Kathimerini.gr
Η Μπάουκου είναι μια μικρή πόλη στη βορειοανατολική άκρη της Γκάνας και απέχει περίπου μία ημέρα οδήγησης από την παραθαλάσσια πρωτεύουσα στο νότο της χώρας, την Ακρα. Ωστόσο, το χάσμα μεταξύ των δύο πόλεων ολοένα και μεγαλώνει πολιτιστικά και οικονομικά.
Ενώ η Ακρα έχει εξελιχθεί σε μια πόλη με πολιτιστικό αποτύπωμα, νυχτερινή ζωή και συνεχή ροή τουριστών, στην Μπάουκου η εικόνα είναι διαφορετική. Η ανασφάλεια έχει επιδεινωθεί τους τελευταίους μήνες στην περιοχή, ιδίως μετά την επίθεση σε αυτοκινητοπομπή εμπόρων που ταξίδευαν από την Μπάουκου προς την κοντινή πόλη Κινκασέ του Τόγκο. Η επίθεση σημειώθηκε τον Σεπτέμβριο και είχε ως αποτέλεσμα εννέα νεκρούς, κυρίως γυναίκες.
Αν και καμία ομάδα δεν ανέλαβε την ευθύνη, οι ειδικοί σε θέματα ασφάλειας πιστεύουν ότι η θανατηφόρα ενέδρα συνδέεται με ισλαμιστές μαχητές. Ο κίνδυνος σοβαρής κλιμάκωσης της βίας είναι τέτοιος ώστε αναλυτές ασφαλείας υποστηρίζουν ότι η Μπάουκου έχει γίνει πολύ επικίνδυνη πλέον για επισκέψεις τουριστών. «Δεν πρέπει να πάτε εκεί. Μπορεί να σκοτωθείτε και κανείς δεν θα ξέρει ποια ομάδα σας σκότωσε», προειδοποιεί αναλυτής που συνδέεται με την κυβέρνηση.
Φόβοι για επέκταση της αστάθειας του Σαχέλ
Πάνω απ’ όλα, όμως, η τοποθεσία της επίθεσης είναι αυτή που προβληματίζει σοβαρά τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής στην πρωτεύουσα, Ακρα. Το αιματηρό συμβάν του Μπάουκου σημειώθηκε κοντά στα σύνορα της Γκάνας με την Μπουρκίνα Φάσο, μια ασταθή χώρα που έχει γίνει μετατραπεί σε επίκεντρο της ισλαμιστικής βίας στην περιοχή.
Η ανησυχία, ωστόσο, δεν περιορίζεται μόνο στην Γκάνα. Οι κυβερνήσεις σε όλη τη δυτική Αφρική και οι σύμμαχοί τους συζητούν σοβαρά το κατά πόσον οι ισλαμιστικές ομάδες που σπέρνουν τον όλεθρο στο Σαχέλ, θα επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους στις σχετικά ειρηνικές χώρες που βρίσκονται στις ακτές του Ατλαντικού, όπως το Μπενίν, η Γκάνα, το Τόγκο και η Ακτή Ελεφαντοστού.
Η διατήρηση της σταθερότητας των παράκτιων αυτών χωρών είναι κομβικής σημασίας. Τα κράτη αυτά αποτελούν «κλειδί» για τους ευρωπαϊκούς ναυτιλιακούς δρόμους και έχουν προσελκύσει επενδύσεις από χώρες όπως η Γαλλία, η Τουρκία και η Κίνα. Εάν αφεθούν στην τύχη τους, τότε υπάρχει κίνδυνος οι εξάρσεις βίας να επεκταθούν στο Σαχέλ να επεκταθούν και εκεί.
Χάρτης της δυτικής Αφρικής. Στον Νίγηρα, το Μάλι και τη Μπουρκίνα Φάσο υπάρχει δραστηριότητα ισλαμιστικών ομάδων. Ακτή Ελεφαντοστού, Γκάνα, Τόγκο και Μπενίν είναι παράκτιες χώρες που βρίσκονται στα νότια της ασταθούς αυτής ζώνης του Σαχέλ – Φωτ.: Shutterstock.
Σύμφωνα με εκτενή ανάλυση των Financial Times, τα σημάδια για την περιοχή δείχνουν, προς το παρόν, δυσοίωνα. Στις συνοριακές πόλεις του βόρειου Μπενίν (παράκτια χώρα), οι σποραδικές επιθέσεις εναντίον πολιτών και αστυνομικών φυλακίων είναι πλέον πραγματικότητα. Δύο στρατιώτες στην πόλη Καριμάμα, κοντά στα σύνορά της με τον Νίγηρα, σκοτώθηκαν από αυτοσχέδιο εκρηκτικό μηχανισμό τον Δεκέμβριο.
Ο στρατός του Μπενίν έδειξε ως υπεύθυνη την «Jama’a Nusrat ul-Islam wa al-Muslimin», μια θυγατρική της Αλ Κάιντα, και άλλους ένοπλους ισλαμιστές μαχητές. Η οργάνωση αυτή, μια από τις κύριες ισλαμιστικές ομάδες του Σαχέλ, είναι υπεύθυνη για τη δολοφονία χιλιάδων ανθρώπων και την εκδίωξη εκατομμυρίων άλλων από τα σπίτια τους. Μόνο στην Μπουρκίνα Φάσο, η βία που συνδέεται με το οργάνωση και το «Ισλαμικό Κράτος» του Σαχέλ έχει αναγκάσει σε εκτοπισμό περισσότερα από 2 εκατομμύρια ανθρώπους, περίπου το 10% του πληθυσμού.
Η αστάθεια στο Σαχέλ έχει επιδεινωθεί τα τελευταία χρόνια, με αρκετές χώρες, όλες πρώην γαλλικές αποικίες, να βιώνουν στρατιωτικά πραξικοπήματα. Οι εξελίξεις αυτές συνέπεσαν με την αύξηση του αντι-γαλλικού συναισθήματος μεταξύ των ντόπιων στο Μάλι, την Μπουρκίνα Φάσο και τον Νίγηρα, το οποίο εκμεταλλεύτηκαν οι στρατιωτικές χούντες για να αναγκάσουν τη Γαλλία να αποσύρει τα στρατεύματά της.
Στρατιωτικοί εκπαιδευτές του γαλλικού στρατού περπατούν σε έναν από τους κύριους δρόμους στην Τανγκιετάν, στο βόρειο Μπενίν – Φωτ.: AP
Η απουσία του κράτους δίνει «πάτημα» στους ισλαμιστές
Ο μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου για είσοδο των τζιχαντιστών στις παράκτιες χώρες είναι η απουσία του κράτους στις πολύ βόρειες περιοχές τους. Εκεί, οι ομάδες ισλαμιστών ανταρτών θα μπορέσουν με περισσότερη ευκολία να αναπτύξουν δραστηριότητες και ως εκ τούτου να προκαλέσουν πρόβλημα στην εκάστοτε κεντρική διοίκηση.
Παράλληλα, υπάρχει και ένα έντονο χάσμα βορρά-νότου σε μεγάλο μέρος της δυτικής Αφρικής. Οι άνθρωποι στις νότιες περιοχές είναι σε γενικές γραμμές πολύ πιο μορφωμένοι και ευημερούντες από εκείνους στην ενδοχώρα, όπου τα ποσοστά ανεργίας είναι υψηλότερα. Οι νέοι άνδρες που προσελκύονται από τις ομάδες αυτές δεν κατατάσσονται μόνο επειδή μπορεί να πιστεύουν στην ισλαμιστική ιδεολογία, αλλά και για λόγους οικονομικής επιβίωσης.
Πάντως, παρά τα μέτρα που λαμβάνονται από τις παράκτια κράτη της δυτικής Αφρικής αλλά και τους συμμάχους τους, ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι οι τζιχαντιστές δεν ενδιαφέρονται να εξαπλωθούν νοτιότερα.
Ο Εμάνουελ Κουέσι Ανινγκ, διευθυντής ακαδημαϊκών υποθέσεων και ερευνών στο Διεθνές Κέντρο Κόφι Ανάν με έδρα την Ακρα, υποστηρίζει ότι ενώ η διείσδυση των τζιχαντιστών είναι ένα «πιθανό» σενάριο, οι επιθέσεις που έχουν καταγραφεί στα παράκτια κράτη είναι «μεμονωμένα περιστατικά» που δεν υποδηλώνουν μια διαφαινόμενη επέκταση των τρομοκρατικών δικτύων.
«Δεν έχει κανένα στρατηγικό και επιχειρησιακό νόημα ούτε καν η ιδέα να κατέβουν στις ακτές. Βλέπουμε ένα αφήγημα που σπέρνει φόβο, αλλά δημιουργεί και ευκαιρίες χρηματοδότησης για τα παράκτια κράτη, ενώ παράλληλα μετατρέπει σε όπλο τη μετανάστευση στην Ευρώπη», είπε ο Εμάνουελ Κουέσι Ανινγκ.
