ΚΥΠΕ
Δέσμη μέτρων για τη βιώσιμη χρήση βασικών φυσικών πόρων, τα οποία θα ενισχύουν επίσης τις αλυσίδες παραγωγής και εφοδιασμού τροφίμων, καθώς και τη γεωργία στην ΕΕ, όπως και προτάσεις για τη χρήση γονιδιωματικών τεχνικών στη γεωργική παραγωγή, ενέκρινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την Τετάρτη. Οι προτάσεις θα προωθηθούν στο Συμβούλιο της ΕΕ και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για συζήτηση και διαμόρφωση των τελικών νομοθεσιών.
Αναφερόμενη στις προτάσεις, η Επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων Στέλλα Κυριακίδου ανέφερε πως η καινοτομία είναι αναπόσπαστο μέρος της προσπάθειας για βιωσιμότητα, προσθέτοντας πως με την πρόταση «θέλουμε να δώσουμε στους γεωργούς μας τα εργαλεία για την παραγωγή υγιεινών και ασφαλών τροφίμων, προσαρμοσμένων στις μεταβαλλόμενες κλιματικές συνθήκες και με σεβασμό για τον πλανήτη μας».
Τα μέτρα περιλαμβάνουν νομοθεσία για την παρακολούθηση της υγείας των εδαφών με ορίζοντα τη βελτίωση της κατάστασης μέχρι το 2050. Τα στοιχεία αυτά θα είναι διαθέσιμα στους γεωργούς και σε άλλους που διαχειρίζονται εδάφη στην ΕΕ. Η πράξη καθιστά επίσης τη βιώσιμη διαχείριση του εδάφους τον κανόνα και αντιμετωπίζει τις καταστάσεις όπου δημιουργούνται απαράδεκτοι κίνδυνοι για την υγεία και το περιβάλλον λόγω της μόλυνσης του εδάφους.
Οι προτάσεις προβλέπουν επίσης την ασφαλή χρήση της τεχνολογικής προόδου σε νέες γονιδιωματικές τεχνικές, ώστε να καταστούν δυνατές η ανάπτυξη ανθεκτικών στην κλιματική αλλαγή καλλιεργειών και η μείωση της χρήσης χημικών φυτοφαρμάκων, διασφαλίζοντας πιο βιώσιμους, υψηλής ποιότητας και ποικίλους σπόρους και αναπαραγωγικό υλικό για τα φυτά και τα δάση.
Τέλος, τα νέα μέτρα προτείνουν επίσης τη μείωση των αποβλήτων τροφίμων και κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, η οποία θα συμβάλει στην αποδοτικότερη χρήση των φυσικών πόρων και στην περαιτέρω μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τους εν λόγω τομείς.
«Έχουμε τώρα την ευκαιρία να σχεδιάσουμε το μέλλον, να επανασχεδιάσουμε τον τρόπο με τον οποίο παράγουμε και καταναλώνουμε τα τρόφιμά μας και να προσφέρουμε στους πολίτες μας μεγαλύτερη επιλογή ασφαλών, βιώσιμων και θρεπτικών προϊόντων» πρόσθεσε η κ. Κυριακίδου.
Σε δικές του δηλώσεις, ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία Φρανς Τίμερμανς υπογράμμισε πως οι προτάσεις συνδέονται στενά μεταξύ τους και με την ανάγκη κλιματικής δράσης, καθώς «τα υγιή εδάφη απορροφούν περισσότερο άνθρακα, συγκρατούν περισσότερα ύδατα και προστατεύουν από τις ξηρασίες», ενώ μέσω της πρόσβασης στην «ασφαλή χρήση νέων γονιδιωματικών τεχνικών, οι γεωργοί θα έχουν πρόσβαση σε πιο ανθεκτικές καλλιέργειες που απαιτούν λιγότερα φυτοφάρμακα».
Όπως σημειώνεται, ειδικότερα σε σχετική ανακοίνωση, σήμερα 60 - 70 % των εδαφών στην ΕΕ είναι σε κακή κατάσταση υγείας, ενώ ένα δισεκατομμύριο τόνοι εδάφους χάνονται κάθε χρόνο λόγω της διάβρωσης. Η πρόταση για την πρώτη νομοθεσία της ΕΕ για τα εδάφη παρέχει εναρμονισμένο ορισμό της υγείας του εδάφους, θεσπίζει ένα ολοκληρωμένο και συνεκτικό πλαίσιο παρακολούθησης και προωθεί τη βιώσιμη διαχείριση του εδάφους και την αποκατάσταση των μολυσμένων περιοχών.
Η πρόταση συνενώνει διάφορες πηγές δεδομένων για το έδαφος, συνδυάζοντας δεδομένα δειγματοληψίας εδάφους από την έρευνα της ΕΕ για το πλαίσιο χρήσης και κάλυψης γης (LUCAS) με δορυφορικά δεδομένα από το Copernicus και εθνικά και ιδιωτικά δεδομένα.
Όσον αφορά την ανθεκτικότητα των συστημάτων παραγωγής και προμήθειας τροφίμων, η Κομισιόν προτείνει μέτρα για αύξηση της πρόσβασης των γεωργών και κτηνοτρόφων σε καινοτομίες αιχμής. Ειδικότερα, προτείνεται η κατηγοριοποίηση των φυτών που παράγονται με νέες γονιδιωματικές τεχνικές σε φυτά τα οποία είναι συγκρίσιμα με αυτά που απαντούμε στη φύση, και σε φυτά με πιο σύνθετες τροποποιήσεις, έτσι ώστε να εφαρμόζονται διαφορετικά κριτήρια σε κάθε κατηγορία. Ειδικότερα, για την πρώτη κατηγορία θα χρειάζεται μόνο κοινοποίηση της χρήσης γονιδιωματικών τεχνικών, ενώ για τη δεύτερη θα προβλέπονται πιο εκτενείς διαδικασίες.
Μεταξύ άλλων, στις προτάσεις περιλαμβάνονται συγκεκριμένοι στόχοι για μείωση της σπατάλης τροφίμων κατά 10% στη μεταποίηση, και κατά 30% (κατά κεφαλήν) από κοινού στο λιανικό εμπόριο και την κατανάλωση (εστιατόρια, υπηρεσίες εστίασης και νοικοκυριά) μέχρι το 2030. Σήμερα, σημειώνεται στην ανακοίνωση, γίνεται σπατάλη περίπου 59 εκατομμυρίων τόνων τροφίμων (131 kg/κάτοικο) κάθε χρόνο στην ΕΕ, με συνολικές απώλειες τροφίμων αξίας 132 δις ευρώ. Το 53% της σπατάλης προέρχεται από τα νοικοκυριά και το 20% από τον τομέα της μεταποίησης.
