Kathimerini.gr
Οι καμπάνες στους ανά τον πλανήτη χριστιανικούς ναούς, ορθόδοξους και καθολικούς, θα ηχήσουν τα μεσάνυχτα όλες μαζί για να αναγγείλουν «με μια φωνή» το μήνυμα της Αναστάσεως του Χριστού. Ορθόδοξοι και καθολικοί εορτάζουν φέτος το Πάσχα από κοινού, γιατί συμπίπτει ημερολογιακά για τις δύο Εκκλησίες.
Θα περάσουν χρόνια για να συμπέσει ξανά ο εορτασμός, και εν τω μεταξύ στο κορυφαίο επίπεδο, Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και Πάπας Φραγκίσκος έχουν δημόσια εκφραστεί, με τη μορφή «ευχής», υπέρ μιας σταθερής ημερομηνίας της κορυφαίας γιορτής της χριστιανοσύνης.
Το Φανάρι από πέρυσι, με ανακοινωθέν της Ιεράς Συνόδου, έχει εκπέμψει «ομότιμον ευχή για καθιέρωση κοινής ημερομηνίας συγχρόνως με το καθ’ ημάς ορθόδοξο Πασχάλιο», ενώ και ο Πάπας κατά την εβδομάδα προσευχής για την ενότητα των Εκκλησιών τον Φεβρουάριο στη βασιλική του Αγίου Παύλου της Ρώμης, απευθυνόμενος σε καθολικούς, προτεστάντες, αγγλικανούς, ορθοδόξους επισκόπους, φέρεται να τους είπε: «Καταλήξτε σε μια κοινή ημερομηνία και εγώ θα συμφωνήσω».
Πολλοί ανέμεναν εξελίξεις επί του θέματος κατά τη συνάντηση και συμπροσευχή των δύο ηγετών, τον ερχόμενο μήνα στη Νίκαια της αρχαίας Βιθυνίας στη Μικρά Ασία, με αφορμή την επέτειο των 1.700 χρόνων από την ομώνυμη Οικουμενική Σύνοδο, όπου μεταξύ άλλων ορίστηκε ο εορτασμός του Πάσχα την πρώτη Κυριακή μετά την εαρινή πανσέληνο, απόφαση που όμως ουδέποτε εφαρμόστηκε. Ωστόσο η κακή κατάσταση της υγείας του Ποντίφικα απομακρύνει το ενδεχόμενο να ταξιδέψει στη Νίκαια.
Τι ακριβώς όμως σημαίνει «κοινός εορτασμός» και πόσο εφικτή είναι μια συμφωνία επ’ αυτού, μεταξύ των δύο Εκκλησιών;
Οι αντιδράσεις
«Γίνονται θεολογικές προσπάθειες αλλά υπάρχουν αντιδράσεις από Ορθόδοξες Εκκλησίες και ιδιαίτερα τη Ρωσική, η οποία δεν θέλει να σχετίζεται με τη Ρώμη. Οι Ουκρανοί δεν θέλουν να σχετίζονται ούτε με τη Ρώμη ούτε με τη Μόσχα, οι περισσότεροι είναι Ουνίτες. Αν συμφωνήσουν Βατικανό και Φανάρι, θα πρέπει να συγκληθεί πανορθόδοξη σύνοδος. Ομως οι Ρώσοι θα διαφωνήσουν και έτσι πρακτικά είναι αδύνατο να προχωρήσει», λέει ο ομότιμος καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ Πέτρος Βασιλειάδης, ενώ ο καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Κωνσταντίνος Κορναράκης επισημαίνει:
«Τα ορθόδοξα πατριαρχεία είναι δέσμια των λαών τους. Για παράδειγμα στην Εκκλησία της Ελλάδος ο περισσότερος κόσμος θα έλεγε ναι, να έχουμε κοινό εορτασμό. Ενα πολύ μεγάλο ποσοστό όμως θα το θεωρούσε “προδοσία”, “παράδοση στον Πάπα” κ.ά. Το ζήτημα του κοινού εορτασμού του Πάσχα είναι στην ουσία περισσότερο ζήτημα εκκλησιαστικής πολιτικής διαχείρισης και πολύ λιγότερο θεολογικής ακεραιότητας και σημασίας θέμα».
Τι λένε όμως οι δύο εκκλησιαστικές πλευρές επ’ αυτού; Η «Κ» μίλησε με τον μητροπολίτη Δημητριάδος κ. Ιγνάτιο και τον Αρχιεπίσκοπο Καθολικών Αθηνών κ. Θεόδωρο Κοντίδη για το θέμα αυτό, που προκαλεί ήδη αντιδράσεις στην πτέρυγα των «σκληρών» της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Η Σύνοδος της Νίκαιας Επειδή συμπίπτει φέτος με τα 1.700 χρόνια από τη Σύνοδο της Νίκαιας που όρισε τον εορτασμό του Πάσχα, υπήρξε μια ένδειξη ότι θα μπορούσε ενδεχομένως να υπάρξει απόφαση, πρωτίστως από την Καθολική Εκκλησία. Μητροπολίτης Δημητριάδος και Αλμυρού, Ιγνάτιος [ΙΝΤΙΜΕ / ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΑΜΠΟΥΚΟΣ]
«Ο διάλογος για τον κοινό εορτασμό του Πάσχα έχει μεγάλη ιστορία. Ξεκίνησε από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, αλλά και επί των ημερών μας υπήρξαν προσπάθειες προκειμένου να βρεθεί μια λύση», λέει ο κ. Ιγνάτιος και προσθέτει: «Η φετινή χρονιά είναι ξεχωριστή γιατί συμπίπτει, και άλλες φορές έχει συμβεί, μέσα στα έτη συμβαίνει, να υπάρχει κοινός εορτασμός. Επειδή όμως συμπίπτει φέτος με τα 1.700 χρόνια από τη Σύνοδο της Νίκαιας που όρισε τον εορτασμό του Πάσχα –αυτό που ακολουθούμε εμείς οι ορθόδοξοι στην Ανατολή– υπήρξε μια ένδειξη ότι θα μπορούσε ενδεχομένως να υπάρξει απόφαση, πρωτίστως από την Καθολική Εκκλησία, να συνεορτάζει το Πάσχα της με το Πάσχα των Ορθοδόξων. Υπήρξε προς αυτή την κατεύθυνση μια κίνηση από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, όχι ως απόλυτη απόφαση, ούτε ως οριστικά ειλημμένη, αλλά ως ένδειξη ότι θα μπορούσε να συμβεί.
Ετσι έχει μέχρι στιγμής το θέμα, άρα το Οικουμενικό Πατριαρχείο συνεχίζει να επιδιώκει αυτόν τον διάλογο. Και βεβαίως αυτό που είπε ο Οικουμενικός Πατριάρχης είναι το μόνο που θα μπορούσε να συμβεί, δηλαδή η Καθολική Εκκλησία να προσαρμόσει το Πασχάλιον στο δικό μας ορθόδοξο Πάσχα. Απλώς θα συμπίπτει η μέρα. Tο τελετουργικό δεν θα είναι το ίδιο. Ο κάθε ένας θα κάνει το Πάσχα του στην Εκκλησία του με τον τρόπο που λειτουργεί».
Γιατί όμως είναι τόσο δύσκολο να συμφωνήσουν ορθόδοξοι και καθολικοί να κάνουν μαζί Ανάσταση, όπως γίνεται με τα Χριστούγεννα; «Διότι εορτάζουμε με δύο διαφορετικά ημερολόγια, εμείς κρατήσαμε το παλαιό ημερολόγιο στο Πασχάλιο και βάζουμε και τη ρήτρα των Εβραίων. Κανονίζουμε δηλαδή το Πασχάλιο με βάση την πανσέληνο και το Πάσχα των Εβραίων, ενώ η Καθολική Εκκλησία παίρνει υπόψη μόνο την πανσέληνο. Εμείς θέλουμε να προηγείται πάντα το Εβραϊκό Πάσχα και να έπεται το δικό μας, ενώ οι Καθολικοί δεν το λαμβάνουν υπόψη αυτό», εξηγεί ο μητροπολίτης Δημητριάδος και διευκρινίζει ότι η διαφορά δεν είναι δογματική. Ο κοινός εορτασμός θα ήταν, προσθέτει, «ένα μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση ότι οι χριστιανοί έχουν ένα κοινό Πάσχα. Και βεβαίως σκεφθείτε ότι υπάρχουν πάρα πολλές μεικτές οικογένειες».
«Υπάρχει σύγχυση»
Και οι αντιδράσεις; Γιατί είναι τόσο σφοδρές για ένα μη δογματικό θέμα; «Ισως γιατί υπάρχει μια σύγχυση ότι ο κοινός εορτασμός θα δημιουργήσει προϋποθέσεις για την ένωση. Κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Ο διάλογος για την ένωση είναι θεολογικός, συνεχίζεται σε άλλο επίπεδο».
Εορτάζουμε μαζί από το ’70. Στην Ορθόδοξη Εκκλησία είναι πιο δύσκολο να υπάρξει μια ομοφωνία μεταξύ των αυτοκέφαλων Εκκλησιών, των Πατριαρχείων. Στην Καθολική δεν θα υπήρχε ένα τέτοιο ζήτημα. Ξέρετε, εμείς εδώ στην Ελλάδα έχουμε προσαρμοστεί από το 1970, γιορτάζουμε μαζί το Πάσχα. Αρχιεπίσκοπος Καθολικών Αθηνών, Θεόδωρος Κοντίδης
Από την πλευρά του, ο Αρχιεπίσκοπος Καθολικών των Αθηνών, κ. Θεόδωρος Κοντίδης, συμφωνεί ότι η διαφορά «δεν άπτεται θεολογικών θεμάτων», αλλά εμφανίζει κυρίως τεχνικές δυσκολίες. «Στην Ορθόδοξη Εκκλησία είναι πιο δύσκολο να υπάρξει ομοφωνία μεταξύ των αυτοκέφαλων Εκκλησιών, των Πατριαρχείων. Στην Καθολική δεν θα υπήρχε τέτοιο ζήτημα. Το βλέπουν ως πρακτικό θέμα και όχι ως δογματικό. Ξέρετε, εμείς εδώ στην Ελλάδα έχουμε προσαρμοστεί από το 1970, γιορτάζουμε μαζί το Πάσχα. Αυτό είναι πιο πρακτικό γιατί υπάρχουν μεικτοί γάμοι, ζούμε σε μια ορθόδοξη κοινωνία, είναι το θέμα των αδειών κ.λπ. Είναι μια σειρά πρακτικών θεμάτων και μας βοηθάει περισσότερο να έχουμε κοινή ημερομηνία. Και επίσης υπάρχει και μια διάθεση προσέγγισης σε τοπικό επίπεδο με την Ορθοδοξία, ήταν ένα πρώτο βήμα. Σημειώστε επίσης ότι και οι ορθόδοξοι κάνουν παρόμοια, π.χ. στη Φινλανδία ακολουθούν το δυτικό ημερολόγιο του Πάσχα», υπογραμμίζει ο κ. Κοντίδης.
Πρέπει να περιμένουμε κάποια εξέλιξη από τη Νίκαια; «Ελπίζω να υπάρξει κάποια ανακοίνωση, έστω και από κάποιον εκπρόσωπο του Πάπα, που ενδεχομένως θα μπορούσε να παραστεί, αν δεν μπορέσει να πάει ο ίδιος. Από τις πληροφορίες μας, στην τελευταία φάση των συζητήσεων συμφωνήθηκε να συγκροτηθεί μεικτή επιτροπή, η οποία να δώσει απάντηση στο ερώτημα της κοινής ημερομηνίας, ώστε να μεταδώσει η Εκκλησία παγκοσμίως μια εικόνα ενότητας, και όχι διχασμού. Γιατί το σημαντικό είναι η κοινή μαρτυρία, μια μαρτυρία ενότητας και σύμπνοιας».
