Ο 63χρονος Λι Τσιανγκ, ο οποίος αναμένεται να οριστεί πρωθυπουργός της Κίνας το ερχόμενο Σάββατο, θα βρει μπροστά του την επιβράδυνση της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας στον κόσμο, η οποία αντιμετωπίζει την επάνοδο από την πανδημία COVID-19, τη μειωμένη παγκόσμια ζήτηση για εξαγωγές, τις παρατεταμένες αυξήσεις δασμών στις ΗΠΑ, τη συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού και τη γήρανση του πληθυσμού.
Ο Σι Τζινπίνγκ, ο οποίος έχει ενισχύσει τον κρατικό τομέα, είπε ότι θέλει το κυβερνών κόμμα να επιστρέψει στην «αρχική του αποστολή» ως οικονομικού, κοινωνικού και πολιτιστικού ηγέτη της Κίνας. Αυτό συνοδεύτηκε από αυστηρότερο έλεγχο σε ορισμένες βιομηχανίες, πιο επιθετική λογοκρισία της τηλεόρασης και της ποπ κουλτούρας και διάδοση ενός συστήματος «κοινωνικών πόντων» που τιμωρεί τους πολίτες για διαφόρων ειδών αδικήματα. Ο Σι ανέλαβε τον ισχυρότερο ρόλο της Κίνας το 2012.
Τώρα, οι παρατηρητές παρακολουθούν εάν ο Λι μπορεί να αναπτύξει ρεαλιστικές πολιτικές κατά τη διάρκεια της πενταετούς θητείας του. Η διαδικασία λήψης πολιτικών αποφάσεων όμως στην Κίνα είναι αδιαφανής, καθιστώντας την ανάλυση της κατεύθυνσης της χώρας δύσκολη υπόθεση για τους ξένους.
Οι προσδοκίες βασίζονται στην απόδοση του Λι ως κομματικού επικεφαλής της μεγαλύτερης πόλης της χώρας –της Σαγκάης– και ως κυβερνήτη της γειτονικής επαρχίας Ζετζιάνγκ, ενός κόμβου μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Και –ίσως το πιο σημαντικό– στους στενούς δεσμούς του με τον Σι.
Ο Λι φέρεται να είπε σε συνέντευξή του το 2013 στο έγκριτο επιχειρηματικό περιοδικό Caixin ότι οι αξιωματούχοι θα πρέπει «να αποσύρουν το μακρύ χέρι της κυβέρνησης, να απομακρύνουν όσους ανησυχούν, να συμμαζέψουν όσους το έχουν παρακάνει».
Ο Λι χαιρέτισε τους επιχειρηματίες της επαρχίας του ως τον πιο πολύτιμο πόρο, δείχνοντας τον δισεκατομμυριούχο του ηλεκτρονικού εμπορίου Τζακ Μα, και τόνισε τη μείωση της γραφειοκρατίας από την κυβέρνησή του.
Από την άλλη όμως, ο Λι έχει επίσης επιβάλει ορισμένους αυστηρούς κρατικούς ελέγχους, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων που αποσκοπούν στην πρόληψη της εξάπλωσης της COVID-19. Οταν η τοπική κυβέρνησή του δεν συντονιζόταν με τις εθνικές πολιτικές που είχαν ορίσει ο πρόεδρος και η ομάδα του, τελικά ακολουθούσε την κεντρική γραμμή, κάτι που θεωρείται βασικός παράγοντας ανέλιξης.
Υπό τον πρόεδρο Σι, οι επιχειρηματίες έχουν ταλαιπωρηθεί όχι μόνο από αυστηρότερους πολιτικούς ελέγχους και περιορισμούς κατά της COVID-19, αλλά και από περισσότερο έλεγχο στο ηλεκτρονικό εμπόριο και άλλους τομείς της τεχνολογίας. Η καταστολή κατά των μονοπωλίων και της ασφάλειας δεδομένων έχουν εξαλείψει δισεκατομμύρια δολάρια από τη χρηματιστηριακή αξία των εταιρειών. Το Πεκίνο τούς πιέζει επίσης να πληρώσουν για κοινωνικά προγράμματα και πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη τσιπ και άλλης τεχνολογίας.
Γεννημένος στην επαρχία Ζετζιάνγκ, ο Λι σπούδασε γεωργική αυτοματοποίηση και ανελίχθηκε στις τάξεις του κόμματος στην επαρχία του. Το 2003 ξεκίνησε πρόγραμμα MBA στο Πολυτεχνείο του Χονγκ Κονγκ, κοινός τόπος μεταξύ των φιλόδοξων στελεχών του κόμματος.
Η Πρισίλα Λάου, πρώην καθηγήτρια πανεπιστημίου και πρώην εκπρόσωπος του Χονγκ Κονγκ στο Κοινοβούλιο της Κίνας, είπε ότι ο Λι παρακολούθησε το μάθημά της για την οικονομία της ελεύθερης αγοράς του Χονγκ Κονγκ και είπε ότι θυμόταν το μάθημά της όταν συναντήθηκαν στη Σαγκάη περισσότερο από μία δεκαετία αργότερα.
«Δείχνει πολύ επιμελής», είπε η Λάου.
Η σχέση του Λι με τον Σι ξεκίνησε τη δεκαετία του 2000, όταν ο τελευταίος διορίστηκε αρχηγός του κόμματος στο Ζετζιάνγκ. Μετά την τελική μετακίνηση του Σι στο Πεκίνο και τον διορισμό του ως γενικού γραμματέα του κόμματος, ο Λι προήχθη σε κυβερνήτη της επαρχίας το 2013, τον Νο. 2 ρόλο στην επαρχιακή κυβέρνηση.
Τρία χρόνια αργότερα, ο Λι διορίστηκε επικεφαλής του κόμματος της επαρχίας Τζιανγκσού, μιας οικονομικής δύναμης στην ανατολική ακτή της Κίνας – ήταν η πρώτη φορά που κατέκτησε θέση εκτός της επαρχίας καταγωγής του. Το 2017 ορίστηκε υπεύθυνος του κόμματος της Σαγκάης, έναν ρόλο που είχε ο Σι προτού αναλάβει τον κεντρικό ηγετικό ρόλο της Κίνας.
Στον εμπορικό κόμβο της Σαγκάης, ο Λι συνέχισε να ακολουθεί πολιτικές υπέρ των επιχειρήσεων. Το 2018 η εταιρεία παραγωγής ηλεκτρικών αυτοκινήτων Tesla ανακοίνωσε ότι θα κατασκευάσει το πρώτο της εργοστάσιο εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών. Πρωτοπόρησε μισό χρόνο αργότερα ως η πρώτη εξ ολοκλήρου ξένη αυτοκινητοβιομηχανία στην Κίνα. Ακόμα και κατά τη διάρκεια του αυστηρού αποκλεισμού λόγω COVID στη Σαγκάη πέρυσι, το εργοστάσιο κατάφερε να ξαναρχίσει την παραγωγή έπειτα από αναστολή περίπου 20 ημερών, όπως μετέδωσε το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων Xinhua.
Ο αντιπρόεδρος της Tesla Τάο Λιν φέρεται να είπε ότι πολλά κυβερνητικά τμήματα εργάστηκαν σχεδόν επί εικοσιτετραώρου βάσεως για να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να επανεκκινήσουν τις εργασίες τους.
«Η κυβέρνηση της Σαγκάης έδωσε τον καλύτερό της εαυτο», δήλωσε ο Του Λε, διευθύνων σύμβουλος της Sino Auto Insights, συμβουλευτικής εταιρείας με έδρα το Πεκίνο.
Σε πιο περίπλοκα ζητήματα, δεν εξελίχθηκαν όλα ομαλά.
Αν και ο Λι βοήθησε στη σύναψη συμφωνίας μεταξύ κινεζικών και ευρωπαϊκών εταιρειών για την παραγωγή εμβολίων mRNA, το Πεκίνο δεν ήταν υπέρ και η συμφωνία αναβλήθηκε, δήλωσε ο Γιουργκ Βούτκε, πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Ε.Ε. στην Κίνα.
Πριν από το lockdown σε όλη την πόλη, ο Λι φαινόταν να έχει περισσότερα περιθώρια διαχείρισης των μικρότερων προηγούμενων ξεσπασμάτων του κορωνοϊού στον χρηματοοικονομικό κόμβο απ’ ό,τι είχαν οι ηγέτες των περισσοτέρων πόλεων. Αντί να σφραγίσει τις συνοικίες, η κυβέρνηση εφάρμοσε περιορισμένα lockdowns σε κατοικίες και χώρους εργασίας.
Οταν η εξαιρετικά μεταδοτική παραλλαγή «Ομικρον» χτύπησε τη Σαγκάη, ο Λι ακολούθησε μια μετριοπαθή προσέγγιση έως ότου η κεντρική κυβέρνηση παρενέβη σφραγίζοντας την πόλη. Το βάναυσο δίμηνο lockdown την περασμένη άνοιξη περιόρισε 25 εκατομμύρια ανθρώπους στα σπίτια τους και διατάραξε σοβαρά την οικονομία.
Ο Λι αναδύθηκε Νο. 2 στο κυβερνών Κομμουνιστικό Κόμμα τον Οκτώβριο, όταν ο πρόεδρος της Κίνας έσπασε τα πρότυπα του παρελθόντος και έδωσε στον εαυτό του μια τρίτη πενταετή θητεία ως γενικός γραμματέας.
Σε αντίθεση με τους περισσότερους προκατόχους του, ο Λι δεν έχει κυβερνητική εμπειρία σε εθνικό επίπεδο και η φήμη του τρώθηκε από την αδίστακτη επιβολή του μακροχρόνιου lockdown στον οικονομικό κόμβο, που επικρίθηκε ως υπερβολικό.
Ο αναμενόμενος διορισμός του φαίνεται να δείχνει ότι η ικανότητα να κερδίσει την εμπιστοσύνη του Σι, της πιο ισχυρής φυσιογνωμίας της Κίνας εδώ και δεκαετίες, είναι ο καθοριστικός παράγοντας εις ό,τι αφορά την πολιτική ανάρρηση.
Ως πρωθυπουργός, ο Λι θα αντιμετωπίσει τον μειούμενο ρόλο του Κρατικού Συμβουλίου, του υπουργικού συμβουλίου της Κίνας, καθώς ο Σι προσανατολίζεται στην απορρόφηση των κυβερνητικών εξουσιών από τα κομματικά όργανα, πιστεύοντας ότι το κόμμα πρέπει να διαδραματίσει μεγαλύτερο ρόλο στην κινεζική κοινωνία. Ωστόσο, ορισμένοι σχολιαστές πιστεύουν ότι θα του δοθεί μεγαλύτερη εμπιστοσύνη, και επομένως μεγαλύτερη επιρροή, από τον προκάτοχό του, ο οποίος θεωρείτο αντίπαλος του Σι, όχι προστατευόμενος.
«Ο Σι Τζινπίνγκ δεν χρειάζεται να ανησυχεί μήπως ο Λι Τσιανγκ αποτελέσει ξεχωριστό κέντρο εξουσίας», είπε ο Χο Πιν, βετεράνος δημοσιογράφος και Κινέζος πολιτικός παρατηρητής. «Η εμπιστοσύνη μεταξύ τους επιτρέπει επίσης στον Λι Τσιανγκ να εργάζεται περισσότερο προληπτικά και να μοιράζεται τις ανησυχίες του, παρέχοντας απευθείας στον Σι πληροφορίες και προτάσεις».
Η Αϊρις Πανγκ, η επικεφαλής οικονομολόγος της ING για την Κίνα, βλέπει τον Λι κυρίως ως πιστό τηρητή της θέλησης του Σι παρά ως μετριοπαθή επιρροή.
Ο Λι ήταν υπέρ των επιχειρήσεων επειδή αυτό επέβαλλαν οι προηγούμενοι κυβερνητικοί του ρόλοι, είπε η Πανγκ.
Το βασικό του χαρακτηριστικό, είπε, είναι η «ισχυρή αποτελεσματικότητά του».
Πηγή: Associated Press
