Kathimerini.gr
Οι θεατρικές κινήσεις και τα επικοινωνιακά τεχνάσματα δεν λείπουν από το «οπλοστάσιο» του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου.
Στις 27 Σεπτεμβρίου, λίγες ώρες προτού ο ισραηλινός στρατός εξαπολύσει ισχυρό πλήγμα στη συνοικία της Νταχίγια στη Βηρυτό, το οποίο –εν τέλει– απέβη θανάσιμο για τον ηγέτη της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, είχε φροντίσει να στείλει πολλαπλό μήνυμα και δη με τη χρήση δύο χαρτών, που αποτύπωναν τις σκέψεις του για την επόμενη ημέρα με τον πλέον εύγλωττο τρόπο: Οι συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή αποτελούν επιλογή μεταξύ «ευλογίας ή κατάρας». Δύο εβδομάδες μετά, οι χάρτες του μοιάζει να «οδηγούν» τις εξελίξεις στο πεδίο της μάχης.
Κρατώντας τους χάρτες, ο Νετανιάχου δήλωσε ότι ο κόσμος πρέπει να επιλέξει μεταξύ μιας «ευλογίας» και μιας «κατάρας», καθώς η κρίση στη Μέση Ανατολή εντείνεται.
Ο Νετανιάχου προσπάθησε να παρουσιάσει το Ιράν ως την κύρια πηγή της σύγκρουσης, λίγο πριν υψώσει τα δύο πολύχρωμα πλακίδια. Πολλοί έσπευσαν να παρατηρήσουν ότι και οι δύο χάρτες έδειχναν τα παλαιστινιακά εδάφη (Δυτική Οχθη και Γάζα) ως μέρος του Ισραήλ, μία πλήρης διαγραφή της Παλαιστίνης.
Ο χάρτης στο δεξί χέρι του Νετανιάχου έδειχνε το Ιράν, το Ιράκ, τη Συρία και την Υεμένη με μαύρο χρώμα, χαρακτηρίζοντας αυτές τις χώρες «Η κατάρα».
Στο αριστερό του χέρι, ο χάρτης έδειχνε την Αίγυπτο, το Σουδάν, τη Σαουδική Αραβία και την Ινδία με πράσινο χρώμα. Οι χώρες αυτές χαρακτηρίστηκαν «Η Ευλογία».
Η περιοχή των Υψιπέδων του Γκολάν στη Συρία απεικονιζόταν επίσης ως μέρος του Ισραήλ.
Η κίνηση Νετανιάχου θεωρήθηκε ως προσπάθεια να υπογραμμίσει τις αυξανόμενες σχέσεις του με τις γειτονικές αραβικές χώρες.
Οι δύο χάρτες του Νετανιάχου από το βήμα του ΟΗΕ. Reuters/Eduardo Munoz
Ο «μαύρος» χάρτης των εχθρών
«Είμαστε αντιμέτωποι με την ίδια διαχρονική επιλογή που ο Μωυσής έθεσε στον λαό του Ισραήλ πριν από χιλιάδες χρόνια, όταν επρόκειτο να εισέλθουμε στη γη της επαγγελίας. Ο Μωυσής μας είπε ότι οι πράξεις μας θα καθορίσουν αν θα κληροδοτήσουμε στις μελλοντικές γενιές μια ευλογία ή μια κατάρα. Και αυτή είναι η επιλογή που αντιμετωπίζουμε σήμερα», τόνισε προλογικώς ο Νετανιάχου.
Συνέδεσε άμεσα την «κατάρα» με την ιρανική επιρροή, τονίζοντας ότι η Τεχεράνη και οι σύμμαχοί της είναι η πηγή της συνεχιζόμενης σύγκρουσης στην περιοχή.
Κατηγόρησε ευθέως το Ιράν για τη βία στον Λίβανο, τη Συρία και την Υεμένη.
Και ανέφερε την οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη της Τεχεράνης προς τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο, τη Χαμάς στη Γάζα και τους Χούθι στην Υεμένη ως απόδειξη της αποσταθεροποιητικής επιρροής.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Νετανιάχου έδωσε τη διαταγή από το δωμάτιο του ξενοδοχείου του στη Νέα Υόρκη, λίγο πριν μεταβεί στην έδρα του ΟΗΕ.
Στην 35λεπτη ομιλία του, ο πρόεδρος του Ισραήλ δεν αναφέρθηκε στη λύση των δύο κρατών με βάση τα σύνορα του 1967, η οποία σύμφωνα με έμπειρους διπλωμάτες είναι η μόνη δυνατή βάση για διαρκή ειρήνη στη Μέση Ανατολή.
Προηγούμενοι Ισραηλινοί ηγέτες είχαν αποδεχθεί την ιδέα, αλλά ο Νετανιάχου φαίνεται να πιστεύει ότι μπορεί να στριμώξει τους Παλαιστίνιους μέσα στην Ιορδανία. Ωστόσο, η κόκκινη γραμμή της Ιορδανίας όσον αφορά στην εισδοχή περισσότερων Παλαιστινίων είναι απίθανο να αλλάξει.
Όπως το έθεσε ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Ιμπέρ Βεντρίν, καμία χώρα δεν μπορεί να επηρεάσει τον Νετανιάχου.
Ποιες είναι οι «πράσινες» χώρες και γιατί
Σαουδική Αραβία
Μία από τις πιο περίπλοκες επιλογές στον πράσινο χάρτη της «ευλογίας» ήταν η Σαουδική Αραβία. Πριν από το ξέσπασμα των εχθροπραξιών μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023, η κυβέρνηση Μπάιντεν εργαζόταν για τη μεσολάβηση μιας συμφωνίας εξομάλυνσης μεταξύ του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας. Μια τέτοια συμφωνία, την οποία πολλοί θεωρούσαν δυνητικά καταλυτική για μεγάλες αλλαγές στην περιοχή, αχνοφαινόταν στον ορίζοντα. Η συμφωνία περιελάμβανε τη σύναψη αμυντικής συμφωνίας των ΗΠΑ με τη Σαουδική Αραβία. Σε αντάλλαγμα, η Σαουδική Αραβία έπρεπε να εξομαλύνει τους δεσμούς της με το Ισραήλ και το τελευταίο θα έκανε παραχωρήσεις στους Παλαιστίνιους και θα αποκόμιζε τα οφέλη του να έχει έναν από τους σημαντικότερους παίκτες της Μέσης Ανατολής ως σύμμαχό του.
Η Σαουδική Αραβία, ωστόσο, υποστήριξε ότι η εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ δεν θα ήταν δυνατή χωρίς την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους. Ο πόλεμος μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ έχει περιπλέξει αυτές τις συζητήσεις, αν και η συμπερίληψη της Σαουδικής Αραβίας στην πράσινη ζώνη του χάρτη του Νετανιάχου υποδηλώνει ότι παραμένει αισιόδοξος, ή τουλάχιστον, προβάλλει δημόσια αισιοδοξία για τους μελλοντικούς δεσμούς με το Ριάντ.
Αίγυπτος
Η παρουσία της Αιγύπτου στον πράσινο χάρτη της «ευλογίας» δεν αποτέλεσε έκπληξη. Από τη συνθήκη ειρήνης του 1979, η Αίγυπτος διατηρεί μια επίσημη αλλά συχνά τεταμένη σχέση με το Ισραήλ. Παρά αυτή την «ψυχρή ειρήνη», η Αίγυπτος συνέχισε να διαδραματίζει βασικό ρόλο στην περιφερειακή σταθερότητα, ιδίως όσον αφορά στη Γάζα.
Η συνεργασία στον τομέα της ενέργειας και της ασφάλειας μεταξύ των δύο χωρών έχει ενισχυθεί τα τελευταία χρόνια, με την Αίγυπτο να εισάγει ισραηλινό φυσικό αέριο και να συνδιαχειρίζεται την ασφάλεια της Γάζας μέσω της κοινής επιβολής ενός αποκλεισμού. Ενώ η Αίγυπτος μπορεί να μην υποστηρίζει δημοσίως την επιθετική τακτική του Ισραήλ στη Γάζα, τα έννομα συμφέροντά της στην πρόληψη της εξάπλωσης του ισλαμιστικού εξτρεμισμού και στη διαχείριση της ασφάλειας των συνόρων εξασφαλίζουν τη συνεχή συνεργασία της με το Ισραήλ.
Σουδάν
Το 2021, το Σουδάν υπέγραψε τις Συμφωνίες του Αβραάμ, με πρωτοβουλία των ΗΠΑ για τη διευκόλυνση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ και των αραβικών κρατών. Αυτή ήταν μια μεγάλη αλλαγή για μια χώρα που, υπό την ηγεσία του πρώην προέδρου Ομάρ αλ Μπασίρ, ήταν εχθρική προς το Ισραήλ για δεκαετίες.
Η μεταβατική κυβέρνηση στο Σουδάν χρησιμοποίησε την εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ ως έναν τρόπο για να ενισχύσει τους δεσμούς με τις ΗΠΑ και τις περιφερειακές δυνάμεις, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, οι οποίες έχουν αποστασιοποιηθεί από τα ισλαμιστικά κινήματα.
Ινδία
Η παρουσία της Ινδίας στον πράσινο χάρτη ήταν ένα νεύμα στην εξελισσόμενη σχέση της χώρας με το Ισραήλ υπό την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι. Η Ινδία έχει έρθει πιο κοντά στο Ισραήλ τα τελευταία χρόνια, ιδίως στους τομείς της άμυνας και της τεχνολογίας. Ενώ η Ινδία υπήρξε ιστορικά υποστηρικτής της παλαιστινιακής αυτοδιάθεσης, οι δεσμοί της με το Ισραήλ έχουν ενισχυθεί στο πλαίσιο της ευρύτερης στρατηγικής αναπροσαρμογής της.
