σε υπερηχογράφημα και από τα 30-35 και σε μαστογραφία (μαζί με το υπερηχογράφημα), ενώ όποτε κρίνεται απαραίτητο ή το επιθυμεί η γυναίκα, να πραγματοποιεί και MRI.

Πόσο συχνά πρέπει να πραγματοποιούμε τις εξετάσεις;

Θα έλεγα μία φορά τον χρόνο, εάν η ίδια το επιθυμεί. Το δε χρειάζεται να κάνει εξετάσεις από νεαρή ηλικία όμως μια κοπέλα είναι έγκλημα. Το μία φορά το χρόνο για μένα είναι για αυτή που δεν έχει ιστορικό. Εκεί που οι πιθανότητες αυξάνονται, αυξάνουμε και τη συχνότητα. Δεν τη μειώνουμε σε αυτούς που δεν έχουν.

Πόσο σημαντική είναι η αυτοεξέταση;

Η αυτοεξέταση είναι πάρα πολύ σημαντική και θα πρέπει οι γυναίκες να γνωρίζουν τη σωστή αυτοεξέταση. Θα πρέπει να γίνει συνήθεια, οι γυναίκες να αυτοεξετάζονται συχνά δηλαδή. Το να ελέγχομαι από νεαρή ηλικία, είτε αυτό ονομάζεται αυτοεξέταση, είτε ονομάζεται υπέρηχος, αυτό είναι μια καλή συνήθεια για την υγεία μου. Να σημειωθεί πως η αυτοεξέταση πρέπει να γίνεται τη δεύτερη εβδομάδα του κύκλου της γυναίκας, δηλαδή από την 7η μέρα μέχρι την 10η-14η - είναι η καλύτερη περίοδος για αυτοεξέταση. Ελέγχουμε μαστό, μασχάλη και θηλή. Σε περίπτωση που διακρίνουμε οποιαδήποτε αλλαγή, ένα κουβαράκι, εισολκή της θηλής, ή αλλαγές στο δέρμα (χρώμα ή υφή), θα πρέπει να αποταθούμε σε ειδικό. Οτιδήποτε κι αν είναι, θα πρέπει να το ελέγξουμε.

Ποιες είναι οι μικρές, υγιεινές συνήθειες στη ζωή μιας γυναίκας που μπορούν να βελτιώσουν την υγεία;

Ένας υγιεινός τρόπος ζωής σίγουρα παίζει σημαντικό ρόλο σε θέματα υγείας, όπως και στον καρκίνο του μαστού. Πρέπει να υπάρχει αυτή η ενημέρωση στις γυναίκες. Η γυμναστική και η υγιεινή διατροφή είναι σημαντικά στον τρόπο ζωής μιας γυναίκας. Μία γυναίκα η οποία προσέχει τη διατροφή της, δεν πίνει καθημερινά αλκοόλ, δεν καπνίζει και ελέγχει το στρες, έχει τουλάχιστον 30% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξει καρκίνο του μαστού, συγκριτικά με μία που καπνίζει, πίνει καθημερινά αλκοόλ, είναι παχύσαρκη και δε γυμνάζεται. Δε λέμε μία γυναίκα να μην πιει ποτέ αλκοόλ, αλλά να μη γίνει καθημερινή συνήθεια.

Επιπλέον, αυτές οι υγιεινές συνήθειες βοηθούν και στο να ξεπεράσουμε τον καρκίνο. Δηλαδή, αν μία γυναίκα διαγνωστεί με καρκίνο σε αρχικά στάδια και έχει αυτές τις υγιεινές συνήθειες, οι πιθανότητες να τον ξεπεράσει είναι περισσότερες στη γυναίκα αυτή.  Ένα σώμα το οποίο είναι περισσότερο υγιές, έχει περισσότερες πιθανότητες να μην παρουσιάσει καρκίνο, αλλά και αν παρουσιάσει, να τον ξεπεράσει.  Έχει περισσότερες πιθανότητες τουλάχιστον.  Έχει τύχει να ακούσω περιστατικά που να μου λένε «Μα πρόσεχα, έκανα υγιεινή ζωή, πρόσεχα ή δεν κάπνιζα, δεν έπινα ή έπινα ένα ποτήρι όταν έβγαινα» και όμως να εμφανίσουν. Δεν αποκλείεται. Απλά μειώνουν τις πιθανότητες.

Ακόμη και η πρόληψη εντάσσεται στις καλές συνήθειες. Όπως είπα και πριν, η έγκαιρη διάγνωση είναι μέρος της πρόληψης. Γιατί ακόμη κι αν βρω ότι έχω καρκίνο, θα το βρω νωρίς. Άρα, προσέχω και εξετάζομαι. Πρόληψη είναι και το πώς ζω και το τι προληπτικούς ελέγχους κάνω. Αυτό πρέπει να μπει ουσιαστικά στη ζωή μας.

Σε τι ποσοστό ο καρκίνος του μαστού συνδέεται με οικογενειακό ιστορικό;

Μεταξύ 8% και 10%. Το 90% είναι τυχαία περιστατικά. Όταν λέμε δεν έχω ιστορικό, άρα είμαι ασφαλής, είναι λάθος. Όλοι θα πρέπει να προσέχουμε. Εγώ θα έλεγα ότι αυτός που έχει ιστορικό ή παράγοντες κινδύνου πρέπει να προσέχει παραπάνω.

Ο καρκίνος του μαστού αφορά μόνο γυναίκες;

Αφορά και τους άντρες, σε πολύ πιο χαμηλό ποσοστό βέβαια. Κάθε χρόνο έχουμε στην Κύπρο δύο, τρία, πέντε περιστατικά με καρκίνο του μαστού που αφορούν άντρες.

Δυστυχώς, όπως είπατε, βλέπουμε τον αριθμό των θανάτων από καρκίνο του μαστού να ανεβαίνει. Πιστεύετε πως αν κάποιοι από αυτούς είχαν εντοπιστεί πιο έγκαιρα, θα είχαμε διαφορετικά νούμερα;

Σίγουρα. Τα περιστατικά και οι θάνατοι τα τελευταία χρόνια αυξάνονται αισθητά. Εάν είχαν εντοπιστεί νωρίτερα, σε συνδυασμό με την έγκαιρη και σωστή ενημέρωση, τα νούμερα θα ήταν διαφορετικά. Εάν μια γυναίκα διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού στο στάδιο 0 ή 1, οι πιθανότητες να ζήσει σε 5 χρόνια είναι σχεδόν 100%. Ενώ από το στάδιο 2 και μετά οι πιθανότητες μειώνονται. Το στάδιο 4 δυστυχώς είναι ανίατο.

Άρα, όπως είπα, σωστή ενημέρωση, έγκαιρη διάγνωση και υγιεινός τρόπος ζωής ολόχρονα, όχι μόνο τον Οκτώβριο. Αυτά αποτελούν τα σημεία-κλειδιά.

*Ο Δημήτρης Σοφοκλέους είναι Ειδικός Ακτινολόγος με Εξειδίκευση στο μαστό.