Kathimerini.gr
Μόλις έξι μήνες μετά την υιοθέτηση του νέου ευρωπαϊκού συμφώνου για τη μετανάστευση και το άσυλο, η Ευρωπαϊκή Ενωση συνεχίζει να αναζητάει «δραστικούς τρόπους» αντιμετώπισης της παράτυπης μετανάστευσης. Υπό την πίεση της διαρκούς ανόδου της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη, αλλά και εξαιτίας των ανησυχιών για τη κρίση στη Μέση Ανατολή, που ενδεχομένως να προκαλέσει νέο κύμα προσφύγων και μεταναστών, κράτη-μέλη της Ε.Ε. όπως η Γερμανία καταφεύγουν σε ακραία μέτρα επιστροφής των ελέγχων στα σύνορα. Η κίνηση του Βερολίνου φαίνεται ότι «πυροδότησε» μια ευρύτερη αλλαγή τρόπου σκέψης και αντιμετώπισης του κρίσιμου ζητήματος, σχεδόν σε ολόκληρη την Ενωση.
Ενόψει, μάλιστα, της συνεδρίασης των υπουργών Εσωτερικών την Πέμπτη, αλλά και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 17 Οκτωβρίου, δεκατέσσερα κράτη-μέλη προετοίμασαν έγγραφο προς συζήτηση (non paper) –που έχει δει η «Κ»– για το πώς «οραματίζονται» το νέο νομικό πλαίσιο των επιστροφών, ενώ απέστειλαν σχετική επιστολή στην Κομισιόν. Πρόκειται για πρωτοβουλία της Ολλανδίας και της Αυστρίας, που έχει την έγκριση –ανάμεσα σε άλλες– των Γαλλίας, Ιταλίας, Γερμανίας, Ελλάδας κ.ά., αλλά και τη στήριξη χωρών εκτός της Ενωσης, όπως των Ελβετίας, Νορβηγίας και Λιχτενστάιν, που ζητούν από την Κομισιόν να «συμβάλουν» στην αναθεώρηση του κανονισμού των επιστροφών, που έχει «μπλοκάρει» από το 2018 λόγω έλλειψης συμφωνίας στο Ευρωκοινοβούλιο. Επί της ουσίας, ζητούν νέο νομοθετικό κείμενο, επισημαίνοντας ότι θα πρέπει να εισαγάγει «αλλαγή παραδείγματος στη διαδικασία επιστροφών» ως προς τις υποχρεώσεις και τα καθήκοντα υπηκόων τρίτων χωρών, που δεν έχουν δικαίωμα παραμονής, ενώ «η μη συνεργασία θα πρέπει να τιμωρείται».
Μέτρα πρόληψης
Το ίδιο ζήτημα πρόκειται να συζητηθεί, κατ’ απαίτηση ιδιαίτερα της Γερμανίας, στη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, την ερχόμενη εβδομάδα. Το προσχέδιο των συμπερασμάτων –που έχει δει η «Κ»– σημειώνει ότι «πρέπει να εξεταστούν νέοι τρόποι πρόληψης και αντιμετώπισης της παράτυπης μετανάστευσης, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο». Πρόκειται για μία ακόμη προσπάθεια αναζήτησης τρόπων επιστροφών όσων απορρίπτονται οι αιτήσεις ασύλου, είτε παραμονής σε τρίτες χώρες όσων επιθυμούν να φθάσουν στην Ε.Ε. Παραμένει ωστόσο ερώτημα η μη παραβίαση του διεθνούς δικαίου από τέτοιες συμφωνίες.
Η κίνηση του Βερολίνου για ελέγχους στα σύνορα φαίνεται ότι «πυρο- δότησε» διάθεση τροποποίησης της αντιμετώπισης του κρίσιμου ζητήματος.
Αρκετά κράτη-μέλη επιδιώκουν να προωθήσουν το «μοντέλο» της συμφωνίας Ιταλίας – Αλβανίας, παρά το γεγονός ότι πρόκειται για μοναδική συμφωνία με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά – καθώς αφορά ανθρώπους που διασώζονται σε διεθνή ύδατα, ενώ μόνον άνδρες θα μεταφέρονται στον προβλεπόμενο χώρο σε αλβανικό έδαφος, όπου θα εφαρμόζεται το εθνικό δίκαιο (ευρωπαϊκό) από ιταλικές αρχές, εξηγεί στην «Κ» Ευρωπαίος διπλωμάτης.
Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με το προσχέδιο των συμπερασμάτων, ζητείται «εντατικοποίηση της συνεργασίας με χώρες καταγωγής και διέλευσης, μέσω αμοιβαίως επωφελών εταιρικών σχέσεων», κατά το πρότυπο, προφανώς, των συμφωνιών με την Τυνησία, την Αίγυπτο και τη Μαυριτανία, που αμφισβητείται όμως η αποτελεσματικότητά τους, ενώ καταγγέλλεται συνήθως παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις χώρες αυτές. Ενδιαφέρουσα είναι η αναφορά των «27» στην «αντιμετώπιση της εργαλειοποίησης» των μεταναστών για «πολιτικούς σκοπούς», την ώρα που η Ουγγαρία ακολουθώντας το πρόσφατο παράδειγμα της Ολλανδίας ζήτησε τη Δευτέρα από την Κομισιόν εξαίρεση (opt – out) από τους ευρωπαϊκούς κανόνες για τη μετανάστευση και το άσυλο.
Ομάδα Σένγκεν
Σε μια «πρόγευση» της πολυαναμενόμενης ομιλίας του στο Ευρωκοινοβούλιο, σήμερα, ο Βίκτορ Ορμπαν τόνισε χθες ότι «η Ουγγαρία τιμωρείται από την Ε.Ε», καθώς επιχειρεί να «σταματήσει τις παράνομες εισόδους μεταναστών», ενώ εκτίμησε πως οι ευρωπαϊκοί σχετικοί κανόνες δεν λειτουργούν», γεγονός που ενισχύει τις ανησυχίες για την ασφάλεια της Ευρώπης. Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε –και που διακόπηκε από ακτιβιστή που απομακρύνθηκε από την αίθουσα– ο Ούγγρος πρωθυπουργός επανέλαβε την ανάγκη προστασίας των συνόρων με «φράχτες», επισημαίνοντας ότι «το μεταναστευτικό θα επιλυθεί μόνο με καινοτόμους ιδέες» και συμφωνίες με τρίτες χώρες, όπου θα αποστέλλονται όσοι δεν έχουν δικαίωμα παραμονής στην Ε.Ε. Πρότεινε, εξάλλου, τη δημιουργία ομάδας των χωρών Σένγκεν –που θα συζητά το μεταναστευτικό ζήτημα– στο πρότυπο του Eurogroup.
Πώς αυξήθηκε ο πληθυσμός στη Βρετανία
Η μετανάστευση έχει οδηγήσει στη μεγαλύτερη αύξηση του πληθυσμού του Ηνωμένου Βασιλείου εδώ και μισόν αιώνα, σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές που φωτίζουν τις δημογραφικές προκλήσεις στη χώρα. Στα μέσα του 2023, ο βρετανικός πληθυσμός άγγιξε τα 68,3 εκατ., αύξηση της τάξης του 1% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Πρόκειται για την ταχύτερη ετήσια αύξηση από το 1971. Σε μία ακόμη ένδειξη, όμως, ότι η αύξηση του πληθυσμού οφείλεται αποκλειστικά στη μετανάστευση, η στατιστική υπηρεσία της χώρας επισήμανε ότι οι θάνατοι είναι περισσότεροι από τις γεννήσεις για πρώτη φορά εδώ και 50 χρόνια, μια και το ποσοστό γονιμότητας φθίνει. Το Λονδίνο υπολογίζει ωστόσο ότι το 2024 θα καταγραφεί νέα επιβράδυνση στην αύξηση του πληθυσμού, καθώς η καθαρή μετανάστευση περιορίζεται στα συνήθη επίπεδα.
