Kathimerini.gr
Ηλιάνα Μάγρα
Το πρώτο ψήφισμα ενός μη δεσμευτικού κειμένου, μέσω του οπoίου ζητείτο από τη Ρωσία να απομακρύνει τα στρατεύματά της από την Ουκρανία, πέρασε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών με αδιαμφισβήτητη πλειοψηφία. Στις 2 Μαρτίου, 141 χώρες το υπερψήφισαν. Καταψήφισαν οι Ρωσία, Λευκορωσία, Συρία, Ερυθραία και Βόρεια Κορέα, ενώ Κίνα, Ινδία, Πακιστάν, Νότια Αφρική και 30 ακόμη χώρες απείχαν. «Στη Δύση, θεωρήσαμε πως όλος ο κόσμος ενώθηκε καταδικάζοντας τη Ρωσία – 141 χώρες ψήφισαν υπέρ», λέει στην «Κ» ο Βρετανός δημοσιογράφος και συγγραφέας Γκίντεον Ράχμαν. «Αλλά», συνεχίζει, «οι χώρες που απείχαν εκπροσωπούν περισσότερο από το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού».
Η αχίλλειος πτέρνα
Πριν από λίγες ημέρες, δημοσιεύθηκε το τελευταίο βιβλίο του κ. Ράχμαν, βασικού σχολιαστή των Financial Times για διεθνή θέματα, «Η εποχή του ισχυρού άντρα: Πώς το καλτ του ηγέτη απειλεί τη Δημοκρατία παγκοσμίως» – το πρώτο κεφάλαιο αφορά τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Παρόλο που το ολοκλήρωσε πριν αρχίσει ο πόλεμος, είναι ευχαριστημένος με το τέλος του βιβλίου. «Λέω πως το μοντέλο εξουσίας του –ισχυρού άντρα” είναι εγγενώς προβληματικό και στο τέλος αποτυγχάνει», δηλώνει στην «Κ», εξηγώντας πώς αυταρχικοί ηγέτες, όπως αυτοί που αναλύει στο βιβλίο –Πούτιν, Τραμπ, Ερντογάν, Σι Τζινπίνγκ, Μόντι, Ορμπαν και Ντουτέρτε, μεταξύ άλλων– αποτυγχάνουν για πολλούς λόγους, αλλά κυρίως έναν: «Την υπερ-συγκέντρωση της εξουσίας σε ένα και μόνο άτομο· στο τέλος της ημέρας είναι άνθρωπος και, όπως όλοι μας, θα κάνει λάθη, είναι βασικά πιο πιθανό να κάνει λάθη».
Αν κάποιος βρίσκεται στην εξουσία 20 χρόνια, χάνει επαφή με την πραγματικότητα, λέει ο κ. Ράχμαν. «Ενας από τους λόγους που πολλοί δεν ήταν προετοιμασμένοι να πιστέψουν ότι ο Πούτιν θα έκανε αυτό που έκανε ήταν γιατί θεωρούσαν ότι έπειτα από 20 χρόνια τον ήξεραν, πιθανώς δεν έλαβαν υπόψη τη ριζοσπαστικοποίηση που ενέχει το να γίνεσαι τσάρος –όπως ουσιαστικά είναι τώρα ο Πούτιν–, την αίσθηση πως δεν μπορεί κανείς να σε αγγίξει», υπογραμμίζει.
Ο Βρετανός δημοσιογράφος και συγγραφέας Γκίντεον Ράχμαν μιλάει στην «Κ» για τα λάθη του «τσάρου» και το φαν κλαμπ του από ηγέτες.
Παρότι η Δύση δεν διάβασε σωστά τον Πούτιν –«όταν ο Κλίντον τον γνώρισε το 2000, είπε “αυτός ο άνθρωπος θα φέρει τη δημοκρατία στη Ρωσία”»– τονίζει πως ούτε ο Πούτιν διάβασε σωστά τη Δύση. «Εν μέρει, είχε κάθε λόγο να πιστεύει πως “θα επιστρέφουν πίσω σε μένα ό,τι και να κάνω”, επομένως δεν περίμενε αυτό που θα συνέβαινε», σημειώνει, ότι δηλαδή η Δύση θα ενωνόταν σε τέτοιο βαθμό. Ούτε υπολόγισε ότι ο πόλεμος θα διαρκούσε τόσο – «θεωρούσε πως σε τρεις ημέρες θα είχε τελειώσει», λέει.
Το αρχέτυπο του δυνατού
Στο βιβλίο του, ο κ. Ράχμαν αναφέρεται στον Πούτιν ως το «αρχέτυπο» του ισχυρού, δυνατού άνδρα ηγέτη, λέγοντας στην «Κ» πως έχει ένα φαν κλαμπ παγκόσμιων ηγετών. «Μια ομάδα που τον θαυμάζει, εμπνέεται από εκείνον», λέει, συμπληρώνοντας πως ενώ ο Μπαράκ Ομπάμα ή η Αγκελα Μέρκελ τον περιφρονούσαν, άλλοι τον θαύμαζαν γιατί εκπροσωπούσε όσα οι άλλοι δύο δεν ήταν – «μάτσο, σκληρός, πρόθυμος να προβεί σε στρατιωτική δράση· οι εθνικιστές, σχεδόν ακροδεξιοί ηγέτες, τον προτιμούν διότι είναι μια κλασική αντιφιλελεύθερη φιγούρα».
«Ο Ντουτέρτε από τις Φιλιππίνες λέει “ο αγαπημένος μου ήρωας είναι ο Πούτιν”» αναφέρει ο κ. Ράχμαν, συμπληρώνοντας πως στους φαν του συγκαταλέγονται και αρχηγοί κομμάτων όπως η Μαρίν Λεπέν, ενώ και «ο ηγέτης της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν είναι μεγάλος θαυμαστής του, όπως και ο Τραμπ», ο οποίος είναι πολύ πιθανό να επανεκλεγεί το 2024, λέει ο κ. Ράχμαν, σημειώνοντας ότι «είναι μάλλον ο πιο σημαντικός».
Αναφέρει πως ο Πούτιν έχει προσωπική σχέση με διάφορους αντίστοιχους ηγέτες, όπως ο Ερντογάν, παρόλο που τα συμφέροντά τους συχνά συγκρούονται. Ο Πούτιν και ο Σι «είναι ο τσάρος και ο αυτοκράτορας, αυτό βλέπουν ο ένας στον άλλον», υπογραμμίζει – και αυτό είναι το είδος της ηγεσίας που θαυμάζει και ο Τραμπ.
Μετά δύο μήνες ενός πολέμου με τεράστιο κόστος, όμως, ο Πούτιν δεν μοιάζει τόσο ισχυρός, η εικόνα του είχε διαμορφωθεί στο πλαίσιο χολιγουντιανού ήρωα δράσης, εκτιμά ο κ. Ράχμαν – αλλά σχετικά αδύναμος. Οι ηγέτες που έχουν υπάρξει «φαν» του είναι λιγότερο πιθανό να τον υποστηρίξουν; «Υπάρχει η προσωπική και η διακρατική σχέση και νομίζω η απάντηση είναι ναι και για τα δύο επίπεδα, αλλά θα δούμε», αναφέρει. Ο ίδιος θεωρεί πως ο Πούτιν έχει «ξεφτίσει» ως ηγέτης – «δεν τον βλέπω να επιστρέφει από αυτό», τονίζει, αλλά συμπληρώνει ότι αυτή τη στιγμή η Ρωσία έχει ακόμα υποστήριξη –και όχι μόνο της Λευκορωσίας– «χάρη σε ένα συνδυασμό ρεαλπολιτίκ και συναισθήματος».
Κίνα και Ινδία
Περιγράφει την Κίνα ως «προσεκτικό σύμμαχο». Τα ΜΜΕ της στηρίζουν τη Ρωσία, αλλά η κινεζική υποστήριξη προς τη Ρωσία διεθνώς έχει όρια, καθώς δεν θέλουν να ρισκάρουν αμερικανικές κυρώσεις. Για την Ινδία, πέραν του ότι αγοράζουν πολλά όπλα από τη Ρωσία, η εγγύτητα των δύο χωρών στον Ψυχρό Πόλεμο συμβάλλει στο να την υποστηρίζει μεγάλο κομμάτι της χώρας. «Υπάρχουν πολλοί διπλωμάτες που λένε ότι η Ρωσία έχει ανέκαθεν υπάρξει αξιόπιστος σύμμαχος», αναφέρει ο κ. Ράχμαν.
Στην Αφρική
Αρκετές είναι οι χώρες της Αφρικής, και άλλες όπως η Ουγγαρία, των οποίων η στάση δεν είναι τόσο εχθρική όσο της Ε.Ε. Η οκτωβριανή σύνοδος κορυφής του G20 στο Μπαλί θα είναι ενδιαφέρουσα, εκτιμά ο ίδιος. Ο Πούτιν θέλει να πάει, και οι Ινδονήσιοι θέλουν να τον προσκαλέσουν, αλλά φοβούνται δυτικό μποϊκοτάζ. «Νομίζω όμως ότι οι περισσότεροι ηγέτες του υπόλοιπου κόσμου –Κίνας, Σαουδικής Αραβίας, Βραζιλίας (αν είναι ο Μπολσονάρο) Αργεντινής, Νότιας Αφρικής, Ινδίας– θα πάνε», σημειώνει. «Μετράνε όλοι τους», τονίζει ο κ. Ράχμαν, αλλά είναι ένα στρατόπεδο «ουδέτερο», δεν υφίσταται «στρατόπεδο της Ρωσίας» με τον τρόπο που έχει συσπειρωθεί η Δύση. «Αυτή η κρίση έδειξε ότι η Δύση δεν είναι εντελώς ξεγραμμένη», επισημαίνει ο κ. Ράχμαν, «όταν δρα από κοινού, αποτελεί ακόμη τρομερή δύναμη».
