Kathimerini.gr
Τρία χρόνια μετά τον δεύτερο πόλεμο μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας, που κράτησε 44 ημέρες το φθινόπωρο του 2020, η απειλή μιας νέας σύρραξης στον Καύκασο επανήλθε στο προσκήνιο. Από χθες το πρωί οι δυνάμεις του Μπακού άρχισαν να βομβαρδίζουν με μονάδες πυροβολικού και μη επανδρωμένα αεροπλάνα τον αρμενικό θύλακο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, που βρίσκεται εντός της επικράτειας του Αζερμπαϊτζάν, αλλά έχει ανακηρυχθεί αυτόνομη Δημοκρατία του Αρτσάχ από τον Δεκέμβριο του 1991, παράλληλα με τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης.
Παρέμβαση της ρωσικής ειρηνευτικής δύναμης ζητεί το Ερεβάν, ενώ η Ε.Ε. καλεί το Μπακού να σταματήσει τις εχθροπραξίες
Σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Αμυνας των Αζέρων ανέφερε ότι οι δυνάμεις του ξεκίνησαν «αντιτρομοκρατική επιχείρηση τοπικού χαρακτήρα» και ότι η ειρήνη στην περιοχή δεν είναι δυνατό να διασφαλιστεί παρά μόνο αν αποχωρήσουν τα στρατεύματα της Αρμενίας και διαλυθούν οι τοπικές αρχές των αυτονομιστών. Η κυβέρνηση του Μπακού υποστηρίζει ότι τα στρατεύματά της πλήττουν μόνο στρατιωτικούς στόχους και έχουν ανοίξει διαδρόμους για την εκκένωση του άμαχου πληθυσμού. Από την πλευρά της, η Αρμενία κατήγγειλε «ευρείας κλίμακας επίθεση» εναντίον των ομοεθνών της και κατηγόρησε τους Αζέρους ότι επιδιώκουν εθνοκάθαρση στη διαφιλονικούμενη περιοχή.
Στον πόλεμο του 2020 οι Αζέροι ανακατέλαβαν εδάφη που είχαν κερδίσει οι Αρμένιοι το 1991, αφήνοντας μόνο έναν ανοιχτό διάδρομο ανάμεσα στην Αρμενία και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ για την τροφοδοσία με τα αναγκαία είδη. Την ανακωχή εγγυήθηκε η Ρωσία, παραδοσιακός σύμμαχος της Αρμενίας, όπου διατηρεί στρατιωτική βάση, στέλνοντας στην περιοχή 3.000 στρατιώτες της ως ειρηνευτική δύναμη. Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα οι Αζέροι έκλεισαν τον διάδρομο, υποστηρίζοντας ότι χρησιμοποιούνταν για τη μεταφορά αρμενικών όπλων και στρατευμάτων.
Ο Αρμένιος πρωθυπουργός Νικόλ Πασινιάν εξέφρασε τη δυσφορία του προς τη Ρωσία, υποστηρίζοντας ότι λόγω της απορρόφησής της με το Ουκρανικό δεν εκπλήρωνε τις υποχρεώσεις της ως ειρηνευτική δύναμη. Αναζητώντας εγγυήσεις ασφαλείας από τις ΗΠΑ, προχώρησε σε κοινά στρατιωτικά γυμνάσια, τα οποία ολοκληρώνονται σήμερα, ενώ δεν δίστασε να επικυρώσει τη συμφωνία για το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, το οποίο έχει εκδώσει ένταλμα εναντίον του Βλαντιμίρ Πούτιν για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ωστόσο, το Μπακού δεν δίστασε να προχωρήσει σε στρατιωτική επιχείρηση διαρκούντων αυτών των γυμνασίων.
Αφορμή για την υποτροπή της κρίσης στον Καύκασο στάθηκε ο θάνατος τεσσάρων Αζέρων στρατιωτών και δύο πολιτών από εκρήξεις ναρκών στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Δύο σιδηροδρομικοί σκοτώθηκαν λίγο πριν από το χάραμα, όταν το όχημα που τους μετέφερε ανατινάχθηκε από έκρηξη νάρκης. Λίγο αργότερα, φορτηγό που μετέφερε στρατιώτες στον τόπο του συμβάντος είχε την ίδια τύχη, με αποτέλεσμα τέσσερις εξ αυτών να χάσουν τη ζωή τους. Το Μπακού έκανε λόγο για τρομοκρατικές επιθέσεις για να δικαιολογήσει την έναρξη των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Χθες το απόγευμα η πρωτεύουσα του αρμενικού θύλακα, το Στεπανακέρτ, δεχόταν πυκνά πυρά από τον στρατό των Αζέρων, ενώ το υπουργείο Εξωτερικών της Αρμενίας καλούσε τις ρωσικές ειρηνευτικές δυνάμεις που βρίσκονται στην περιοχή να παρέμβουν. Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, κάλεσε τις δύο πλευρές να σταματήσουν τις εχθροπραξίες και ανέφερε ότι η Μόσχα ειδοποιήθηκε μόλις την τελευταία στιγμή, πριν από την έναρξη των επιχειρήσεων, από το Μπακού. Το θέμα αναμενόταν να συζητήσει με την ηγεσία του Ιράν –χώρας που συνορεύει με Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν– ο Ρώσος υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού, ο οποίος έφθασε χθες στην Τεχεράνη.
Αργά χθες το απόγευμα το ρωσικό πρακτορείο TASS ανέφερε, επικαλούμενο Αζέρο αξιωματούχο, ότι η στρατιωτική επιχείρηση όδευε προς το τέλος της, καθώς είχαν εξουδετερωθεί πολλοί από τους στόχους στο στρατόπεδο των Αρμενίων αυτονομιστών. Μείωση της έντασης των βομβαρδισμών ανέφεραν και οι τοπικές αρχές των Αρμενίων, σύμφωνα με τις οποίες μέχρι χθες το βράδυ είχαν σκοτωθεί δύο άμαχοι και τραυματιστεί 23, εκ των οποίων οι οκτώ ήταν παιδιά. Ωστόσο, η προεδρία του Αζερμπαϊτζάν διεμήνυσε ότι οι επιχειρήσεις θα συνεχιστούν μέχρις ότου υψώσουν «λευκή σημαία» οι αρμενικές δυνάμεις.
Στη Νέα Υόρκη, αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ δήλωσε ότι βρίσκονταν σε εξέλιξη διπλωματικά διαβήματα προς το Μπακού και το Ερεβάν, προσθέτοντας ότι ο υπουργός Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν επρόκειτο να μεσολαβήσει για την κατάπαυση των εχθροπραξιών. Οι πιο σαφείς τοποθετήσεις στήριξης των Αρμενίων ήρθαν από την Ευρώπη. Ο εκπρόσωπος εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε., Ζοσέπ Μπορέλ κάλεσε το Αζερμπαϊτζάν να σταματήσει τις στρατιωτικές του επιχειρήσεις, ενώ η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ τόνισε ότι το Μπακού παραβίασε τη δέσμευσή του να απόσχει από στρατιωτική δράση. Δριμύτερο όλων, το γαλλικό υπουργείο Εξωτερικών τόνισε ότι κανένα πρόσχημα δεν μπορεί να δικαιολογήσει τις επιχειρήσεις των Αζέρων και ότι η Γαλλία βρίσκεται σε επαφή με τους εταίρους της ώστε να υπάρξει «ισχυρή απάντηση» στην «απαράδεκτη επίθεση» κατά των Αρμενίων. Μάλιστα, ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ζήτησε έκτακτη σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Την ίδια ώρα στο Ερεβάν βρισκόταν σε εξέλιξη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας, ενώ πλήθη διαδηλωτών είχαν συγκεντρωθεί στην πλατεία όπου βρίσκονται τα βασικά κυβερνητικά κτίρια, ζητώντας από την κυβέρνησή τους να αναγνωρίσει τη Δημοκρατία του Αρτσάχ και να τη στηρίξει στρατιωτικά απέναντι στους Αζέρους. Ο Νικόλ Πασινιάν δήλωσε ότι γίνονταν εκκλήσεις «από διάφορες πλευρές» για πραξικόπημα, που θα ανατρέψει την κυβέρνησή του.
