Kathimerini.gr
Γιώργος Σκαφιδάς
Συγκριτικά με όσα αναμένονται το προσεχές διάστημα… μάλλον το πιο εύκολο για τον 42χρονο Ρίσι Σούνακ ήταν να αναρριχηθεί στην πρωθυπουργία, διότι τα πολύ πιο δύσκολα της διακυβέρνησης σε περίοδο πρωτοφανούς κρίσης έπονται.
Έπειτα από μια θητεία μόλις επτά ετών στο κοινοβούλιο (2015 – 2022), ο πρώην υπουργός Οικονομικών Ρίσι Σούνακ προάγεται πλέον σε πρωθυπουργό. Η λέξη «εκλέγεται» θα αποτελούσε μάλλον κατάχρηση στην περίπτωσή του. Οι τελευταίες γενικές εκλογές πραγματοποιήθηκαν άλλωστε στο Ηνωμένο Βασίλειο προ τριετίας, το 2019.
Ο – προερχόμενος από τον κλάδο της επενδυτικής τραπεζικής – Σούνακ εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής στις γενικές εκλογές του 2015. Τότε είχε έρθει πρώτος, λαμβάνοντας περίπου 28.000 ψήφους στην εκλογική περιφέρεια Ρίτσμοντ του Βορείου Γιόρκσαϊρ. Στις γενικές εκλογές που ακολούθησαν τα έτη 2017 και 2019, ήρθε και πάλι πρώτος, με περίπου 36.500 ψήφους κάθε φορά.
Ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια: Ο Σούνακ δεν είχε σχέση με το Βόρειο Γιόρκσαϊρ προτού κατέβει υποψήφιος εκεί. Ωστόσο η εκλογική περιφέρεια του Ρίτσμοντ όπου εκείνος εξελέγη, θεωρείται παραδοσιακό προπύργιο των Συντηρητικών εδώ και σχεδόν 100 χρόνια.
Ως πρωθυπουργός πια, ο ινδικής καταγωγής 42χρονος πρώην υπουργός Οικονομικών θα κληθεί να κυβερνήσει σε μια επώδυνη περίοδο περικοπής δαπανών, γράφει ο Ρόμπερτ Σρίμσλεϊ στους Financial Times. Ο Ρίσι Σούνακ μπορεί να επαναφέρει τη λογική στην πολιτική σκηνή της Βρετανίας, συνεχίζει ο Σρίμσλεϊ, αλλά η αποκατάσταση της σταθερότητας θα είναι πολύ πιο δύσκολα επιτεύξιμος στόχος. Πολύ, δε, περισσότερο για έναν πολιτικό που δεν έχει στην πραγματικότητα μέχρι τώρα απευθυνθεί στο σύνολο των Βρετανών, όπως είναι ο Σούνακ.
Στις εσωκομματικές εκλογές του περασμένου καλοκαιριού, ο Σούνακ έχασε από την Λιζ Τρας λαμβάνοντας περίπου 60.000 ψήφους σε σύνολο περίπου 140.000 ψηφισάντων.
Και τώρα που η Τρας παραιτήθηκε, ο Σούνακ προήχθη στην πρωθυπουργία μόνο χάρη στη σύμφωνη γνώμη μερίδας βουλευτών του κυβερνώντος Συντηρητικού κόμματος.
Ο 42χρονος έγινε πρωθυπουργός χωρίς να απευθυνθεί ούτε μια φορά στους ψηφοφόρους, γράφει ο επικεφαλής πολιτικός σχολιαστής των FT, Ρόμπερτ Σρίμσλεϊ.
Οι βουλευτές των Τόρις τον επέλεξαν με την ελπίδα να (δια)σώσει οτιδήποτε αν σώζεται από την Συντηρητική παράταξη έπειτα από όσα επεισοδιακά έχουν προηγηθεί, όχι με κριτήριο το συμφέρον της χώρας. Οι ίδιοι οι Τόρις θέλουν, φυσικά, να πιστεύουν ότι το καλό της Συντηρητικής παράταξης ταυτίζεται στην τρέχουσα φάση με το καλό συνολικά της Βρετανίας. Η βρετανική αντιπολίτευση ωστόσο, που προηγείται στις δημοσκοπήσεις πια με διαφορά δεκάδων μονάδων, έχει διαφορετική άποψη. Για τους Εργατικούς του Κιρ Στάρμερ, τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες του σερ σερ Εντ Ντέιβι και τους Σκωτσέζους εθνικιστές της Νίκολα Στέρτζον, αυτό που χρειάζεται η χώρα είναι εκλογές το συντομότερο, βουλευτικές όχι εσωκομματικές.
Ο Σούνακ ωστόσο δεν προτιμήθηκε από τους βουλευτές του κόμματός του για να οδηγήσει τη χώρα σε πρόωρες κάλπες αλλά για να καταφέρει να κρατήσει ζωντανή την κυβερνώσα Συντηρητική παράταξη ως τις επόμενες εκλογές που είναι κανονικά προγραμματισμένες για το 2024. Θα τα καταφέρει άραγε να φτάσει μέχρι εκεί;
Τα δέκα ανοιχτά μέτωπα
Ως προς αυτό, οι αναλυτές κρατούν μικρό καλάθι.
Ο νέος πρωθυπουργός θα έχει να αντιμετωπίσει το επόμενο διάστημα:
- Τους βουλευτές του κόμματός του (πoυ δεν είναι όλοι στο πλευρό του)
- Τα μέλη των Τόρις (που δεν ήταν όλα υπέρ του)
- Τους ψηφοφόρους συνολικά (που επιστρέφουν δημοσκοπικά στις αγκάλες των Εργατικών)
- Την αντιπολίτευση (που προηγείται στις σφυγμομετρήσεις και ζητά μετ’ επιτάσεως εκλογές)
- Τα συνδικάτα (που πάνε σε απεργίες) και τους καταναλωτές (που δεν πληρώνουν)
- Τον ίδιο τον Μπόρις Τζόνσον (που μπορεί να οραματίζεται μια νέα επιστροφή στην εξουσία)
- Τις αγορές (που «έριξαν» την Τρας όταν «απέρριψαν» τον μίνι προϋπολογισμό της πίσω στα τέλη Σεπτεμβρίου)
- Τις Βρυξέλλες (που περιμένουν να διευθετηθούν και οι τελευταίες εκκρεμότητες της post-Brexit περιόδου: βλ. Πρωτόκολλο Βόρειας Ιρλανδίας)
- Τον Βλαντιμίρ Πούτιν (που πολεμά στην Ουκρανία με το βλέμμα στραμμένο κυρίως σε Λονδίνο και Ουάσιγκτον)
- Τις ΗΠΑ του Τζο Μπάιντεν (που επίσης «περιμένουν πολλά» από τους Βρετανούς στη διεθνή σκηνή βάσει όσων έχουν προηγηθεί: βλ. AUKUS κ.ά.)
Μονόδρομος οι επώδυνες αποφάσεις
Το πρώτο πιο άμεσο στοίχημα για τον Σούνακ θα είναι να καταφέρει να αποκαταστήσει, σε έναν βαθμό τουλάχιστον, την πολιτική και οικονομική σταθερότητα στο εσωτερικό. Ειδικά στο μέτωπο της οικονομίας ωστόσο, ο 42χρονος δεν έχει πια το δημοσιονομικό περιθώριο να είναι αρεστός. Ό,τι και αν κάνει θα είναι κατά πάσα πιθανότητα αντιδημοφιλές. Και δεν αναμένεται να κάνει πολλά πέρα από αυξήσεις φόρων και περικοπές δαπανών…
Τα απόνερα του Brexit, που δεν είναι απόνερα αλλά ολόκληρη (δομική) τρικυμία, η ενεργειακή κρίση, ο πληθωρισμός (που κινείται σε υψηλό 40ετίας έχοντας ξεπεράσει το 10%), οι υπηρεσίες του δημόσιου τομέα που τελούν υπό πίεση, η μετανάστευση και ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι κάποια από τα αγκάθια με τα οποία θα βρεθεί αντιμέτωπη η νέα βρετανική ηγεσία όχι στο απώτερο μέλλον αλλά… χθες.
Κρίσιμη η ενότητα των Τόρις
Για να καταφέρει να κρατηθεί… κυβερνών το κυβερνών Συντηρητικό κόμμα μέσα σε τέτοιες συνθήκες, θα πρέπει τουλάχιστον να είναι ενωμένο. Η μόνη δύναμή του άλλωστε στην παρούσα φάση είναι η αυτοδυναμία του στο κοινοβούλιο, μια αυτοδυναμία που χρειάζεται ενότητα ωστόσο για να συνεχίσει να υπάρχει.
Ο Σούνακ βρίσκεται επί του παρόντος χωρίς χρήματα και χωρίς αξιόπιστη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο, γράφει ο Ρόμπερτ Σρίμσλεϊ στους FT. Το γεγονός, δε, ότι εκείνος είναι ο πολυεκατομμυριούχος σύζυγος της κόρης ενός δισεκατομμυριούχου αρκεί για να τον κάνει να φαίνεται πλήρως αποκομμένος από τους απλούς ψηφοφόρους σε μια περίοδο κρίσης.
Ως υπουργός Οικονομικών από τον Φεβρουάριο του 2020 έως και τον περασμένο Ιούλιο, ο κ. Σούνακ ξόδευε «αφειδώς» στην προσπάθειά του να προστατέψει νοικοκυριά και επιχειρήσεις από τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού. Ωστόσο τότε, ο πληθωρισμός ακόμη ήταν χαμηλά και η Τράπεζα της Αγγλίας αγόραζε κρατικό χρέος κρατώντας έτσι και τα επιτόκια χαμηλά την ώρα που ο δανεισμός ανέβαινε προκειμένου να καλυφθούν οι δαπάνες που αυξάνονταν. Πλέον, ο 42χρονος θα έχει να αντιμετωπίσει ένα πολύ διαφορετικό οικονομικό σκηνικό. Ως πρωθυπουργός, ο Σούνακ θα αντιμετωπίσει ένα πολύ διαφορετικό οικονομικό πλαίσιο από αυτό που είχε ζήσει ως υπουργός Οικονομικών, γράφει χαρακτηριστικά η Eshe Nelson στους New York Times.
