Με πληροφορίες από F.T., BLOOMBERG
Πάνω από επτά εκατομμύρια Τούρκοι έχουν σπεύσει να εγγραφούν στο μεγάλο πρόγραμμα κοινωνικής κατοικίας που ανακοίνωσε ο Ταγίπ Ερντογάν στα μέσα Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασαν χθες οι Financial Times. Το πρόγραμμα, του οποίου το κόστος υπολογίζεται κοντά στα 50 δισεκατομμύρια δολάρια, είναι ένα από τα βασικά προεκλογικά χαρτιά του Ερντογάν, λίγους μήνες πριν από την κρίσιμη αναμέτρηση της άνοιξης.
Ο τουρκικός οργανισμός κατοικίας (ΤΟΚΙ) θα αναλάβει την ανέγερση 500.000 κατοικιών και 50.000 επαγγελματικών χώρων, οι οποίοι θα διατεθούν στους οικονομικά ασθενέστερους με ευνοϊκούς όρους χρηματοδότησης. Η κατασκευή των πρώτων διαμερισμάτων θα ξεκινήσει τον ερχόμενο μήνα, ενώ οι μηχανισμοί επιλογής και οι χρόνοι αναμονής για τους δικαιούχους δεν είναι γνωστοί. Αλλά και μόνον η ύπαρξη του προγράμματος, καθώς και η αμήχανη αντιμετώπισή του από την αντιπολίτευση θεωρείται ότι λειτουργούν υπέρ του Τούρκου προέδρου. Η αντιπολίτευση έχει κατά καιρούς υποστηρίξει ότι το στεγαστικό πρόγραμμα δεν θα υλοποιηθεί ποτέ, ότι έπρεπε να είχε ξεκινήσει νωρίτερα, ότι είναι μη ρεαλιστικό και ότι έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να ευνοεί τους φίλους του Ερντογάν στον κατασκευαστικό κλάδο.
Κριτική της αντιπολίτευσης
Κάποια στελέχη της αντιπολίτευσης προειδοποιούν ότι επικρίνοντας το πρόγραμμα κοινωνικής στέγης, η αντιπολίτευση πέφτει στην παγίδα του Ερντογάν, ο οποίος υποστηρίζει ότι όσο άσχημα και αν είναι τα πράγματα τώρα για τους φτωχότερους Τούρκους, με μια κυβερνητική αλλαγή θα γίνουν χειρότερα.
Ο Τούρκος πρόεδρος παίζει το χαρτί των παροχών, εκτινάσσοντας το έλλειμμα του προϋπολογισμού του 2022.
Κατά την παρουσίαση του προγράμματος, ο Τούρκος πρόεδρος έκανε λόγο για το «μεγαλύτερο πρόγραμμα κοινωνικής κατοικίας στην ιστορία της τουρκικής δημοκρατίας». Οι αναλυτές συμφωνούν και θεωρούν ότι έπονται και άλλα πολυδάπανα προγράμματα. «Προσδοκώ ότι θα κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους, περισσότερα από όσα είχαν κάνει στο παρελθόν, γιατί σε αυτές τις εκλογές κρίνονται πάρα πολλά», είπε στη βρετανική εφημερίδα ο καθηγητής Οικονομικών Γκιουλτζίν Εζκάν. «Ο,τι και να ανακοινωθεί για το μέγεθος της δημοσιονομικής στήριξης ή των δανειακών εγγυήσεων δεν θα με εκπλήξει». Τους εννέα μήνες του 2022 ο προϋπολογισμός της Τουρκίας ήταν ισοσκελισμένος, αλλά με τα νέα κοινωνικά προγράμματα η χρονιά αναμένεται να κλείσει με έλλειμμα 3%. «Πρόκειται για τρελή κούρσα δαπανών», σημείωσε η βρετανική εφημερίδα.
Οι τιμές της στέγης έχουν αυξηθεί κατά 53% σε διάστημα ενός χρόνου, καθιστώντας το ενοίκιο απρόσιτο. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις, η δόση των δανείων για την αποπληρωμή των σπιτιών θα ξεκινάει από τα 120 δολάρια τον μήνα. Τα διαμερίσματα θα οικοδομηθούν και στις 81 επαρχίες της Τουρκίας, ενώ –τουλάχιστον σύμφωνα με τις εξαγγελίες– θα έχουν προδιαγραφές πράσινων κτιρίων για εξοικονόμηση ενέργειας. Ο οργανισμός κατοικίας έχει ήδη προσφέρει στέγη σε 1,2 εκατομμύρια νοικοκυριά, κάτι που εξηγεί εν μέρει την πίστη των λαϊκών στρωμάτων στον Ερντογάν.
Ακόμη και στην πιο δύσκολη περίοδο για τον Τούρκο πρόεδρο, την άνοιξη, τα ποσοστά του σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις δεν έπεσαν κάτω από το 35%, την ώρα που η αντιπολίτευση εμφανίζεται διχασμένη. Τον Ιούνιο, ποσοστό 77% των ερωτηθέντων σε δημοσκόπηση της εταιρείας Μετροπόλ υποστήριξε ότι η διαχείριση της οικονομίας είναι κακή. Τον Ιούλιο, μετά την αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 30%, μόλις έξι μήνες μετά την πρώτη αύξηση κατά 50%, η δυσαρέσκεια άρχισε να μειώνεται. Τους προσεχείς μήνες αναμένεται νέα μεγάλη αύξηση στον κατώτατο μισθό, αύξηση στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων και στις συντάξεις, καθώς και πρόσβαση σε φθηνό δανεισμό για άτομα και επιχειρήσεις. Πολλά από τα συμπληρωματικά μέτρα αναμένεται να ανακοινωθούν κατά την παρουσίαση του προεκλογικού προγράμματος του Ταγίπ Ερντογάν.
Οι Financial Times σημειώνουν ότι η επίπτωση των δαπανών στη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας θα είναι διαχειρίσιμη. Ωστόσο, ο αναλυτής Ατίλα Γεσιλαντά είπε στην εφημερίδα ότι οι δαπάνες μπορεί να προξενήσουν νέα κρίση στην αξία της τουρκικής λίρας, όπως αυτή που συνέβη τον Δεκέμβριο του 2021. «Θα είναι θαύμα να ξοδέψει ο Ερντογάν τόσα χρήματα χωρίς να αυξηθεί ο πληθωρισμός και χωρίς να υποτιμηθεί το νόμισμα», είπε.
