ΠΗΓΗ: CNN
Δύο πρώην μαχητές της ρωσικής ιδιωτικής στρατιωτικής εταιρείας Wagner αφηγήθηκαν στο CNN τις φρικτές εμπειρίες τους από το πεδίο της μάχης στην ανατολική Ουκρανία, περιγράφοντας ότι όποιος χάνει το κουράγιο του εκτελείται με συνοπτικές διαδικασίες από τους ίδιους τους διοικητές του.
Οι δύο μαχητές συνελήφθησαν από τις ουκρανικές δυνάμεις στα τέλη του περασμένου έτους. Το CNN, για την ασφάλειά τους, δεν αποκαλύπτει την ταυτότητά τους. Και οι δύο είναι παντρεμένοι και έχουν παιδιά, και στρατολογήθηκαν ενώ βρίσκονταν στη φυλακή. Ο ένας εξέτιε ποινή κάθειρξης 20 ετών για ανθρωποκτονία από πρόθεση.
Για λόγους ασφαλείας, οι Ουκρανοί έμειναν παρόντες στην αίθουσα όπου έγινε η συνέντευξη. Το CNN είπε στους μαχητές ότι μπορούσαν να τερματίσουν τη συνέντευξη όποτε ήθελαν. Εκείνοι, όμως, μίλησαν διεξοδικά για περισσότερο από μία ώρα.
Οι δύο μαχητές έκαναν λόγο για φριχτές απώλειες στις επιθέσεις του «πρώτου κύματος», δηλαδή ανεξέλεγκτες και απροφύλακτες επιθέσεις, που θύμιζαν τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
«Ημασταν 90 άτομα. Εξήντα πέθαναν σε εκείνη την πρώτη επίθεση, σκοτώθηκαν από πυρά όλμων. Μια χούφτα ήταν οι τραυματίες», είπε ο ένας, ενθυμούμενος την πρώτη του επίθεση κοντά στο χωριό Μπιλογκορίβκα. «Εάν μια ομάδα αποτύχει, αποστέλλεται άλλη αμέσως. Εάν και η δεύτερη είναι ανεπιτυχής, στέλνουν την επόμενη».
Ο άλλος μαχητής συμμετείχε σε επίθεση διάρκειας πέντε ημερών, μέσα από ένα δάσος κοντά στην πόλη Λισιτσάνσκ, στα σύνορα Λουγκάνσκ – Ντονέτσκ, στην ανατολική Ουκρανία.
«Τα πρώτα βήματα στο δάσος ήταν δύσκολα εξαιτίας των ναρκών που ήταν διάσπαρτες στο έδαφος. Από τα 10 παιδιά, τα 7 σκοτώθηκαν αμέσως», είπε.
«Δεν μπορείς να βοηθήσεις τους τραυματίες. Οι Ουκρανοί πυροβολούσαν σφοδρά εναντίον μας, οπότε, ακόμα κι αν οι πληγές τους ήταν μικρές, έπρεπε να συνεχίσουμε, διαφορετικά θα μας έπαιρναν κι εμάς τα σκάγια. Το πέρασα αυτό για πέντε ημέρες, άνθρωποι πέθαιναν ακριβώς δίπλα μου, προσεύχονταν στον Θεό, εκλιπαρούσαν για νερό. Νομίζεις ότι μπορείς να παρατήσεις το όπλο σου και ότι όλα θα σταματήσουν εκεί. Και μετά η μάχη ξεκινά ξανά 10 λεπτά αργότερα, και (οι Ουκρανοί) συνεχίζουν να σε κυνηγούν. Δεν υπάρχει κανένα συναίσθημα εδώ. Απλώς το ένα κύμα διαδέχεται το άλλο».
«Τετρακόσιοι (μαχητές της Wagner) μεταφέρθηκαν εκεί, και μετά όλο και περισσότεροι, αδιάκοπα».
Ο κρατούμενος είπε ότι του είχε δημιουργηθεί ένα ένστικτο αυτοσυντήρησης, άλλοι όμως είχαν «παγώσει». «Κάποιοι σταματούν στο δάσος και παρατούν τα όπλα τους. Αλλά το να παρατήσεις το όπλο σου σημαίνει ότι θα πέσεις από πυρά ελεύθερων σκοπευτών και θα πεθάνεις».
Δεν υπήρξε εκκένωση των τραυματιών, πρόσθεσε. «Αν τραυματιστείς, ξεφεύγεις μόνος σου, με όποιον τρόπο μπορείς, κάπου ουδέτερα, όπου δεν υπάρχουν πυρά, και αν δεν υπάρχει κανείς τριγύρω χορηγείς τις πρώτες βοήθειες στον εαυτό σου», είπε.
Τα θύματα συσσωρεύονταν κατά δεκάδες, είπαν οι δύο άνδρες. «Οταν φτάνουν τα θύματα, παίρνεις εντολή να τα φορτώσεις και δεν σκέφτεσαι ποιος είναι νεκρός και ποιος τραυματίστηκε», είπε ένας από τους μαχητές.
Κατά τη διάρκεια των πολλών εβδομάδων στην πρώτη γραμμή, οι δύο άνδρες είπαν ότι είχαν μόνο ένα ένστικτο. «Της επιβίωσης. Απλώς είχα την επιθυμία να επιβιώσω, με οποιοδήποτε κόστος», είπε ο κρατούμενος που συμμετείχε στην επίθεση στο δάσος.
Μούδιασαν από τις απώλειες και τη δολοφονία Ουκρανών στρατιωτών που αντιμετώπισαν. «Θα περίμενε κανείς να νιώσεις κάτι (αφού σκοτώσεις κάποιον), αλλά όχι, απλώς συνεχίζεις».
Η εναλλακτική λύση για τη διάσχιση μέσα από ναρκοπέδια προς το ουκρανικό πυροβολικό ήταν εξίσου θανάσιμη, σύμφωνα με τις αφηγήσεις των ανδρών.
«Δεν θα μπορούσαμε να οπισθοχωρήσουμε χωρίς διαταγές, γιατί, αν δεν συμμορφωθούμε με την εντολή, θα σκοτωθούμε», είπε ένας από τους κρατούμενους.
«Ενας άντρας έμεινε παγωμένος, ήταν πολύ φοβισμένος, ήταν η πρώτη του επίθεση. Λάβαμε εντολή να τρέξουμε μπροστά. Ωστόσο ο άντρας κρύφτηκε κάτω από ένα δέντρο και αρνήθηκε να υπακούσει. Αυτό αναφέρθηκε στη διοίκηση, και αυτό ήταν όλο. Τον μετέφεραν 50 μέτρα μακριά από τη βάση, έσκαψε μόνος του τον τάφο του, και μετά τον πυροβόλησαν».
Ο άλλος μαχητής ανέφερε μια παρόμοια κατάσταση: «Στον διοικητή μας είπαν ότι, αν κάποιος “πάγωνε”, θα έπρεπε να εξαλειφθεί. Και αν δεν καταφέρναμε να τον εξαλείψουμε, θα εξάλειφαν εμάς επειδή αποτύχαμε να τον εξαλείψουμε».
Η υπόσχεση της ελευθερίας
Οι δύο άνδρες περιέγραψαν πώς στρατολογήθηκαν από τη Wagner. Τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους, ο επικεφαλής της ομάδας, Γιεβγκένι Πριγκόζιν, έφτασε με ελικόπτερο στις φυλακές όπου κρατούνταν και τους πρόσφερε εξάμηνες συμβάσεις με αντάλλαγμα χάρη.
Ενας από τους άνδρες είχε ακόμα 10 χρόνια φυλάκισης έπειτα από καταδίκη για ανθρωποκτονία. «Ζύγιζα ότι οι έξι μήνες ήταν καλύτεροι από τα 10 ή 11 χρόνια που μου έμεναν να περάσω στη φυλακή… Ηθελα απλώς να κάνω μια νέα αρχή», είπε.
Εκείνη την εποχή, η εκστρατεία στρατολόγησης του Πριγκόζιν στις φυλακές της Ρωσίας βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη. Υπολογίζεται, από Δυτικούς αξιωματούχους πληροφοριών και ομάδες υπεράσπισης των φυλακών, πως στρατολογήθηκαν από 40.000 έως 50.000 άνδρες.
Την περασμένη Πέμπτη, ο Πριγκόζιν είπε ότι η προσπάθεια στρατολόγησης στη φυλακή τελείωσε, αλλά δεν εξήγησε τον λόγο.
«Μόνο μια χούφτα από τη μονάδα μου ήρθε για τα χρήματα, οι περισσότεροι ήρθαν επειδή είχαν μεγάλες ποινές», είπε ένας από τους μαχητές. «Υπήρχαν όμως και κάποιοι που είχαν μόνο 12 μέρες από την ποινή τους, και πήγαν ούτως ή άλλως. Τους έβαλαν όλους σε μία ουρά στην αυλή και ο Πριγκόζιν άρχισε να τους στρατολογεί», είπε. «Ο Πριγκόζιν είπε ότι είχε το ελεύθερο από ανώτερα όργανα να πάρει οποιονδήποτε από τη φυλακή, ανεξάρτητα από τα εγκλήματα ή την ποινή φυλάκισης. Οι ιδανικοί υποψήφιοι είναι οι δολοφόνοι και οι ληστές».
Η διαδικασία επιλογής ήταν τόσο υποτυπώδης, που οι μεγαλύτεροι κρατούμενοι έπρεπε απλώς να δείξουν ότι μπορούσαν να περπατήσουν λίγα μέτρα, είπε ένας από τους κρατουμένους. «Τους πήραν σχεδόν όλους».
«Ορισμένοι από αυτούς ήταν για δέσιμο… οι τρελοί, αυτοί που όταν πάρουν ένα όπλο στα χέρια τους δεν έχουν ιδέα τι να το κάνουν», πρόσθεσε.
Για τους κρατουμένους που είχαν ακόμη χρόνια μπροστά τους, η προσφορά ήταν δελεαστική. Ενας από αυτούς είπε: «Για την ελευθερία μας, έπρεπε να πολεμήσουμε έξι μήνες στην Ουκρανία. Να πολεμήσουμε τους ναζί. Ταυτόχρονα, μας υποσχέθηκαν μισθούς, αποπληρωμή δανείων και καθαρό μητρώο».
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, άλλωστε, έχει επανειλημμένως προωθήσει την αβάσιμη ρητορική της «αποναζιστικοποίησης» ως δικαιολογία για την εισβολή του στην Ουκρανία.
Λίγο μετά τις επισκέψεις του Πριγκόζιν, εκατοντάδες κρατούμενοι μεταφέρθηκαν με λεωφορεία και με αεροπλάνα σε έναν χώρο εκπαίδευσης, στα περίχωρα του Ροστόφ της Ρωσίας, σύμφωνα με τους δύο άνδρες.
Υπήρχε αυστηρή απαγόρευση ναρκωτικών και αλκοόλ, είπε ένας από τους κρατουμένους. Ορισμένοι διοικητές είπαν πως είχαν πολεμήσει για τη Wagner στην Αφρική και τη Συρία.
Η εκπαίδευση ήταν σύντομη και βασική – χειρισμός όπλων για τις τρομερές επιθέσεις που σύντομα θα λάμβαναν εντολή να πραγματοποιήσουν. Οι άνδρες είπαν πως ήταν ξεκάθαρο ότι προετοιμάζονταν για αποστολές στις οποίες δεν συμφώνησαν να συμμετάσχουν.
Τώρα είναι πικραμένοι για την απάτη που τους πούλησε ο Πριγκόζιν.
«Δεν ανέφερε τίποτα για τους κινδύνους», είπε ένας. «Μίλησε για την εξάλειψη όλων των καταδικαστικών αποφάσεων, ότι θα υπηρετούσαμε έξι μήνες, ότι θα αίρονταν όλες οι καταδικαστικές αποφάσεις, θα παίρναμε προκαταβολή 240.000 ρουβλίων (περίπου 3.500 ευρώ) και επίσης ότι ήταν καθήκον μας να υπερασπιστούμε τα μετόπισθεν».
Οι δύο άνδρες αισθάνονται επίσης εξαπατημένοι για τη φύση της σύγκρουσης. «Σκεφτήκαμε ότι θα πολεμούσαμε με Πολωνούς και διάφορους μισθοφόρους. Γερμανούς. Δεν πιστεύαμε ότι είχε μείνει κανείς στον ουκρανικό στρατό. Νομίζαμε ότι είχαν φύγει από τη χώρα», είπε ένας.
«Ετσι κατέστη σαφές πως έλεγαν απλώς ψέματα για να μας κάνουν να ριχτούμε στη μάχη με τους Ουκρανούς. Κανείς δεν πίστευε ότι οι AFU (ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας) θα πολεμούσαν πραγματικά για τη χώρα τους, για τους αγαπημένους τους. Το μάθαμε μόνο αφού μπήκαμε στη μάχη».
Ηταν σχεδόν ανακουφιστικό που αιχμαλωτιστήκαμε, είπαν οι κρατούμενοι. Ενας εξ αυτών είπε πως ο ίδιος και ένας τραυματισμένος σύντροφός του ήταν οι μοναδικοί επιζώντες από την ομάδα του, που βρέθηκαν «ανάμεσα σε δύο ουκρανικούς όλμους και έναν ελεύθερο σκοπευτή».
«Η διοίκηση με διέταξε να παραμείνω ακίνητος στη θέση μου, κι έτσι έκανα, περιμένοντας την εκκένωση. Εστειλαν μια ομάδα 10 ατόμων και ο ελεύθερος σκοπευτής εξάλειψε και τους 10», θυμάται.
«Τότε η εντολή ήρθε στον ασύρματο: “Φύγετε με όποιον τρόπο μπορείτε, είστε μόνοι σας”». Οι Ουκρανοί στρατιώτες «ήρθαν και πυροβόλησαν δίπλα στο πόδι μου, είπαν “ψηλά τα χέρια”, και αυτό ήταν».
Οταν ρωτήθηκαν αν θα έπαιρναν ξανά την ίδια απόφαση, οι κρατούμενοι στάθηκαν για λίγο. «Νομίζω ότι ήταν λανθασμένη επιλογή… Ποτέ δεν συμμετείχα σε οποιαδήποτε στρατιωτική επιχείρηση, ειδικά πολεμώντας ενάντια στις AFU, που αρνούνται να παραδώσουν τη γη τους. Μας έφεραν εδώ με ψεύτικο πρόσχημα. Και έτσι βρισκόμαστε σε πόλεμο, αλλά δεν νομίζω πως είναι δίκαιος ο λόγος», είπε ο ένας.
Ο άλλος κρατούμενος συμφώνησε. «Δεν νομίζω ότι άξιζε τον κόπο. Τώρα ελπίζω να μπορέσω να γυρίσω σελίδα». Και συνέχισε λέγοντας ότι είχε καταφέρει να επικοινωνήσει με την οικογένειά του. «Νόμιζαν πως ήμουν νεκρός, μέχρι που επικοινώνησα μαζί τους. Εκλαψαν και εξεπλάγησαν που ήμουν ζωντανός».
Και οι δύο άνδρες είπαν ότι ήθελαν να επιστρέψουν στη Ρωσία. Ο ένας είπε: «Δεν με νοιάζει η Ρωσία. Θέλω απλώς να πάω σπίτι μου».
