Kathimerini.gr
Γιώργος Σκαφιδάς
Το απόγευμα της 7ης Οκτωβρίου, με φόντο τις πολύνεκρες επιθέσεις που είχαν μόλις εξαπολύσει άνδρες της Χαμάς κατά Ισραηλινών αμάχων, ο πολιτικός ηγέτης της παλαιστινιακής ισλαμιστικής οργάνωσης, Ισμαήλ Χανίγια, έστειλε ένα μήνυμα, υπό μορφή προειδοποίησης, προς την πλευρά των Αράβων.
«Λέμε σε όλες τις χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Αράβων αδελφών μας, ότι αυτή η οντότητα (σ.σ. το Ισραήλ), η οποία δεν μπορεί να προστατεύσει τον εαυτό της, δεν μπορεί να σας προσφέρει καμία προστασία», διακήρυξε ο Χανίγια, στέλνοντας έτσι ένα μήνυμα το οποίο θα μπορούσε όμως να εκληφθεί κατά τρόπο διττό: ως πρόσκληση (εναντίωση στο κράτος του Ισραήλ) αλλά και ως συγκεκαλυμμένη απειλή (για όσους επιλέξουν να παραμείνουν σε επαφή με την ισραηλινή ηγεσία).
Σε ποιους, άραγε, από τους «Αραβες αδελφούς» απευθυνόταν το εν λόγω μήνυμα; Χωρίς να χρειαστεί να μπει σε περίπλοκες/πολυπαραγοντικές σκέψεις, θα έλεγε κανείς ότι ο Χανίγια (ένας πολιτικός ο οποίος «φιλοξενείται» εδώ και χρόνια στη Ντόχα του Κατάρ) έστειλε μια προειδοποίηση προς την πλευρά εκείνων των Αράβων που είτε έχουν συνάψει συμφωνίες (του Αβραάμ) με το Ισραήλ τα τελευταία χρόνια (βλ. Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Μπαχρέιν, Μαρόκο) είτε βρίσκονται – ή μάλλον βρίσκονταν μέχρι πρότινος – σε διαπραγματεύσεις με την ισραηλινή πλευρά (βλ. Σαουδική Αραβία).
Γιατί να χρειαστεί να προστατεύσει, ωστόσο, το Ισραήλ τους Αραβες μονάρχες; Έχουν ανάγκη από ισραηλινή προστασία; Και αν ναι, απέναντι σε ποιες – υπαρκτές ή δυνητικές – απειλές;
Θα μπορούσε κανείς να «φανταστεί» ως πιθανές «απειλές»: το Κατάρ (ανακαλώντας στη μνήμη τη ρήξη της περιόδου 2017 – 2021 στον άξονα Ντόχας – Ριάντ), το σιιτικό Ιράν, τη Μουσουλμανική Αδελφότητα (παρακλάδι της οποίας είναι η Χαμάς) και τους Χούθι της Υεμένης, μεταξύ άλλων.
Η δήλωση του Ισμαήλ Χανίγια, περί αδυναμίας προστασίας των Αράβων από το Ισραήλ, όπως φαίνεται ωστόσο, δεν αποτελεί «μεμονωμένο περιστατικό» αλλά γραμμή που προωθείται από συγκεκριμένα κέντρα. Για του λόγου το αληθές, μπορεί κανείς για παράδειγμα να ανατρέξει και στο άρθρο που δημοσίευσε ο Χασάν Ελκαχλούτ (του Doha Institute for Graduate Studies) στο καταριανό δίκτυο Al Jazeera στις 13 Οκτωβρίου. «Το Ισραήλ χάνει την αξία του ως σύμμαχος για τη Δύση και για τα αραβικά κράτη. Εάν δεν μπορεί καν να προστατεύσει τα δικά του οχυρωμένα σύνορα, ποια ασφάλεια μπορεί να παράσχει ρεαλιστικά στους συμμάχους και στους εταίρους του;», γράφει ο Ελκαχλούτ στο εν λόγω άρθρο, αναπαράγοντας όσα είχε δηλώσει ο ίδιος ο Χανίγια λίγες μέρες νωρίτερα.
Θα μπορούσαν, ωστόσο, οι σουνίτες της – απολύτως εξαρτώμενης από την εξωτερική βοήθεια – Χαμάς να ρισκάρουν να παίξουν, ως μέσο πίεσης έναντι των ιδίων των Αράβων, το χαρτί της όποιας ενδοαραβικής ή ενδομουσουλμανικής σύγκρουσης; Δεν θα ήταν ιδιαίτερα παρακινδυνευμένο κάτι τέτοιο, εάν ίσχυε;
Ως φαίνεται, μάλλον θα ήταν. Για αυτό και η ηγεσία του Ιράν έσπευσε, λίγα 24ωρα έπειτα από την προαναφερθείσα δήλωση του Χανίγια, να επικοινωνήσει με την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας. Ο Ιρανός πρόεδρος Εμπραχίμ Ραϊσί κάλεσε στο τηλέφωνο τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν και ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Χοσεΐν Αμίρ-Αμπντολαχιάν μετέβη στη Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας.
Οι δίαυλοι στην άξονα Ριάντ – Τεχεράνης παραμένουν, λοιπόν, ανοιχτοί. Η επαναπροσέγγιση Σαουδικής Αραβίας – Ιράν (σ.σ. που είχε δρομολογηθεί νωρίτερα φέτος έπειτα από κινεζική διαμεσολάβηση) «σαφώς και δεν έχει πεθάνει», γράφει η Κιμ Γκάτας στους Financial Times. Η Γκάτας υποστηρίζει ωστόσο και κάτι άλλο, επικαλούμενη σαουδαραβικές πηγές: ότι δεν έχουν πεθάνει ούτε και οι συνομιλίες μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ισραήλ. Οι εν λόγω συνομιλίες έχουν επί του παρόντος διακοπεί καθώς υπάρχουν άλλες προτεραιότητες, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι δεν πρόκειται να μπουν σε φάση επανεκκίνησης κάποια στιγμή στο μέλλον, σύμφωνα με όσα γράφει η Γκάτας στους FT.
Ανάλυση, που δημοσιεύθηκε στην αφρικανική υπηρεσία του τουρκικού TRT στις 19 Οκτωβρίου, κινείται σε ανάλογο πνεύμα, υπογραμμίζοντας ότι η διαδικασία της ομαλοποίησης μεταξύ Ισραήλ και Αράβων, που συναντά σοβαρά εμπόδια τώρα στην σκιά του πολέμου, το πιο πιθανό είναι ότι θα έχει μέλλον… Τι είδους μέλλον, μένει βέβαια να φανεί, με βάση όσα θα ακολουθήσουν και στο στρατιωτικό μέτωπο.
