Kathimerini.gr
Λίγες μέρες πριν από τις εκλογές στην Τουρκία, όλα παραμένουν ανοιχτά. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις μπορεί να «βλέπουν» νίκη του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ωστόσο ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει αποδείξει ότι είναι «πολύ σκληρός για να πεθάνει». Με αυτά τα δεδομένα, το Politico αναφέρει χαρακτηριστικά: «Μη ζηλεύετε όποιον κερδίσει τις εκλογές στην Τουρκία. Ο νικητής θα μπορούσε αμέσως να βγει εκτός οικονομικής πορείας από τους ”ισχυρούς ανέμους”».
Κατά την πρώτη δεκαετία της 20ετούς διακυβέρνησής του Ερντογάν, η Τουρκία γνώρισε οικονομική άνθηση, η οποία οδηγήθηκε εν μέρει από κατασκευαστές και εξαγωγείς από τις περιοχές της Ανατολίας που υποστήριξαν το κυβερνών κόμμα ΑΚP. Η ανάπτυξη – με μέσο όρο πάνω από 7% ετησίως μεταξύ 2002 και 2007 – ήταν κάποτε το μεγαλύτερο καύχημα του Ερντογάν.
Τη δεύτερη δεκαετία της διακυβέρνησής του, η ιστορία άλλαξε, καθώς ο πρόεδρος ανέλαβε τον απόλυτο έλεγχο της νομισματικής πολιτικής και επέμεινε στην ανορθόδοξη θεωρία του ότι τα υψηλά επιτόκια προκαλούν πληθωρισμό. Οι τιμές βγήκαν εκτός ελέγχου και οι συζητήσεις για το κόστος των βασικών ειδών διατροφής, από τα κρεμμύδια μέχρι τα αγγούρια, έχουν εξέχουσα θέση στην πορεία προς τις εκλογές της 14ης Μαΐου.
Ο Ερντογάν επέμεινε ότι η κυβέρνησή του είχε λύσει τα προβλήματα της Τουρκίας όσον αφορά την τιμή των τροφίμων, λέγοντας: «Σε αυτή τη χώρα δεν υπάρχει πρόβλημα με τα κρεμμύδια, τις πατάτες ή τα αγγούρια». Ο ετήσιος πληθωρισμός έφτασε στο υψηλό ρεκόρ του 85,5% τον περασμένο Οκτώβριο και τον Μάρτιο ήταν λίγο πάνω από το 50%. Η τουρκική λίρα έπεσε στα 19,4 ανά δολάριο από περίπου 6 ανά δολάριο στις αρχές του 2020.
Οι απορρίψεις και η «δεξαμενή» τεχνοκρατών
Ο Ερντογάν έχει δώσει δείγματα ότι επιθυμεί να ακολουθήσει μια οικονομική νέα πορεία μετά τις εκλογές. Τον Απρίλιο επεδίωξε να συγκροτήσει μια ομάδα υπό τον πρώην επικεφαλής της οικονομίας Μεχμέτ Σιμσέκ, έναν οικονομολόγο που ήταν ο αγαπημένος των επενδυτών κατά την πρώτη περίοδο της διακυβέρνησής του.
Ο Σιμσέκ απέρριψε την πρόταση του Ερντογάν να συμμετάσχει στο υπουργικό του συμβούλιο, απαντώντας ότι δεν επιδιώκει επιστροφή σε ενεργό πολιτικό ρόλο. Την ίδια ώρα, οι περισσότεροι οικονομολόγοι ανησυχούν για τη δεξαμενή ταλέντων από την οποία μπορεί να αντλήσει ο Ερντογάν, τονίζοντας ότι η συνταγή του μετά τη νίκη θα είναι «μια από τα ίδια».
Ο Ερόλ Τεμαζ, καθηγητής οικονομικών στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο Μέσης Ανατολής στην Άγκυρα, αμφιβάλλει αν μια νέα κυβέρνηση Ερντογάν «θα έχει το εξειδικευμένο προσωπικό που μπορεί να λύσει αυτά τα προβλήματα με το μικρότερο δυνατό κόστος. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η νέα κυβέρνηση θα εγκαταλείψει τις τρέχουσες πρακτικές που οδήγησαν σε προβλήματα ανάπτυξης».
Αν κερδίσει η αντιπολίτευση;
Ακόμη και αν κερδίσει η αντιπολίτευση, η πορεία της οικονομίας δεν είναι εξασφαλισμένη. Η Σελβά Ντελμιράπ, καθηγήτρια οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Koç της Κωνσταντινούπολης εκτιμά ότι σε περίπτωση νίκης της αντιπολίτευσης, η οποία θα σημαίνει την επιστροφή σε πιο ορθόδοξη -οικονομικά – προσέγγιση, τα επιτόκια μπορεί να ξεπεράσουν το 30% για να καταπολεμηθεί ο πληθωρισμός.
Η ίδια υποστήριξε ότι μια βασική πρόκληση για την νέα κυβέρνηση θα είναι να «εδραιώσει την εμπιστοσύνη, τόσο στο εσωτερικό όσο και διεθνώς» για να δώσει κάποιο περιθώριο ελιγμών στην οικονομία.
Η οικονομική ομάδα της αντιπολίτευσης περιλαμβάνει τον Αλί Μπαμπατζάν, τον Μπιγλγκέ Γιλμάζ, καθηγητή στη Σχολή Wharton της Φιλαδέλφεια, τον πρώην επικεφαλής οικονομολόγο της τουρκικής κεντρικής τράπεζας Χακάν Καρά, τον Αμερικανό οικονομολόγο Τζέρεμι Ρίφκιν και τον Ντάρον Ατσέμογλου, γνωστό οικονομολόγο του MIT.
Ο Μουράτ Ουσέρ, πρώην σύμβουλος της τουρκικής κεντρικής τράπεζας που τώρα εργάζεται στην GlobalSource Partners, δήλωσε στο Politico ότι η Τουρκία χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα σταθεροποίησης και αποπληθωρισμού. «Η αντιπολίτευση θα πρέπει να συγκροτήσει μια πολύ αξιόπιστη οικονομική ομάδα το συντομότερο δυνατό, η οποία θα πρέπει να λειτουργήσει γρήγορα και συνεκτικά», τόνισε.
Η διατήρηση της πολιτικής σταθερότητας σε έναν ποικιλόμορφο εξακομματικό συνασπισμό μπορεί να αποδειχθεί η μεγαλύτερη πρόκληση για την αντιπολίτευση. Ο Ουσέρ δηλώνει μεν αισιόδοξος αλλά προειδοποιεί «οι εσωτερικές έριδες μπορεί να φέρουν πίσω τον Ερντογάν ανά πάσα στιγμή».
