Kathimerini.gr
Γιώργος Σκαφιδάς
Ήταν 21 Σεπτεμβρίου, πριν από περίπου τρεις εβδομάδες, όταν ο Βλαντιμίρ Πούτιν ανακοίνωσε πως προχωρά σε μερική επιστράτευση με στόχο να ενισχύσει τις ρωσικές δυνάμεις που μετρούσαν απώλειες στο μέτωπο της Ουκρανίας… Και 30 Σεπτεμβρίου όταν ο, 70χρονος πια, Ρώσος ηγέτης – που είχε γενέθλια την περασμένη Παρασκευή – ανακοίνωσε επισήμως την προσάρτηση τεσσάρων νέων ουκρανικών περιφερειών στη Ρωσική Ομοσπονδία.
Περίπου ένα δεκαήμερο μετά, ο πόλεμος στην Ουκρανία δείχνει πια να μπαίνει σε μια νέα φάση που δεν «σχετίζεται» όμως άμεσα ούτε με την εν εξελίξει επιστράτευση, ούτε με τις αμφισβητούμενες προσαρτήσεις.
Η έκρηξη που σημειώθηκε το περασμένο Σάββατο στη γέφυρα της – προσαρτηθείσης ήδη από το 2014 στη Ρωσική Ομοσπονδία – Κριμαίας προκάλεσε ισχυρές εντυπώσεις διεθνώς. Υπενθυμίζεται πως αυτό δεν ήταν το πρώτο «αξιοσημείωτο» χτύπημα που εξαπέλυσαν – ή που φέρονται να εξαπέλυσαν – οι Ουκρανοί στην περιοχή της Κριμαίας το τελευταίο διάστημα. Τον περασμένο Αύγουστο είχαν σημειωθεί εκρήξεις σε ρωσικές βάσεις με αεροσκάφη και πυρομαχικά στην ίδια χερσόνησο. «Το Κίεβο περνά στην αντεπίθεση μέσω Κριμαίας», γράφαμε πίσω στις 10 Αυγούστου στην «Κ», με αφορμή τότε τις εκρήξεις στη ρωσική αεροπορική βάση Σάκι.
Στην πορεία, μέσα στον μήνα Αύγουστο, θα ακολουθούσαν και άλλες εκρήξεις («Πυρκαγιά σε ρωσική βάση», «Υπό πίεση οι Ρώσοι») σε ρωσικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις της κριμαϊκής χερσονήσου.
Η ρωσική πλευρά είχε επιλέξει τότε, σε πρώτη φάση, να μην δώσει ιδιαίτερες διαστάσεις στο θέμα των κριμαϊκών εντάσεων. Η κλιμακούμενη ρωσική ενόχληση, ωστόσο, πήρε δημοσιότητα όταν καθαιρέθηκε, ως εν μέρει υπεύθυνος για την ελλιπή άμυνα της Κριμαίας, ο αρχηγός του ρωσικού στόλου στη Μαύρη Θάλασσα Ιγκόρ Οσίποφ πίσω στα τέλη Αυγούστου.
Όσο για τους Ουκρανούς, εκείνοι δεν έκρυψαν ούτε για μια στιγμή τις διαθέσεις τους.
«Η γέφυρα αυτή είναι παράνομη. Η Ουκρανία ουδέποτε χορήγησε άδεια κατασκευής […] Πρέπει να αποσυναρμολογηθεί. Δεν μας ενδιαφέρει ο τρόπος, εθελοντικά ή αλλιώς», έλεγε ο σύμβουλος του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, Μιχαΐλο Ποντολιάκ, πίσω στα τέλη του καλοκαιριού, με το βλέμμα στραμμένο στη γέφυρα της Κριμαίας.
«Ζητάμε από τους κατοίκους των κατεχόμενων εδαφών, συμπεριλαμβανομένης της χερσονήσου της Κριμαίας, να ετοιμάσουν καταφύγια», διεμήνυε ο ίδιος Ουκρανός αξιωματούχος πίσω στις αρχές Σεπτεμβρίου, προειδοποιώντας έτσι τους κατοίκους της Κριμαίας για επικείμενους ουκρανικούς βομβαρδισμούς.
Κάπως έτσι όμως, και ενώ το ενδιαφέρον είχε στραφεί εν τω μεταξύ αλλού (στη ρωσική επιστράτευση, στις ρωσικές προσαρτήσεις ουκρανικών περιοχών, στις ουκρανικές αντεπιθέσεις σε Χάρκοβο και Χερσώνα, στο Ντονμπάς), φτάνουμε στην έκρηξη που σημειώθηκε το πρωί της 8ης Οκτωβρίου στη γέφυρα της Κριμαίας στον πορθμό του Κερτς αχρηστεύοντας ένα μέρος του δρόμου που συνδέει τη Ρωσία με την κριμαϊκή χερσόνησο.
Η γέφυρα της Κριμαίας όμως δεν είναι στρατιωτική βάση τύπου Σάκι, ούτε απλή αποθήκη πυρομαχικών, για να μπορέσει να υποβαθμίσει κανείς το όποιο πλήγμα σε βάρος της. Είναι ένα μεγαλεπήβολο, στρατηγικής σημασίας ρωσικό έργο, που ακολούθησε χρονικά την προσάρτηση του 2014 και εγκαινιάστηκε από τον ίδιο τον Πούτιν το 2018. Ως εκ τούτου, η εν λόγω γέφυρα έχει αξία ως σύμβολο αλλά και ως οδική αρτηρία. Εάν πληγεί, μαζί της πλήττονται το γόητρο της Ρωσίας αλλά και οι γραμμές ανεφοδιασμού της ρωσικής πλευράς σε μια εξαιρετικά κρίσιμη χρονική συγκυρία, έπειτα από σχεδόν οχτώ μήνες πολέμου και ενώ οι Ουκρανοί αντεπιτίθενται ανακαταλαμβάνοντας εδάφη.
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, η ρωσική ηγεσία επιλέγει πια να αντεπιτεθεί (αν και πιο ορθός είναι μάλλον ο όρος «εκδικηθεί») αναδιαμορφώνοντας όμως έτσι εκ νέου τα δεδομένα της ουκρανικής σύρραξης.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν αποκηρύσσει την ουκρανική αντεπίθεση ως «πράξη τρομοκρατίας» κατά ρωσικών εδαφών και απειλεί με «σκληρές απαντήσεις» που θα είναι όμως «ανάλογες» των επιθέσεων που δέχεται η ρωσική πλευρά. Τι θα μπορούσε να σημαίνει αυτό στην πράξη; Κατά πάσα πιθανότητα την πραγματοποίηση ρωσικών βομβαρδισμών κατά πολιτικών – αστικών στόχων (κρατικών κτηρίων, οδικών αρτηριών) εντός της δυτικής Ουκρανίας. Οι – πρώτες έπειτα από καιρό – εκρήξεις που ήδη σημειώθηκαν σε σειρά ουκρανικών πόλεων, του Κιέβου συμπεριλαμβανομένου, έρχονται να επιβεβαιώσουν μια τέτοια «εκδικητική» διάθεση από την πλευρά της Μόσχας.
Ο Λευκορώσος πρόεδρος Αλεξάντερ Λουκασένκο μπαίνει κι εκείνος πιο δυναμικά στο «παιχνίδι», ανακοινώνοντας επισήμως την αποστολή λευκορωσικών στρατευμάτων υπέρ των ρωσικών δυνάμεων στο ουκρανικό μέτωπο. Προκειμένου να δικαιολογηθεί, δε, ο ίδιος υποστηρίζει πως η χώρα του κινδυνεύει να δεχθεί επιθέσεις από Λιθουανούς, Πολωνούς και Ουκρανούς. Ο πραγματικός βαθμός εμπλοκής των Λευκορώσων επί του πεδίου παραμένει προς το παρόν νεφελώδης, ωστόσο η Λευκορωσία τοποθετείται γεωγραφικά πιο κοντά στο μέτωπο της δυτικής Ουκρανίας με ό,τι θα μπορούσε να συνεπάγεται αυτό για τις από εδώ και πέρα εξελίξεις.
Όσο για τον κίνδυνο ενός πυρηνικού πλήγματος από την πλευρά της Μόσχας, εκείνος προς το παρόν υποβαθμίζεται, είτε επειδή «δεν αξίζει ως απάντηση» όπως είπε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντίμτρι Πεσκόφ, είτε επειδή εάν ρίξει πυρηνικά (ακόμη και «τακτικά» πυρηνικά) στην Ουκρανία η ρωσική πλευρά θα είναι σαν να «πυροβολεί με ραδιενέργεια» τα πόδια της ή την ίδια την αυλή της…
