Kathimerini.gr
Σαμποτάζ στους αγωγούς ρωσικού φυσικού αερίου Nord Stream 1 και Nord Stream 2 υποψιάζονται Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αλλά και οι ΗΠΑ μετά τις μυστηριώδεις διαρροές σε τρεις γραμμές των αγωγών, που εντόπισαν οι Αρχές της Δανίας και της Σουηδίας. Σεισμογράφοι σε νήσο της Βαλτικής ανίχνευσαν δονήσεις κοντά στις χρονικές στιγμές που εντοπίστηκαν οι διαρροές, γεγονός που ενισχύει την εκδοχή της δολιοφθοράς. Τα μυστηριώδη «ατυχήματα» συνέβησαν την παραμονή των εγκαινίων νέου αγωγού που θα μεταφέρει νορβηγικό φυσικό αέριο στην Πολωνία, μειώνοντας την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Μόσχα.
Τι συνέβη;
Ο διαχειριστής του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2 ανέφερε ξαφνική πτώση της πίεσης τη νύχτα της Δευτέρας, με έναν εκπρόσωπο να υποδηλώνει ότι θα μπορούσε να υπάρχει διαρροή.
Ακολούθησε δήλωση της Αρχής Ενέργειας της Δανίας ότι πιθανότατα είχε σημειωθεί διαρροή σε έναν από τους δύο αγωγούς Nord Stream 2 που βρίσκονται στα ύδατα της Δανίας.
Λίγες ώρες αργότερα, η Nord Stream AG, φορέας εκμετάλλευσης ενός άλλου υποθαλάσσιου αγωγού φυσικού αερίου από τη Ρωσία στη Γερμανία, δήλωσε ότι εξετάζει την πτώση της πίεσης στον Nord Stream 1.
Η Ναυτιλιακή Διοίκηση της Σουηδίας ανακοίνωσε την Τρίτη ότι είχε προειδοποιήσει για δύο διαρροές στον Nord Stream 1 στα ύδατα της Σουηδίας και της Δανίας.
Ο Άντερς Πουκ Νίλσεν, ερευνητής του Κέντρου Ναυτιλιακών Επιχειρήσεων στο Βασιλικό Κολλέγιο Άμυνας της Δανίας, είπε ότι η χρονική στιγμή που σημειώθηκαν οι διαρροές είναι εμφανές ότι συνδέεται με τα εγκαίνια του νέου αγωγού που θα μεταφέρει νορβηγικό φυσικό αέριο στην Πολωνία.
Είπε ότι ίσως κάποιος προσπάθησε «να στείλει ένα μήνυμα ότι κάτι μπορεί να συμβεί στο νορβηγικό φυσικό αέριο».
«Αλλά νομίζω ότι αν εξετάσουμε ποιος θα μπορούσε να ωφεληθεί πραγματικά από τις αναταραχές και το μεγαλύτερο χάος στην αγορά φυσικού αερίου στην Ευρώπη, νομίζω ότι ουσιαστικά μόνο ένας παράγοντας αυτή τη στιγμή ωφελείται πραγματικά από τη μεγαλύτερη αβεβαιότητα, και αυτή είναι η Ρωσία», είπε ο Νίλσεν.
Πού είναι οι διαρροές;
Δύο διαρροές εντοπίστηκαν στον αγωγό Nord Stream 1, ο οποίος σταμάτησε την παράδοση φυσικού αερίου στην Ευρώπη τον περασμένο μήνα, και οι δύο σε μια περιοχή βορειοανατολικά του νησιού Μπορνχολμ της Δανίας.
Οι δανικές αρχές ζήτησαν από τα πλοία να μείνουν μακριά από το Μπόρνχολμ σε ακτίνα πέντε ναυτικών μιλίων μετά τη διαρροή στον Nord Stream 2, ο οποίος δεν έχει ακόμη αρχίσει να λειτουργεί. Και οι δύο αγωγοί εξακολουθούν να περιέχουν αέριο υπό πίεση, αλλά δεν βρίσκονταν σε λειτουργία.
Ο Nord Stream 1 ξεκίνησε να λειτουργεί το 2011, αλλά η ροή σταμάτησε στα τέλη Αυγούστου, με τους Ρώσους να ισχυρίζονται ότι δεν ήταν δυνατή η συντήρησή του λόγω των δυτικών κυρώσεων, τους δε Ευρωπαίους να κάνουν λόγο για ενεργειακό εκβιασμό εκ μέρους της Μόσχας. Ο Nord Stream 2 ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2021, αλλά δεν εγκαινιάστηκε ποτέ, καθώς η Γερμανία απέφυγε να τον πιστοποιήσει.
Κάθε γραμμή του αγωγού αποτελείται από περίπου 100.000 χαλύβδινους σωλήνες βάρους 24 τόνων επικαλυμμένους με σκυρόδεμα που έχουν τοποθετηθεί στον βυθό της θάλασσας. Οι αγωγοί έχουν σταθερή εσωτερική διάμετρο 1.153 μέτρων. Βρίσκονται σε βάθος περίπου 80-110μ.
Τι προκάλεσε τις διαρροές;
Δεν είναι ακόμη σαφές. Αναλυτές και ειδικοί λένε ότι τέτοιες διαρροές είναι πολύ σπάνιες και η Nord Stream AG έχει χαρακτηρίσει τις διαρροές «πρωτοφανείς».
Οι πιθανές αιτίες θα μπορούσαν να είναι από τεχνικές δυσλειτουργίες και έλλειψη συντήρησης, έως μία πιθανή δολιοφθορά.
Το Σουηδικό Εθνικό Σεισμικό Δίκτυο κατέγραψε δύο «τεράστιες εκλύσεις ενέργειας» λίγο πριν και κοντά στην τοποθεσία των διαρροών αερίου, είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Πίτερ Σμιντ, σεισμολόγος του πανεπιστημίου της Ουψάλα.
Η Ουκρανία είπε ότι οι διαρροές ήταν πιθανότατα το αποτέλεσμα μιας «τρομοκρατικής επίθεσης» από την πλευρά της Μόσχας.
Το Κρεμλίνο δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο δολιοφθοράς προσθέτοντας ότι ήταν ένα ζήτημα που επηρεάζει την ενεργειακή ασφάλεια «όλης της ηπείρου».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είπε ότι ήταν πρόωρο να κάνει εικασίες.
Το Γερμανικό Ερευνητικό Κέντρο Γεωλογίας GFZ ανακοίνωσε την Τρίτη ότι ένας σεισμογράφος στο Μπόρνχολμ κατέγραψε δύο δονήσεις, όταν σημειώθηκαν οι απώλειες πίεσης.
Η Κάθριν Πόρτερ, σύμβουλος ενέργειας στη Watt-Logic, μια ανεξάρτητη εταιρεία συμβούλων ενέργειας με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, είπε ότι ήταν εξαιρετικά «σπάνιο» να συμβεί μια τέτοια σειρά διαρροών στην ίδια περιοχή.
«Το περιστατικό δεν έχει προηγούμενο», είπε η Πόρτερ στο Al Jazeera. «Όλοι προσπαθούν να καταλάβουν τι έχει συμβεί και ποιο μπορεί να είναι το κίνητρο».
Σημείωσε ότι για να συμβεί κάτι τέτοιο στους σωλήνες συνήθως θα πρέπει να υπάρχει διάβρωση ή φθορά αλλά ο Nord Stream 2 είναι ένας ολοκαίνουργιος αγωγός. Και θα μπορούσε να μπει στο μικροσκόπιο ίσως κάποιο είδος κατασκευαστικού προβλήματος, όπως η ελαττωματική συγκόλληση, αλλά από την άλλη πλευρά, ο Nord Stream 1 λειτουργεί από το 2012.
«Έτσι είναι πολύ δύσκολο να βρούμε μια λογική εξήγηση».
Ποιος ερευνά το περιστατικό;
Για τη διαρροή στον Nord Stream 2 ο επικεφαλής του Οργανισμού Ενέργειας της Δανίας είπε στο Reuters ότι είναι πολύ νωρίς για να αποφασιστεί ποιος θα διεξαγάγει τις έρευνες. Η πρωθυπουργός της Σουηδίας τόνισε ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις και το Λιμενικό της χώρας λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα. Από την πλευρά της η Γερμανία διεμήνυσε τη Δευτέρα ότι συντονίζει μια απάντηση μέσω της αστυνομίας, τοπικών αξιωματούχων και του δικού της Οργανισμού Ενέργειας.
Την ίδια ώρα, ο επικεφαλής του Σεισμικού Δικτύου της Σουηδίας είπε στο Al Jazeera ότι τα μέλη του οργανισμού εντόπισαν δύο εκρήξεις στην περιοχή του νησιού Bornholm της Δανίας, «πολύ κοντά» στην τοποθεσία όπου οι σουηδικές ναυτιλιακές αρχές ανέφεραν ότι υπήρχαν διαρροές. Ο ίδιος υπογράμμισε ότι είναι «απόλυτα σαφές» πως δεν υπήρξε σεισμός. Το Δίκτυο εξετάζει δεδομένα για να συγκρίνει τις πρόσφατες εκρήξεις με εκείνες που πυροδοτεί το σουηδικό ναυτικό σε θαλάσσιες περιοχές κατά τη διάρκεια εκπαιδευτικών ασκήσεων κοντά στην ακτή.
Ποιες είναι οι πιθανές συνέπειες;
Η έκταση των ζημιών είναι τέτοια που εκτιμάται ότι οι αγωγοί Nord Stream είναι απίθανο να μεταφέρουν φυσικό αέριο στην Ευρώπη τον φετινό χειμώνα, ακόμη κι αν υπήρχε πολιτική βούληση αν συμβεί κάτι τέτοιο, υποστηρίζουν αναλυτές του Eurasia Group.
«Αναλόγως του μεγέθους της ζημιάς, οι διαρροές θα μπορούσαν να θέσουν και τις δύο γραμμές εκτός λειτουργίας για πάντα. Διαρροές τέτοιας έκτασης συνιστούν πολύ σοβαρό κίνδυνο για την ασφάλεια και το περιβάλλον, ειδικά εάν η Ρωσία δεν σταματήσει να τροφοδοτεί με αέριο το σύστημα», σημείωναν.
Η διαρροή αερίου από τον ζημιωμένο Nord Stream 2 στη Βαλτική Θάλασσα θα συνεχιστεί για αρκετές ημέρες, ενδεχομένως και για μια εβδομάδα, εκτίμησαν οι αρμόδιες αρχές της Δανίας. Σημείωναν, μάλιστα, ότι η διαρροή θα μπορούσε να προκαλέσει προβλήματα στην κυκλοφορία των πλοίων, ενώ θα μπορούσε να υπάρξει και κίνδυνος ανάφλεξης πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και στον αέρα.
Επιπλέον, οι δανικές αρχές ζήτησαν να αυξηθεί το επίπεδο ετοιμότητας στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου της χώρας μετά τις διαρροές, ένα βήμα που θα απαιτούσε αυξημένες διαδικασίες ασφαλείας στις ενεργειακές εγκαταστάσεις.
