Ιωάννα Φωτιάδη
«Το πέρασμα από την Τουρκία στη Συρία άνοιξε πρώτα για να περάσουν τα φέρετρα όσων έχασαν τη ζωή τους στον σεισμό και μετά για τα καραβάνια της ανθρωπιστικής βοήθειας, μία εβδομάδα μετά το χτύπημα του Εγκέλαδου». Ο κ. Απόστολος Βεΐζης, εκτελεστικός διευθυντής της οργάνωσης INTERSOS Hellas, που επιχειρεί στην εμπόλεμη Συρία από το 2019, μιλάει για σκανδαλωδώς αργά αντανακλαστικά της διεθνούς κοινότητας, σε μια συγκυρία όπου ο χρόνος μετράει αντίστροφα, προκειμένου να σωθούν ανθρώπινες ζωές από τα χαλάσματα.
Η INTERSOS δραστηριοποιείται στις επαρχίες Χάμα και Ιντλίμπ. «Από την πρώτη στιγμή ανασυντάξαμε το προσωπικό μας, που αποτελείται από 30 άτομα (γιατρούς, νοσηλευτές, ψυχολόγους, τεχνικούς κ.ά.) σε τέσσερις ομάδες για την αντιμετώπιση της καταστροφής, από τη δεύτερη μέρα μάς ζητήθηκε να συνεισφέρουμε στο νοσοκομείο». Στη Συρία επιχειρούν πλέον κλιμάκια των Ηνωμένων Εθνών, οι Γιατροί χωρίς Σύνορα, η Πολιτική Προστασία της Ιταλίας και κλιμάκια από αραβικές χώρες. «Υπολογίζεται ότι 9 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν ζημιές στα σπίτια τους από τον σεισμό, ενώ οι άστεγοι εξαιτίας του σεισμού ανέρχονται σε 6,4 εκατομμύρια άτομα». Τα θύματα εκτιμώνται σε περίπου 6.000 ανθρώπους.
«Η χώρα δεν διαθέτει δικές της ομάδες έρευνας και διάσωσης», διευκρινίζει ο ίδιος, «ούτε τεχνικά μέσα ούτε εκπαιδευμένους διασώστες». Επιχειρούν μόνο μεμονωμένες ομάδες, όπως τα «λευκά κράνη». Οι συνθήκες ζωής ήταν ήδη πάρα πολύ δύσκολες λόγω του 12ετούς πολέμου – προ του σεισμού, υπολογιζόταν ότι 15,3 εκατομμύρια άνθρωποι χρήζουν ανθρωπιστικής βοήθειας. «Ενδεικτικά, τον Ιανουάριο του 2023, 77% των κατοίκων δεν είχε επαρκές εισόδημα για να καλύψει τις βασικές του ανάγκες, το 60% είχε δυνατότητα ηλεκτροδότησης 3 έως 8 ώρες την ημέρα, 16% των μονογονεϊκών νοικοκυριών, τα οποία λόγω του πολέμου αντιστοιχούν στο 1/3 του συνόλου, δεν είχαν τους πόρους να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες». Η μέτρηση, μάλιστα, προέρχεται από το τμήμα της χώρας που ελέγχεται από την κυβέρνηση Ασαντ και θεωρητικά οι συνθήκες είναι λίγο καλύτερες. «Ακόμη και εκεί, ωστόσο, τα δεδομένα επιδεινώνονταν συνεχώς: το 2022 το ποσοστό των μονογονεϊκών νοικοκυριών σε κίνδυνο ήταν 6%».
Αδύνατες οι μετακινήσεις
Το χτύπημα του Εγκέλαδου σηματοδοτεί έναν «δεύτερο πόλεμο» για τους ταλαιπωρημένους κατοίκους της Συρίας. «Οι μετακινήσεις είναι αδύνατες, επειδή έχει καταστραφεί το οδικό δίκτυο και δεν υπάρχει πλέον βενζίνη, οι δομές υγείας ελλείψει προσωπικού και ιατροφαρμακευτικού υλικού υπολειτουργούν», επισημαίνει ο ίδιος. «Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολογίζει ότι τα διαθέσιμα τρόφιμα στη χώρα αρκούν για μία εβδομάδα». Ο σεισμός έχει οδηγήσει σε αύξηση των τιμών των διαθέσιμων αγαθών εντός της χώρας. Τα μέλη της INTERSOS έχουν εκπονήσει μια πρώτη διερευνητική αποστολή, για να εκτιμήσουν τις επιπτώσεις του σεισμού στις ζωές των ανθρώπων – καθώς όλοι στις πληγείσες περιοχές χρειάζονται είδη ατομικής υγιεινής, 87% δεν έχουν πρόσβαση σε νοσοκομειακή περίθαλψη, 71% σε τροφή και φάρμακα, ενώ δεν υπάρχει η δυνατότητα πλέον ηλεκτροδότησης ούτε για μία ώρα. «Εχει καταστραφεί το σύστημα ύδρευσης και αποχέτευσης, ανησυχούμε για νέα επιδημία χολέρας, αφού το 56% του πληθυσμού μένει σε χώρους χωρίς νερό ή συνθήκες υγιεινής», υπογραμμίζει ο κ. Βεΐζης. Προς το παρόν, οι γιατροί της οργάνωσης συναντούν πολλές λοιμώξεις του ουροποιητικού και του αναπνευστικού συστήματος και μετατραυματικό στρες. «Αυτοί οι άνθρωποι θα υποκύψουν ελλείψει ρουχισμού, τροφής, φαρμάκων, καθώς το κρύο είναι τσουχτερό». Η ανάγκη για ψυχολογική υποστήριξη είναι επιτακτική, «ωστόσο, είναι δύσκολο να οργανώσεις συνεδρίες συμβουλευτικής, όταν δεν υπάρχουν καν στέρεα οικήματα». Ο πληθυσμός έχει συγκεντρωθεί στα λίγα κτίρια που έμειναν αλώβητα, για να προστατευθεί από το κρύο, αλλά και να αλληλοϋποστηριχθεί. «Ο συνωστισμός, όμως, που επικρατεί στους χώρους αυτούς δυσκολεύει τη διαχείριση της καθημερινότητας».
Ταυτόχρονα, δεκάδες χιλιάδες Σύροι ζουν ως πρόσφυγες στην Τουρκία, στα μέρη που επλήγησαν από τον σεισμό. «Πολλοί ήδη επιστρέφουν στη Συρία και αναμένεται να γυρίσουν και άλλοι, καθώς είχε ξεκινήσει από πριν η δαιμονοποίησή τους ως υπευθύνων για την οικονομική κρίση στη χώρα, μια προπαγάνδα που αναμένεται να συνεχιστεί». Η νέα καταστροφή, ωστόσο, δεν έχει σταθεί ικανή να σταματήσει τις ένοπλες συγκρούσεις εντός της χώρας, οι οποίες έχουν και πάλι ξεκινήσει.
