Μεθοδικός, τεχνοκράτης και σύμφωνα με τους επικριτές του, όχι ιδιαίτερα χαρισματικός. Ωστόσο, αν οι δημοσκοπήσεις επιβεβαιωθούν –το προβάδισμα του Εργατικού Κόμματος έναντι των κυβερνώντων Συντηρητικών είναι σήμερα πάνω από 20 μονάδες–, θα είναι ο νέος πρωθυπουργός της Βρετανίας μετά τις πρόωρες εκλογές που προκήρυξε ο Ρίσι Σούνακ για τις 4 Ιουλίου.
Ο 61χρονος κεντροαριστερός δικηγόρος Κιρ Στάρμερ, που ηγείται του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, γεννήθηκε στο Λονδίνο και φοίτησε σε κρατικά χρηματοδοτούμενο εκπαιδευτικό ίδρυμα της νοτιοανατολικής Αγγλίας.
Ο πατέρας του φρόντιζε τη μητέρα του, η οποία διαγνώστηκε με σπάνια αυτοάνοση ασθένεια όταν ο Κιρ ήταν 11 ετών. «Με το ζόρι περπατούσε για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της», είχε δηλώσει ο Στάρμερ σε συνέντευξή του στο Politico το 2019.
Στα πρώτα χρόνια της νομικής του καριέρας, ο Στάρμερ είχε σαφή αριστερό προσανατολισμό.
Εκπροσώπησε δύο οικολόγους ακτιβιστές που τα έβαλαν με την πανίσχυρη McDonald’s σε πολύκροτη νομική υπόθεση στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Στη συνέχεια ειδικεύτηκε σε υποθέσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, «αγωνιζόμενος πάντα υπέρ των αδικημένων». Οι πολιτικοί του αντίπαλοι στους Τόρις επικαλούνται το επαγγελματικό του παρελθόν για να τον κατηγορήσουν «ότι υπερασπίζεται τρομοκράτες».
Ωστόσο, όταν το 2008 ο Στάρμερ ανέλαβε τη θέση του επικεφαλής της Δημόσιας Εισαγγελίας (DPP) της Βρετανίας, μεταμορφώθηκε από σταυροφόρος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε βραχίονα του κατεστημένου, αναφέρει το Politico. Μια «κληρονομιά» που επικαλείται τώρα, υποσχόμενος σταθερότητα στους ψηφοφόρους του Κέντρου.
Πολιτική μετατόπιση
Ο Κιρ Στάρμερ με τον πρωθυπουργό της Βρετανίας Ρίσι Σούνακ κατά τη διάρκεια της τελετής των εγκαινίων του Κοινοβουλίου στο Λονδίνο (7 Νοεμβρίου 2023, REUTERS/Hannah McKay).
Αρκετοί διακρίνουν παρόμοια μετατόπισή του στην πολιτική κατά τα χρόνια που ακολούθησαν, αφότου βρέθηκε στην ηγεσία των Εργατικών τον Απρίλιο του 2020.
Εχοντας εισέλθει στο κοινοβούλιο το 2015, ο Στάρμερ έγινε σκιώδης υπουργός Brexit υπό τον Τζέρεμι Κόρμπιν τον επόμενο χρόνο. Δεν συγκρούστηκε ποτέ με τον αριστερό επικεφαλής του κόμματος, όσο ο Κόρμπιν παρέμενε δημοφιλής στους κόλπους των Εργατικών.
Ωστόσο, ο Στάρμερ φρόντισε ταυτόχρονα να μην χαθεί το φιλοευρωπαϊκό αίσθημα στο κόμμα, πιέζοντας για δεύτερο δημοψήφισμα που θα μπορούσε να ανατρέψει την απόφαση της Βρετανίας να εγκαταλείψει την Ε.Ε.
Τον Δεκέμβριο του 2019, μετά την παραίτηση του Κόρμπιν και τη χειρότερη ήττα των Εργατικών για σχεδόν έναν αιώνα, ο Στάρμερ δήλωσε ότι το κόμμα του δεν θα έπρεπε να κινηθεί πέραν του κέντρου.
Ωστόσο, οι επικριτές του από την αριστερή πτέρυγα του κόμματος ισχυρίζονται ότι αυτό ακριβώς έκανε από τότε που ανέλαβε την ηγεσία, εγκαταλείποντας γρήγορα τις «10 υποσχέσεις» που είχε δώσει στα μέλη κατά την εκστρατεία του.
Οι πιο αριστεροί του σύμμαχοι έχουν έκτοτε περιθωριοποιηθεί, μέσω ενός κεντρικού κομματικού μηχανισμού, υπό τον έλεγχο πλέον του Στάρμερ, που κατευθύνει όλες τις διαδικασίες επιλογής υποψηφίων. Ο ίδιος ο Κόρμπιν τέθηκε σε διαθεσιμότητα κατηγορούμενος για αντισημιτισμό.
Άλλαξε το κόμμα
Ο Στάρμερ δεν απολογείται για την πορεία που ακολούθησε, αντίθετα δηλώνει υπερήφανος για την αλλαγή στο κόμμα του από την εποχή του Κόρμπιν και ισχυρίζεται ότι ξερίζωσε τον αντισημιτισμό στο εσωτερικό του.
Δεν έχει «στενό κύκλο» βουλευτών και είναι χαρακτηριστικό ότι έχει διορίσει δημόσιους υπαλλήλους σε πολιτικές θέσεις-κλειδιά, με χαρακτηριστικότερο το παράδειγμα της ισχυρής επικεφαλής του επιτελείου του, Σου Γκρέι.
Ο πραγματισμός του επεκτείνεται και στα εξωτερικά θέματα, όπου – σε αντίθεση με τον αριστερό προκάτοχό του – συχνά ευθυγραμμίζεται με την κυβερνητική πολιτική.
Ο Στάρμερ θα ήθελε στενότερη σχέση με την Ε.Ε., ωστόσο έχει υποστηρίξει τα χτυπήματα στην Υεμένη και τη συμμαχία με το Ισραήλ. Και παρόλο που είχε χαρακτηρίσει «αποκρουστικές» δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ το 2016, τώρα λέει ότι μία κυβέρνηση των Εργατικών θα συνεργαστεί με όποιον και αν κερδίσει τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ τον Νοέμβριο.
Η στάση του Στάρμερ στην εξωτερική πολιτική έχει προκαλέσει αντιδράσεις στην εκλογική του βάση. Δήλωσή του μετά τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, στην οποία ανέφερε ότι το Ισραήλ είχε το δικαίωμα να κόψει ρεύμα και νερό στη Γάζα, έβλαψε σοβαρά τις σχέσεις με μουσουλμάνους και φιλοπαλαιστίνιους ψηφοφόρους. Αργότερα προέβη σε διορθωτικές δηλώσεις και ζήτησε βιώσιμη κατάπαυση του πυρός.
«14 χρόνια χάους»
Την περασμένη εβδομάδα παρουσίασε τα «πρώτα βήματά» του στην επόμενη κυβέρνηση – πλαίσιο υποσχέσεων αντίστοιχο με των εκλογών του 1997, τις οποίες οι Εργατικοί του Τόνι Μπλερ είχαν κερδίσει με διαφορά – με τα μανίκια του πουκαμίσου του σηκωμένα.
Ωστόσο, κατά τους επικριτές του, τα έξι «πρώτα βήματά» του περιλαμβάνουν ασαφείς υποσχέσεις για την οικονομία, την ενέργεια, το Εθνικό Σύστημα Υγείας, την εγκληματικότητα και τις ίσες ευκαιρίες.
Οι κάποτε ριζοσπαστικές πολιτικές για τις πράσινες επενδύσεις και τη συνταγματική μεταρρύθμιση έχουν αποδυναμωθεί, πριν ακόμη οι Εργατικοί γίνουν κυβέρνηση. Τα συνδικάτα φοβούνται ότι μια σειρά τολμηρών προτάσεων για την ενίσχυση των δικαιωμάτων των εργαζομένων θα αποδυναμωθούν επίσης.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ωστόσο ότι το απλό μήνυμα της εκστρατείας του –«Ηρθε η ώρα για αλλαγή, μετά από 14 χρόνια “χάους” των Τόρις»– είναι αρκετό για να τον οδηγήσει στην Downing Street τον Ιούλιο.
«Ανεξάρτητα από το τι άλλο θα ειπωθεί και θα γίνει, αυτή η ευκαιρία για αλλαγή είναι το ζητούμενο αυτών των εκλογών», δήλωσε ο Στάρμερ στους υποστηρικτές του, λίγη ώρα αφότου ο πρωθυπουργός, Ρίσι Σούνακ ανακοίνωσε ότι η χώρα πάει σε εκλογές.
«Μια ψήφος στους Εργατικούς είναι μια ψήφος για σταθερότητα – οικονομική και πολιτική, μια πολιτική που θα πατάει πιο ελαφρά στις ζωές όλων μας- μια ψήφος για να σταματήσει το χάος. Είναι καιρός για αλλαγή», ανέφερε.
Με πληροφορίες από Reuters, Politico
