Οι Βρετανοί Συντηρητικοί αναζητούν από χθες το μεσημέρι τρόπο ώστε εντός οκτώ ημερών να επαναλάβουν (πιθανώς online) τη διαδικασία για την εκλογή του νέου ή της νέας πρωθυπουργού. Αν οι βουλευτές δεν αποφασίσουν ομόφωνα τον επόμενο αρχηγό τους, τότε θα προτείνουν δύο υποψηφίους στα μέλη του κόμματος, ώστε εκείνα να επιλέξουν. Στην πραγματικότητα, οι Βρετανοί Συντηρητικοί έχουν ήδη καταφέρει να ακυρώσουν και την κοινοβουλευτική τους ομάδα και την κομματική τους βάση.
Τα μέλη του κόμματος, ένα εξαιρετικά ιδιότυπο εκλογικό σώμα (140.000 μέλη, μόλις το 0,3% του ενήλικου πληθυσμού, κυρίως άνδρες και αναφανδόν Brexiteers), είχαν επιλέξει τη Λιζ Τρας πριν από ενάμιση μήνα. Μετά την καταστροφή που επέφεραν τα μέτρα της τέως πρωθυπουργού για δήθεν επανεκκίνηση της βρετανικής οικονομίας, οι Τόρις έφεραν τον Τζέρεμι Χαντ ως υπουργό Οικονομικών.
Ακύρωσαν έτσι την ετυμηγορία των κομματικών μελών, δίνοντας όμως την εντολή στον Χαντ να λειτουργήσει ατύπως ως υπηρεσιακός πρωθυπουργός, ένας πολιτικός που είχε έρθει τελευταίος και καταϊδρωμένος στις εσωκομματικές εκλογές, με μόλις 18 ψήφους ανάμεσα στους 357 Συντηρητικούς βουλευτές. Στο μεταξύ, οι Τόρις έχουν ακυρώσει και τη σχέση τους με το εκλογικό τους ακροατήριο.
Τα επιτόκια ανεβαίνουν και εκτός Βρετανίας, αλλά στο Λονδίνο, συνεπεία της αλλοπρόσαλλης πολιτικής της Τρας, οι δανειολήπτες στο τέλος του 2024 θα πρέπει να πληρώνουν ετησίως, κατά μέσον όρο, 5.500 λίρες παραπάνω στις υποθήκες τους. Η ζημία είναι μη αναστρέψιμη και έχει σημασία ποιοι την πληρώνουν. Αν είσαι ιδιοκτήτης σπιτιού είναι πιθανότερο να ψηφίζεις Συντηρητικούς. Καταστροφή.
Αυτές τις μέρες στα βρετανικά social media κάνει θραύση η φράση που είχε απευθύνει στους Βρετανούς τρεις ημέρες πριν από τις εκλογές του 2015 ο τότε πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον: «Η Βρετανία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια απλή και αναπόδραστη επιλογή. Σταθερότητα και ισχυρή κυβέρνηση με εμένα ή χάος με τον Εντ Μίλιμπαντ;».
Με τον επόμενο αρχηγό των Τόρις, οι Βρετανοί θα έχουν φτάσει τους πέντε διαφορετικούς (Συντηρητικούς) πρωθυπουργούς μέσα σε έξι χρόνια (Κάμερον, Μέι, Τζόνσον, Τρας και ο επόμενος ή η επόμενη). Εκτός εάν παραμείνουν τέσσερις, αφού φαίνεται ότι ο Μπόρις θέλει να κατέβει εκ νέου.
Πρόσφατα περιέγραψε τον εαυτό του ως πύραυλο ειδικής αποστολής που έφερε εις πέρας το καλύτερο εκλογικό αποτέλεσμα των Τόρις από την εποχή της Θάτσερ, το ταχύτερο πρόγραμμα εμβολιασμού στην Ευρώπη και, φυσικά, το Brexit. Μόνο που σε πρόσφατη δημοσκόπηση οι Βρετανοί δείχνουν να μετανιώνουν την έξοδο σε ποσοστό 60%.
Δεν είναι, λοιπόν, απλώς το Συντηρητικό Κόμμα σε κρίση. Αντιθέτως, είναι οι παλινδρομήσεις και η υπαρξιακή κρίση μιας ολόκληρης χώρας που οδηγούν το πιο ισχυρό κόμμα της στο σημερινό του χάος.
Και είναι, φυσικά, ένας φαύλος κύκλος. Οι ίδιοι οι Τόρις έπεσαν στον λάκκο του λαϊκισμού, προκαλώντας την κατά γενική ομολογία χαοτική έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Μέχρι οι Βρετανοί να βγουν όλοι μαζί από την τρύπα στην οποία έχουν πέσει, οι πρωθυπουργοί τους θα εναλλάσσονται με τον ίδιο γοργό ρυθμό –Συντηρητικοί ή Εργατικοί– αφού ούτε οι προ των πυλών Labour φαίνονται διατεθειμένοι να συγκρουστούν με τη λαϊκή ετυμηγορία του δημοψηφίσματος.
* Ο κ. Θύμιος Τζάλλας είναι πολιτικός επιστήμων και δημοσιογράφος.
