To κρίσιμο σημείο του πολέμου και ο Πούτιν

Η ανατίναξη της γέφυρας στο Κερτς -της γέφυρας που συνδέει την ηπειρωτική Ρωσία με την χερσόνησο της Κριμαίας, μετά την προσάρτηση της τελευταίας, το 2014- είναι ένα σημαντικό γεγονός με ξεχωριστή σημασία για τον πόλεμο στην Ουκρανία μετά από 8 και πλέον μήνες. Σηματοδοτεί όχι μόνο την έκταση του momentum και των δυνατοτήτων των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων αλλά έχει αναγνώσεις σε πολλαπλά επίπεδα:

• Σε συμβολικό επίπεδο, μιας κι έγινε ανήμερα των 70^ων γενεθλίων του Ρώσου Προέδρου Πούτιν. Ο Πούτιν ταύτισε το 2014 την πολιτική του εμπλοκή στο Ουκρανικό με την αναίμακτη απόσχιση της Κριμαίας εγκαινιάζοντας προσωπικά ο ίδιος την γέφυρα. Η καταστροφή μέρους της γέφυρας συνεπώς, με sophisticated μάλιστα επιχειρησιακά τρόπο, αποτελεί μια τεράστια ήττα γοήτρου για το Κρεμλίνο και παράλληλα μια ισχυρή προσπάθεια ενίσχυσης του ηθικού του ουκρανικού στρατού -που αντεπιτίθεται στο νότιο κι ανατολικό μέτωπο

• Σε τακτικό κι επιχειρησιακό επίπεδο: Η αποκοπή των γραμμών διοικητικής υποστήριξης και ανεφοδιασμού της Χερσώνας -μέσω Κριμαίας- όχι μόνο επιταχύνει τις εξελίξεις για την ουκρανική αντεπίθεση στο Νότο αλλά παράλληλα εξαναγκάζει τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις να ανεφοδιάζουν τα μέτωπα ανατολικά και νότια μέσω ενός «δύσβατου» δρομολογίου εντός του βεληνεκούς των πυρών του ουκρανικού πυροβολικού. Εξ’ αρχής η διοικητική μέριμνα αποδείχθηκε το ιδιαίτερα τρωτό σημείο της ρωσικής πολεμικής προσπάθειας στην Ουκρανία, πτυχή που προβληματίζει περαιτέρω κι από την εν εξελίξει προβληματική κινητοποίηση Ρώσων επίστρατων

Η ανατίναξη της γέφυρας της Κριμαίας εξαναγκάζει τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις να ακολουθήσουν ένα δρομολόγιο, για ανεφοδιασμό της Χερσώνας, 420 χλμ μέσω Ντονέτσκ-Μπερντιάνσκ-Μελιτόπολης. Όπως δείχνουν οι κίτρινοι ομόκεντροι κύκλοι στο χάρτη, η εν λόγω διαδρομή βρίσκεται εντός των πυρών ακριβείας -ιδίως του συστήματος Himars- των Ουκρανών.

Η αντίδραση του Πούτιν

Παρά την επικράτηση των ρωσικών αφηγημάτων στην δημόσια σφαίρα της ανάλυσης για την Ουκρανία για πυρηνική απάντηση της Ρωσίας του Πούτιν λόγω της κακής εξέλιξης του πολέμου το ενδεχόμενο χρήσης τακτικών πυρηνικών όπλων είναι εξαιρετικά απομακρυσμένο για σειρά λόγων που δεν χάνονται μόνο στην ιστορική πραγματικότητα της πυρηνικής ισορροπίας Δύσης-Ρωσίας του Ψυχρού Πολέμου αλλά και στη σχέση κόστους-οφέλους από μια τέτοια επιλογή. Η οποία δεν ευνοεί, στρατηγικά, την Ρωσία. Η Ρωσία του Πούτιν αντέδρασε ήδη μαζικά μέσω retaliation στην επίθεση στη γέφυρα της Κριμαίας. Χτύπησε αδιακρίτως (πάνω από 70 βαλλιστικοί πύραυλοι) το κέντρο του Κιέβου κι άλλους αστικούς ιστούς πόλεων της Ουκρανίας στη λογική του «εκδικητικού βομβαρδισμού» -μιας μεθόδου που χρησιμοποίησε αποτελεσματικά σε ψυχολογικό επίπεδο στις στρατιωτικές της εμπλοκές τις τελευταίες δεκαετίες όπως πχ στη Συρία το 2015 ή στον πόλεμο της Τσετσενίας στα 90’s. Η εν λόγω αντίδραση σκοπεύει στο να:

• Τρομοκρατήσει τους λήπτες αποφάσεων στο Κίεβο σε σχέση με τον πόλεμο. Αποτελεί παράλληλα και έναν τρόπο διαχείρισης του πολέμου σε σχέση με τον διορισμό του στρατηγού Sergey Surovikin -του νέου «στρατάρχη» της Ρωσίας στον πόλεμο, ο οποίος θέλει να δείξει έναντι του πολιτικού του προϊστάμενου, Πούτιν, πυγμή. Σε μια συγκυρία μάλιστα που το στρατιωτικό apparatus στη Ρωσία παρουσιάζει εσωτερικούς τριγμούς λόγω της εξέλιξης του πολέμου. Γίνεται συνεπώς κυρίως για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης και δεν κρίνει, επουδενί, την συνέχεια του πολέμου μιας και οι στόχοι που επλήγησαν δεν έχουν στρατηγική αξία -με την Ρωσία να ξοδεύει σημαντικούς πόρους (σ.σ. πυρομαχικά κάθε τύπου όπως πυραύλους Kalibr, Iskander, S-300, Kh-101, 555, κοκ)

• Αποτρέψει την περαιτέρω βοήθεια της Δύσης προς την Ουκρανία μέσω της μεθόδου του τερρορισμού. Συνταγή που δούλεψε μετά την ρωσική στρατιωτική επέμβαση στο Συριακό οδηγώντας μέρος της Δύσης στο να σταματήσει να ενισχύει με οπλισμό μέλη της συριακής ένοπλης αντιπολίτευσης. Τα χτυπήματα εξάλλου στο Κίεβο κι άλλες πόλεις το πρωί της Δευτέρας ήταν της μεγαλύτερης έντασης από την αρχή του πολέμου, στοχεύοντας αμιγώς πόλεις που είχαν αρχίσει να επανέρχονται στην κανονικότητά τους μετά από 8 μήνες πολέμου

Η μέθοδος διαχείρισης του πολέμου του Πούτιν μέσω revenge-bombing δείχνει σε πόσο κρίσιμο, πρωτίστως για τον ίδιο, σημείο έχει μεταπέσει ο πόλεμος. Δείχνει απελπισία παρά ουσιαστική προσπάθεια αλλαγής των δεδομένων επί του εδάφους. Κι αναλόγως των εξελίξεων σε Χερσώνα και Λουγκάνσκ η τάση για τέτοιες επιθέσεις πρέπει να θεωρείται δεδομένο, από την ανάλυση, πως θα ενταθεί για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης. Εξάλλου και η ρητορική Ερντογάν αναφέρθηκε σε «αντιτρομοκρατικές μεθόδους» με έμφαση τις επιτυχίες των Ουκρανών των τελευταίων ημερών προκειμένου να αιτιολογήσει εκτεταμένα χτυπήματα εντός πόλεων.

Ρήγμα στο εσωτερικό;

Το συμβούλιο ασφάλειας στη Ρωσία επαναφέρει στο προσκήνιο την συζήτηση για το αν θα υπάρξουν αποδιοπομπαίοι τράγοι για την μέχρι στιγμής αποτυχία της Ρωσίας στην Ουκρανία. Στο εσωτερικό της χώρας η κριτική αυξάνεται πλέον μεταξύ διαφόρων δρώντων του ρωσικού συστήματος ασφάλειας κι επικεντρώνεται στον ΥΠΑΜ, Σεργκέι Σοϊγκού και στον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων, Βαλέρι Γκερασίμοφ. Ιδίως αν ο νέος υπεύθυνος για τον φάκελο «Ουκρανία», Surovikin αποκτήσει διοικητική αυτονομία χωρίς να συναποφασίζει με τους άλλους δύο. Οι τάσεις που σημειώνονται είναι τρεις:

• Αυτή που κριτικάρει ανοικτά την ηγεσία για στρατιωτική αποτυχία -μεταξύ της οποίας βρίσκονται μορφές της περιόδου 2014-2015 που διαμόρφωσαν στρατιωτικά τις εξελίξεις στο Ντονμπάς
• Αυτή που αναζητεί τρόπους εξόδου από το αδιέξοδο μέσω μιας σκληρότερης προσέγγισης -μεταξύ της οποίας βρίσκονται ανώτεροι κι ανώτατοι αξιωματικοί που αναζητούν ρόλο και
• Αυτή που αναζητεί μη-συνέχιση του πολέμου -μεταξύ της οποίας βρίσκονται διάφορα πολιτικά πρόσωπα στη Ρωσία

Το πως αυτές οι τάσεις θα διαμορφωθούν στη συνέχεια αποκτά εξαιρετικό ενδιαφέρον επαναφέροντας την πίεση στη Μόσχα και τον Πούτιν, προσωπικά. Και το υπό διαμόρφωση ρήγμα έχει την δική του ξεχωριστή σημασία για την συνέχιση του πολέμου.