Kathimerini.gr
Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να συνεχίζεται για τρίτη χρονιά, το μέλλον των συγκρούσεων φαίνεται πως δεν εξαρτάται πλέον μόνο από τις εξελίξεις στο πεδίο αλλά και από την κατάσταση που επικρατεί στις δυτικές πρωτεύουσες καθώς και σε άλλα μέρη μακριά από την πρώτη γραμμή.
Με τις ουκρανικές δυνάμεις να χάνουν συνεχώς έδαφος σε ορισμένες περιοχές και να βρίσκονται αντιμέτωπες με έλλειψη πυρομαχικών, η ικανότητα του Κιέβου να αποκρούσει τις ρωσικές επιθέσεις εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη στρατιωτική, οικονομική αλλά και πολιτική στήριξη της Δύσης.
Ποιοι θα είναι όμως οι παράγοντες που ίσως καθορίσουν το μέλλον της δυτικής βοήθειας προς την Ουκρανία κατά το τρέχον έτος;
1. Το αμερικανικό πακέτο βοήθειας στο Κογκρέσο
Στο αμερικανικό Κογκρέσο, το νομοσχέδιο που περιλαμβάνει βοήθεια ύψους 60 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το Κίεβο, παραμένει στον «πάγο», τη στιγμή που τόσο δυτικοί όσο και Ουκρανοί αξιωματούχοι επισημαίνουν πως η εν λόγω στήριξη είναι ζωτικής σημασίας για τις ουκρανικές δυνάμεις.
«Κάθε εβδομάδα που παραμένουμε σε αναμονή σημαίνει ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα σκοτώνονται στην πρώτη γραμμή στην Ουκρανία», δήλωσε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου το περασμένο Σαββατοκύριακο.
Η αμερικανική Γερουσία, στην οποία έχουν την πλειοψηφία οι Δημοκρατικοί, έδωσε το πράσινο φως στο νομοσχέδιο, το οποίο περιλαμβάνει επίσης βοήθεια για το Ισραήλ και την Ταϊβάν. Στη Βουλή των Αντιπροσώπων, ωστόσο, οι Ρεπουμπλικανοί που είναι φίλα προσκείμενοι στον Ντόναλντ Τραμπ εξακολουθούν να προβάλλουν ισχυρές αντιστάσεις στην έγκριση της εν λόγω βοήθειας. Ο πρόεδρος της Βουλής, Μάικ Τζόνσον, αγνοεί μάλιστα τις πιέσεις από τον Λευκό Οίκο για τη διεξαγωγή ψηφοφορίας.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αναφέρουν ότι έχουν μια ελαφρώς πιο θετική εικόνα σχετικά με την προοπτική του νομοσχεδίου ύστερα από συζητήσεις με Αμερικανούς βουλευτές στη διάσκεψη του Μονάχου. Αναμένουν, ωστόσο, ότι θα χρειαστεί ακόμη χρόνος για να εγκριθεί το εν λόγω μέτρο, εάν τελικά εγκριθεί.
2. Οι προμήθειες πυρομαχικών
Στο μεταξύ, οι μάχες πυροβολικού γίνονται όλο και συχνότερες στο πλαίσιο του πολέμου στην Ουκρανία, με τις δύο πλευρές να εκτοξεύουν χιλιάδες οβίδες καθημερινά.
Η Ουκρανία είχε τη δυνατότητα να εκτοξεύσει περισσότερες οβίδες από τη Ρωσία κατά το μεγαλύτερο μέρος του 2023, όμως τα πράγματα έχουν αλλάξει, καθώς η Μόσχα φαίνεται να έχει αυξήσει την παραγωγή πυρομαχικών καθώς και τις εισαγωγές τέτοιου υλικού από τη Βόρεια Κορέα και το Ιράν, σύμφωνα με αναλυτές.
Ο Μάικλ Κόφμαν, ερευνητής από τη δεξαμενή σκέψης Carnegie Endowment for International Peace με έδρα την Ουάσιγκτον, εκτιμά ότι το ρωσικό πυροβολικό εκτοξεύει οβίδες σε πενταπλάσιο ρυθμό συγκριτικά με το ουκρανικό.
Ενας παράγοντας που θα έχει μεγάλη σημασία για το Κίεβο το 2024 θα είναι το εάν οι δυτικοί εταίροι μπορούν να συμβαδίσουν με τη ρωσική παραγωγή πυροβολικού και να προμηθεύσουν την Ουκρανία με το στρατιωτικό υλικό που χρειάζεται, αναφέρει ο καθηγητής Τζάστιν Μπρονκ, ερευνητής στη βρετανική δεξαμενή σκέψης RUSI που εστιάζει σε ζητήματα άμυνας.
3. Οι αποφάσεις για τα εξοπλιστικά
Παράλληλα, η ουκρανική ηγεσία ασκεί πιέσεις στη Δύση να στείλει στο Κίεβο νέα οπλικά συστήματα και κυρίως πυραύλους μεγαλύτερου βεληνεκούς, ικανούς για πλήγματα και πίσω από τις ρωσικές γραμμές.
«Δεν μπορούμε να αυξήσουμε την παραγωγή πυρομαχικών εν μια νυκτί. Μπορούμε όμως να λάβουμε άμεσα αποφάσεις ώστε να στείλουμε στους Ουκρανούς τα όπλα που πραγματικά χρειάζονται», δήλωσε ο τέως γ.γ. του ΝΑΤΟ, Αντερς Φογκ Ρασμούσεν, στενός σύμμαχος της ουκρανικής κυβέρνησης.
Οι ΗΠΑ έχουν στείλει στο Κίεβο μόνο παλαιότερους, μεσαίου βεληνεκούς πυραύλους ATACMS, αλλά η κυβέρνηση Μπάιντεν εξετάζει τώρα την αποστολή πιο σύγχρονων όπλων μεγαλύτερου βεληνεκούς. Οποιαδήποτε τέτοια απόφαση, ωστόσο, θα εξαρτηθεί από την έγκριση του νομοσχεδίου που παραμένει «παγωμένο» στη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Ο Γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς έχει αντισταθεί στις εκκλήσεις του Κιέβου καθώς και χωρών του ΝΑΤΟ να στείλει στην Ουκρανία το προηγμένο πυραυλικό σύστημα Taurus. Γερμανοί αξιωματούχοι έχουν μάλιστα εκφράσει ανησυχίες ότι η αποστολή αυτών των πυραύλων θα μπορούσε να επεκτείνει τον πόλεμο εντός της ρωσικής επικράτειας και να θεωρηθεί ως μια πιο άμεση εμπλοκή της Γερμανίας στη σύγκρουση.
4. Ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή
Ο πόλεμος στη Γάζα, ο οποίος ξέσπασε μετά την αιματηρή επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, είχε ως συνέπεια να είναι πιο περιορισμένος ο χρόνος και η πολιτική ενέργεια που μπορούν να αφιερώσουν οι δυτικοί ηγέτες στην Ουκρανία. Στην περίπτωση δε που η κατάσταση στη Μέση Ανατολή επιδεινωθεί περαιτέρω και εξελιχθεί σε περιφερειακή σύγκρουση, αυτό αναμένεται να επηρεάσει ακόμη περισσότερο το Κίεβο.
Επιπλέον, οι ηγέτες του παγκόσμιου Νότου –των χωρών που κάποτε ήταν γνωστές ως «Τρίτος Κόσμος»– έχουν κατηγορήσει τη Δύση ότι έχει δύο μέτρα και δύο σταθμά σε ό,τι αφορά τη στάση της απέναντι στους πολέμους στην Ουκρανία και τη Γάζα. Το γεγονός αυτό δυσκολεύει ακόμη περισσότερο το Κίεβο και τους συμμάχους του να συγκεντρώσουν στήριξη για μια Σύνοδο που να αφορά τις προοπτικές ενός σχεδίου ειρήνης στην Ουκρανία.
«Είναι βέβαιο ότι η Ρωσία επωφελείται από αυτές τις εξελίξεις», αναφέρει ο Βσέβολοντ Τσεντσόφ, πρέσβης της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
«Συνεργαζόμαστε με τον παγκόσμιο Νότιο, προσπαθούμε να τους εντάξουμε όσο το δυνατόν περισσότερο στις προσπάθειές μας… Συνεχίζουμε να προσπαθούμε για αυτό, είναι ένα δύσκολο ζήτημα», τόνισε ο ίδιος.
5. Η Σύνοδος του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον
Η Σύνοδος της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, η οποία θα λάβει χώρα από τις 9 έως τις 11 Ιουλίου, μπορεί να μην έχει άμεσο αντίκτυπο τις εξελίξεις στο πεδίο της μάχης, αλλά θα μπορούσε να επηρεάσει το ηθικό των Ουκρανών και το πολιτικό κλίμα στη χώρα.
Η Ουκρανία και κάποιοι από τους υποστηρικτές της εξακολουθούν να πιέζουν το ΝΑΤΟ να προσκαλέσει το Κίεβο να ενταχθεί στη Συμμαχία –τα μέλη της οποίας έχουν δεσμευτεί ότι μια επίθεση σε ένα εξ αυτών θα αντιμετωπίζεται ως επίθεση εναντίον όλων– ή τουλάχιστον να τη φέρει πιο κοντά στο να γίνει το νέο μέλος της.
Ομως οι ΗΠΑ, οι οποίες είναι η κυρίαρχη δύναμη στη Συμμαχία, καθώς και η Γερμανία, είναι μεταξύ των χωρών που αντιστέκονται σε ένα τέτοιο βήμα, υποστηρίζοντας ότι θα μπορούσε να φέρει το ΝΑΤΟ πιο κοντά σε μια άμεση σύγκρουση με τη Ρωσία, όπως αναφέρουν διπλωμάτες.
Ο τέως γ.γ. της Συμμαχίας συνεργάζεται πλέον με την ουκρανική κυβέρνηση και μια ομάδα διεθνών προσώπων για μία πρόταση, η οποία θα περιγράφει ένα ξεκάθαρο μονοπάτι για την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, με στόχο να επηρεάσει την έκβαση της Συνόδου στην Ουάσιγκτον το καλοκαίρι.
6. Οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ
Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του, ο Ντόναλντ Τραμπ υπήρξε σφοδρότατος επικριτής του ΝΑΤΟ και απειλούσε επανειλημμένα να αποσύρει τις ΗΠΑ από τη Συμμαχία. Προέβη μάλιστα σε περικοπές των αμυντικών δαπανών για το ΝΑΤΟ και συχνά υποστήριζε ότι οι ΗΠΑ πληρώνουν περισσότερα από όσα κανονικά θα έπρεπε.
Σε ό,τι αφορά τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο Τραμπ έχει καλέσει σε αποκλιμάκωση, ενώ έχει εκφράσει τη δυσαρέσκειά του για τα δισεκατομμύρια που έχουν δοθεί από τις ΗΠΑ μέχρι σήμερα, παρ’ όλο που ο ίδιος έχει προβεί σε πολύ λίγες απτές πολιτικές αντιπροτάσεις.
Στο μεταξύ, ο 81χρονος πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έλαβε την αμφιλεγόμενη απόφαση να κατέβει υποψήφιος για μια δεύτερη θητεία, σε μεγάλο βαθμό διότι ήταν πεπεισμένος ότι θα αντιμετωπίσει τον 77χρονο Τραμπ και επειδή πιστεύει πως είναι εκείνος ο Δημοκρατικός που μπορεί να τον νικήσει στις εκλογές του Νοεμβρίου.
Οι δημοσκοπήσεις όμως δείχνουν ότι συγκεντρώνει περίπου τα ίδια ποσοστά με τον Τραμπ, ενώ οι Αμερικανοί παραμένουν ανήσυχοι για την αύξηση των τιμών καθώς και την ηλικία του, τα οικονομικά του σχέδια και την πολιτική που έχει υιοθετήσει στα αμερικανικά σύνορα και στη Μέση Ανατολή.
Παράλληλα, ο Τραμπ διατηρεί ισχυρό προβάδισμα έναντι των Ρεπουμπλικανών που είναι υποψήφιοι για το χρίσμα, παρά τις αυξανόμενες νομικές του περιπέτειες. Παρ’ όλα αυτά, μια δημοσκόπηση των Reuters/Ipsos νωρίτερα αυτόν τον μήνα έδειξε ότι ένας στους τέσσερις Αμερικανούς που αυτοπροσδιορίζονται ως Ρεπουμπλικανοί και περίπου οι μισοί ανεξάρτητοι ψηφοφόροι που συμμετείχαν, δήλωσαν ότι δεν θα ψηφίσουν τον Τραμπ εάν καταδικαστεί για κακούργημα.
Με πληροφορίες από Reuters
