Βασίλης Κωστούλας
Στην αρχή του μήνα οι ισραηλινές δυνάμεις επιτέθηκαν στο προξενείο του Ιράν στη Δαμασκό της Συρίας. Ισοπέδωσαν την εγκατάσταση και μάλιστα εξόντωσαν τον υψηλόβαθμο διοικητή των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης, Μοχαμάντ Ρεζά Ζαχεντί.
Η επιχείρηση θεωρήθηκε ενδεικτική της απόφασης του Ισραήλ να αλλάξει τους κανόνες εμπλοκής στη σύγκρουση με το Ιράν. Η Τεχεράνη εξέλαβε άλλωστε το πλήγμα ως επίθεση σε ιρανικό έδαφος. Υπ’ αυτήν την έννοια, η πρόθεση να προβεί σε αντίποινα ήταν απολύτως αναμενόμενη και προβλέψιμη – φυσικά και από το Ισραήλ. Ηταν όμως άγνωστη η μορφή που θα λάμβανε ακριβώς η απάντηση της Τεχεράνης.
Η χθεσινοβραδινή επιχείρηση με τουλάχιστον 300 drones και πυραύλους δεν ήταν προφανώς αμελητέα και αποτελεί την πρώτη απευθείας επίθεση του Ιράν εναντίον του Ισραήλ. Ωστόσο, αναχαιτίστηκε απολύτως αποτελεσματικά από τον Iron Dome, το σύστημα αεράμυνας μικρού βεληνεκούς που έχει αναπτύξει το Ισραήλ για να αντιμετωπίζει επιθέσεις σε μικρή απόσταση από τα εδάφη του.
Το γεγονός ότι το Ιράν επέλεξε έναν θεαματικό τρόπο αντίδρασης και συγχρόνως δεν προκάλεσε κάποια ζημιά στο Ισραήλ αφήνει ανοιχτά και τα δύο σενάρια για τις εξελίξεις που θα ακολουθήσουν.
Η κυρίαρχη εκτίμηση αυτές τις ώρες είναι ότι η Τεχεράνη ήθελε να αντιδράσει για να αντιδράσει, καθώς δεν μπορούσε να μην υπερασπιστεί το prestige του ως δύναμης αποτροπής στη Μέση Ανατολή. Ομως και μόνο η πρωτοβουλία της επίθεσης ενέχει ρίσκο, καθώς προσφέρει στο Ισραήλ τη δυνατότητα να δώσει συνέχεια στην κλιμάκωση της αντιπαράθεσης με το Ιράν.
Πριν από την επίθεση, η ισραηλινή κυβέρνηση προειδοποιούσε το ιρανικό καθεστώς να μην προβεί σε αντίποινα, διότι θα εισέπραττε ανταπάντηση. Μετά την επίθεση, το Ισραήλ επίσης προειδοποιεί ότι «η αναμέτρηση με το Ιράν δεν έχει τελειώσει».
Ομως παράλληλα με τις δημόσιες τοποθετήσεις της ισραηλινής κυβέρνησης είναι σε πλήρη εξέλιξη πυρετώδεις διεργασίες – ΗΠΑ, Βρετανία, Ιορδανία – για την αποκλιμάκωση της αντιπαράθεσης, με στόχο να αποτραπεί μια αντεκδίκηση η οποία θα απειλούσε πια ευθέως με γενίκευση της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή.
Μέσα σε αυτό το σκηνικό, δοκιμάζονται όσο ποτέ οι σχέσεις Μπάιντεν – Νετανιάχου. Η Ουάσιγκτον, παρότι τάσσεται αναφανδόν στο πλευρό του Ισραήλ για την άμυνά του, δεν επιθυμεί επιθετικές ενέργειες οι οποίες θα προκαλούσαν έναν περιφερειακό πόλεμο στην περιοχή.
Η εισήγηση της αμερικανικής κυβέρνησης στο Ισραήλ είναι να ερμηνεύσει το χθεσινοβραδινό συμβάν ως μια νίκη, καθώς παρότι δέχθηκε επίθεση από το Ιράν εμφανίζεται ισχυρότερο μέσα από την καθολική απόκρουση των ιρανικών πυραύλων και drones. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες που μετέδωσε το Axios, ο Μπάιντεν έκανε σαφές στον Νετανιάχου ότι δεν θα υποστηρίξει το Ισραήλ σε μια αντεπίθεση στο Ιράν. Από την άλλη, οι σκληροπυρηνικές δυνάμεις στο Ισραήλ θεωρούν ότι η ισραηλινή κυβέρνηση θα δείξει αδυναμία αν δεν απαντήσει σε μια τέτοια επίθεση.
Το εφιαλτικό σενάριο καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου της Γάζας -που ξέσπασε μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ την 7η Οκτωβρίου- δεν ήταν άλλο από τον κίνδυνο εμπλοκής του Ιράν στη σύγκρουση, μια προοπτική με την οποία το Ισραήλ σαφώς «φλερτάρει», καθώς ανέκαθεν θεωρούσε την Τεχεράνη πηγή της αποσταθεροποίησης στη γειτονιά του. Πλησιάζει λοιπόν η ώρα της αλήθειας.
