Την Τετάρτη, καθώς η φωτιά της εσωτερικής αμφισβήτησης είχε ανάψει για τα καλά στο εσωτερικό των Συντηρητικών και οι φήμες για επικείμενη παραίτηση της Λιζ Τρας έδιναν και έπαιρναν, η πρωθυπουργός της Βρετανίας ήταν κατηγορηματική: «Είμαι μαχήτρια, δεν είμαι από αυτούς που παραιτούνται». Προτού συμπληρωθεί καλά καλά ένα εικοσιτετράωρο, όμως, η 47χρονη πολιτικός, που ήρθε στην εξουσία μόλις πριν από 45 ημέρες, αναγκάστηκε να πιει το πικρό ποτήρι. Κάτω από ένα βροχερό ουρανό, προσήλθε στο αναλόγιο που είχε στηθεί βιαστικά έξω από την πρωθυπουργική κατοικία της Ντάουνινγκ Στριτ, για να αναγνωρίσει ότι δεν διαθέτει πλέον τη στήριξη της κοινοβουλευτικής της ομάδας και ότι υποχρεούται να παραιτηθεί. Με αυτό τον τρόπο έγινε η πιο βραχύβια πρωθυπουργός στην ιστορία του Ηνωμένου Βασιλείου, καταρρίπτοντας το προηγούμενο ρεκόρ του Τζορτζ Κάνινγκ, από το 1827.
Έχασε τις αγορές
Πριν από την ανταρσία της κοινοβουλευτικής της ομάδας, η Λιζ Τρας είχε χάσει την εμπιστοσύνη ενός άλλου, αποφασιστικής σημασίας στην περίπτωσή της, παράγοντα: των διεθνών αγορών. Το μοιραίο, όπως αποδείχθηκε, σφάλμα της ήταν ο μίνι προϋπολογισμός που είχε καταθέσει, βάσει των δικών της οδηγιών, ο τότε υπουργός Οικονομικών Κουάσι Κουαρτένγκ. Ένας προϋπολογισμός που συνδύαζε το φιλελεύθερο πρόταγμα των γενναίων φοροελαφρύνσεων με τη φιλολαϊκή κατεύθυνση των υψηλών κρατικών δαπανών. Οι αγορές έκριναν ότι η μείωση των κρατικών εσόδων με παράλληλη αύξηση των δαπανών είναι ανεπίτρεπτη σε μια χώρα με υψηλό χρέος και βύθισαν στα Τάρταρα τη λίρα, εκτοξεύοντας στα ύψη τα επιτόκια δανεισμού.
Μπροστά στην απειλή της χρεοκοπίας, η Τρας αναγκάστηκε να διώξει τον Κουαρτένγκ και να ακούσει μοιρολατρικά τον διάδοχό του, Τζέρεμι Χαντ, να ξηλώνει ολόκληρη την οικονομική πολιτική που η ίδια είχε χαράξει. Η μοίρα της είχε σφραγιστεί, καθώς με τη στροφή 180 μοιρών κατάφερε να εξαγριώσει όλες τις πτέρυγες των Συντηρητικών, δεξιούς και κεντρώους, νεοφιλελεύθερους και λαϊκίζοντες. Η παραίτηση της υπουργού Εσωτερικών, Σουέλα Μπράβερμαν, και το χάος στο βρετανικό Κοινοβούλιο το βράδυ της Τετάρτης, όπου βουλευτές των Τόρις κυριολεκτικά σπρώχνονταν από τους υπευθύνους της κομματικής πειθαρχίας για να ψηφίσουν «σωστά» σε επίμαχο ενεργειακό νομοσχέδιο, έφεραν τη χαριστική βολή.
Κάτω από έναν βροχερό ουρανό, μπροστά από το νούμερο 10 της Ντάουνινγκ Στριτ, σε ένα πρόχειρα στημένο αναλόγιο, η 47χρονη Λιζ Τρας ανακοίνωσε την παραίτησή της από την πρωθυπουργία, ενώ τα γραφεία στοιχημάτων οργιάζουν για τη διαδοχή της, με φαβορί τον πρώην ΥΠΟΙΚ και αντίπαλό της Ρίσι Σούνακ. [AP Photo/Alberto Pezzali]
Οι διεκδικητές
Ο τρίτος πρωθυπουργός των Τόρις μέσα σε ένα δίμηνο θα εκλεγεί με διαδικασίες-εξπρές, μέχρι την Παρασκευή 28 Οκτωβρίου. Τα βρετανικά μέσα θεωρούσαν χθες βέβαιους διεκδικητές τον πρώην ΥΠΟΙΚ Ρίσι Σούνακ (δεύτερο στη μάχη της διαδοχής του Τζόνσον, πίσω από την Τρας) και την πρώην υπουργό Άμυνας Πένι Μόρντοντ, με τα γραφεία στοιχημάτων να φέρουν ως φαβορί τον πρώτο. Ωστόσο, τόσο οι Times όσο και η Telegraph πιθανολογούσαν ότι ο Μπόρις Τζόνσον θα διεκδικήσει να επιστρέψει στο αξίωμα που τόσο απρόθυμα εγκατέλειψε. «Κάνει βολιδοσκοπήσεις, πιστεύοντας ότι (η επιστροφή του) θα είναι υπέρ του εθνικού συμφέροντος», ανέφερε μια πηγή.
Οποιοσδήποτε και αν εκλεγεί από τον στενό κύκλο των 357 βουλευτών και των 170.000 μελών των Συντηρητικών θα αντιμετωπίσει την έντονη δυσπιστία του κοινωνικού σώματος, ιδιαίτερα μετά τις τραγελαφικές εξελίξεις των τελευταίων μηνών. Οι κανόνες για την εκλογή νέου ηγέτη, που απαιτούν πρώτα τη συλλογή 100 υπογραφών βουλευτών του κόμματος, δεν ευνοούν τον Τζόνσον, που θεωρείται δύσκολο να συγκεντρώσει αυτόν τον αριθμό, παρά τη δημοτικότητά του μεταξύ των Συντηρητικών ψηφοφόρων. Οι δύο επικρατέστεροι υποψήφιοι που θα προκύψουν από την ψηφοφορία της κοινοβουλευτικής ομάδας, τη Δευτέρα, θα τεθούν στην κρίση των 170.000 μελών του κόμματος μέσω ηλεκτρονικής ψηφοφορίας. Εκτός και είναι μόνον ένας, οπότε εκλέγεται αυτομάτως.
Με τον αέρα του προβαδίσματος 33 μονάδων που του δίνουν οι δημοσκοπήσεις, ο ηγέτης των Εργατικών Κιρ Στάρμερ ζήτησε πρόωρες εκλογές, υποστηρίζοντας ότι «οι Συντηρητικοί δεν έχουν πλέον κυβερνητική εντολή» και ότι είναι απαράδεκτο να συνεχίσει να εγκλωβίζεται η χώρα στις «περιστρεφόμενες πόρτες του χάους». Υπό ομαλές συνθήκες, οι επόμενες εκλογές στη Βρετανία θα διεξάγονταν σε δύο χρόνια.
Διεθνείς αντιδράσεις
Σύμμαχοι και αντίπαλοι έσπευσαν να αντιδράσουν στην παραίτηση Τρας και στις τραγελαφικές εξελίξεις μιας χώρας που θεωρείται συνώνυμο του πολιτικού (και όχι μόνο) ορθολογισμού. Ο προσωπάρχης του Λευκού Οίκου, Ρον Κλάιν, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να καλλιεργούν την «ειδική σχέση» τους με το Ηνωμένο Βασίλειο, όποιος κι αν είναι ο νέος Βρετανός πρωθυπουργός. Από την πλευρά του, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν εξέφρασε τη λύπη του, «σε προσωπικό επίπεδο, για την αποχώρηση μιας συναδέλφου» και τόνισε ότι «αυτό που θέλουμε, πάνω απ’ όλα, είναι σταθερότητα» στη Βρετανία. Για τη Μόσχα, η εκδίκηση είναι ένα φαγητό που τρώγεται κρύο. «Η Βρετανία δεν έχει γνωρίσει ποτέ τέτοια ντροπή στο αξίωμα του πρωθυπουργού», δήλωσε η εκπρόσωπος Τύπου του υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, κάνοντας λόγο για «καταστροφική αγραμματοσύνη» της Τρας. Αναφερόταν, βέβαια, στη συνάντησή της, ως υπουργού Εξωτερικών τότε, με τον Ρώσο ομόλογό της Σεργκέι Λαβρόφ, όταν είχε την εσφαλμένη εντύπωση πως δύο σημαντικές ρωσικές πόλεις ανήκουν στην Ουκρανία.
Η κυβέρνηση της Λιζ Τρας σε αριθμούς
44 ημέρες διάρκεια (ιστορικό ρεκόρ), με δεύτερο τον Τζορτζ Κάνινγκ, που πέθανε έπειτα από πεντάμηνη θητεία το 1827.
10 ημέρες θα έπρεπε να αφαιρεθούν από τη θητεία Τρας λόγω εθνικού πένθους για τον θάνατο της βασίλισσας Ελισάβετ Β΄.
7 ημέρες απομένουν μέχρι την επόμενη αναμέτρηση για ανάδειξη πρωθυπουργού, που θα είναι και αρχηγός των Τόρις.
3η πρωθυπουργός της Βρετανίας στην τριετία: η Τερέζα Μέι έως τον Ιούλιο του 2019 και ο Μπ. Τζόνσον έως τον Σεπτέμβριο του 2022.
2 παραιτήσεις πρώτων τη τάξει υπου-ργών της: Κουάσι Κουαρτένγκ, Οικονομικών και Σουέλα Μπράβερμαν, Εσωτερικών.
100 επιστολές βουλευτών των Τόρις που ζητούσαν παραίτηση Τρας, έλαβε η αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή.
17 βουλευτές του Συντηρητικού Κόμματος των Τόρις δήλωσαν δημοσίως ότι απαιτούν την παραίτηση της Λιζ Τρας.
0,74% άνοδο σημείωσε η στερλίνα έναντι του δολαρίου μετά την ανακοίνωση της παραίτησης της Βρετανίδας πρωθυπουργού.
