ΠΗΓΗ: Reuters
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει βάλει σκοπό να επεκτείνει τη διακυβέρνησή του σε μία τρίτη δεκαετία στις σημερινές, επαναληπτικές εκλογές, με τη δυναμική που φαίνεται υπέρ του στον δεύτερο γύρο, αφού ο πρώτος τον έφερε να προπορεύεται του αντιπάλου του, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.
Ηδη ενισχυμένος από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία που κέρδισε το AKP και οι σύμμαχοί του στις 14 Μαΐου, ο Ερντογάν πήρε άλλη μια ώθηση τη Δευτέρα χάρη στην υποστήριξη ενός εθνικιστή πολιτικού που ήρθε τρίτος στον πρώτο γύρο.
Οι εκλογές διεξάγονται τρεις μήνες μετά τους σεισμούς στη νοτιοανατολική Τουρκία που σκότωσαν περισσότερους από 50.000 ανθρώπους.
Οι εκλογές θα κρίνουν όχι μόνο ποιος θα ηγηθεί της Τουρκίας, αλλά και πώς θα κυβερνηθεί, πού κατευθύνεται η οικονομία της και η εξωτερική της πολιτική. Ο Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος έλαβε την έγκριση ενός άλλου ακροδεξιού ηγέτη, υποστηρίζεται από εξακομματική συμμαχία, συμπεριλαμβανομένου του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματός του (CHP).
Οντας ο μακροβιότερος ηγέτης της σύγχρονης Τουρκίας, ο Ερντογάν έχει υπερασπιστεί τη θρησκευτική ευλάβεια και τα χαμηλά επιτόκια στο εσωτερικό, ενώ διεκδικεί την τουρκική επιρροή στην περιοχή και χαλαρώνει τους δεσμούς του ως μέλους του ΝΑΤΟ με τη Δύση.
Οι εκλογές διεξάγονται τρεις μήνες μετά τους σεισμούς στη νοτιοανατολική Τουρκία που σκότωσαν περισσότερους από 50.000 ανθρώπους.
Τα διακυβεύματα στο εσωτερικό
Ο πιο ισχυρός ηγέτης από τότε που ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ ίδρυσε τη σύγχρονη τουρκική δημοκρατία πριν από έναν αιώνα, ο Ερντογάν και το κόμμα του έχουν απομακρύνει την Τουρκία από το κοσμικό σχέδιο του «πατέρα των Τούρκων».
Ο Ερντογάν έχει επίσης συγκεντρώσει την εξουσία γύρω από μια εκτελεστική προεδρία, που βασίζεται σε ένα παλάτι 1.000 δωματίων στην Αγκυρα, το οποίο καθορίζει την πολιτική για την οικονομία, την ασφάλεια, τις εσωτερικές και διεθνείς υποθέσεις της Τουρκίας.
Οι επικριτές του Ερντογάν λένε ότι η κυβέρνησή του έχει φιμώσει τη διαφωνία, έχει περιορίσει τα δικαιώματα και έχει θέσει το δικαστικό σύστημα υπό την κυριαρχία του, μια κατηγορία που αρνούνται οι υποστηρικτές του λέγοντας ότι προστατεύει τους πολίτες απέναντι σε απειλές για την ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της απόπειρας πραξικοπήματος το 2016.
Οι οικονομολόγοι λένε ότι οι εκκλήσεις του Ερντογάν για χαμηλά επιτόκια εκτόξευσαν τον πληθωρισμό σε υψηλό 24 ετών, στο 85%, πέρυσι και η λίρα κατρακύλησε στο ένα δέκατο της αξίας της έναντι του δολαρίου την τελευταία δεκαετία.
Τα διακυβεύματα στο εξωτερικό
Υπό τον Ερντογάν, η Τουρκία έχει αναπτύξει στρατιωτική ισχύ στη Μέση Ανατολή και πέρα από αυτήν, διεξάγοντας τέσσερις εισβολές στη Συρία, πραγματοποιώντας επίθεση εναντίον Κούρδων μαχητών εντός του Ιράκ και στέλνοντας στρατιωτική υποστήριξη στη Λιβύη και το Αζερμπαϊτζάν.
Η Τουρκία ήρθε επίσης αντιμέτωπη με μια σειρά από διπλωματικές συγκρούσεις με περιφερειακές δυνάμεις, όπως η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ισραήλ, καθώς και μια αντιπαράθεση με την Ελλάδα και την Κύπρο για τα θαλάσσια σύνορα της ανατολικής Μεσογείου, μέχρι που άλλαξε ρότα πριν από δύο χρόνια και επιδίωξε προσέγγιση με ορισμένες από αυτές τις χώρες.
Η αγορά αμυντικών συστημάτων από τη Μόσχα προκάλεσε κυρώσεις από τη βιομηχανία όπλων των ΗΠΑ κατά της Αγκυρας, ενώ η εγγύτητά του με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν έδωσε πάτημα στους επικριτές να αμφισβητήσουν τη δέσμευση της Τουρκίας στη δυτική αμυντική συμμαχία του ΝΑΤΟ. Οι αντιρρήσεις της Αγκυρας στις αιτήσεις ένταξης στο ΝΑΤΟ από τη Σουηδία και τη Φινλανδία έχουν επίσης αυξήσει την ένταση.
Ωστόσο, η Τουρκία μεσολάβησε στη συμφωνία για εξαγωγές ουκρανικού σιταριού, επισημαίνοντας τον πιθανό ρόλο που διαδραματίζει ο Ερντογάν στις προσπάθειες τερματισμού του πολέμου στην Ουκρανία. Δεν είναι ξεκάθαρο ότι ο διάδοχός του θα απολάμβανε το ίδιο προφίλ που δημιούργησε στην παγκόσμια σκηνή.
Οι υποσχέσεις της αντιπολίτευσης
Δύο κύρια κόμματα της αντιπολίτευσης, το κοσμικό CHP και το κεντροδεξιό εθνικιστικό Καλό Κόμμα (IYI), έχουν συμμαχήσει με τέσσερα μικρότερα κόμματα κάτω από μια πλατφόρμα που στόχο έχει να αντιστρέψει πολλές από τις σημαίνουσες πολιτικές του Ερντογάν.
Οι «έξι» έχουν δεσμευτεί να αποκαταστήσουν την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας και να ανατρέψουν τις ανορθόδοξες οικονομικές πολιτικές του Ερντογάν. Θα διαλύσουν επίσης την εκτελεστική προεδρία υπέρ του προηγούμενου κοινοβουλευτικού συστήματος και θα επαναπροωθήσουν Σύρους πρόσφυγες στην πατρίδα τους.
Στοχεύουν επίσης να βελτιώσουν τις σχέσεις με τους Δυτικούς συμμάχους, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, και να επιστρέψουν την Τουρκία στο πρόγραμμα των μαχητικών αεροσκαφών F-35, από το οποίο αποκλείστηκε μετά την αγορά ρωσικών αντιπυραυλικών συστημάτων.
Οι αναλυτές πιστεύουν ότι οι πολιτικές που υποσχέθηκε η αντιπολίτευση θα μπορούσαν να τονώσουν τις ξένες επενδύσεις.
Ο Ερντογάν υποστήριξε τις αποτυχημένες προσπάθειες για την ανατροπή του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ, ενώ φιλοξενούσε τουλάχιστον 3,6 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες που γίνονται όλο και πιο ανεπιθύμητοι σε μια περίοδο οικονομικής δυσπραγίας στην Τουρκία.
Επιδιώκοντας την ενίσχυση του δεύτερου γύρου από τους εθνικιστές ψηφοφόρους, ο Κιλιτσντάρογλου έχει οξύνει τις τελευταίες δύο εβδομάδες τον αντιμεταναστευτικό του τόνο και υποσχέθηκε να επαναπατρίσει μετανάστες.
Τι συμβαίνει με τα ποσοστά των υποψηφίων
Ο Κιλιτσντάρογλου πήρε 44,9% στον πρώτο γύρο σε σύγκριση με το 49,5% του Ερντογάν, αντικατοπτρίζοντας σταθερή υποστήριξη παρά τη βαθιά κρίση κόστους ζωής και τις δημοσκοπήσεις που έδειξαν τον Κιλιτσντάρογλου να προηγείται. Οι δημοσκόποι αργότερα επεσήμαναν μιαν απροσδόκητη αύξηση της εθνικιστικής υποστήριξης στις κάλπες για να εξηγήσουν το αποτέλεσμα.
Ο Ερντογάν είπε ότι η ψήφος υπέρ του θα εξασφαλίσει τη σταθερότητα, αφού η συμμαχία του εξασφάλισε κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Η σύγκρουση τεσσάρων δεκαετιών της Τουρκίας με το μαχητικό Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) έχει μπει και αυτή στην εκστρατεία, μαζί με τον ρόλο των κυρίαρχων κουρδικών πολιτικών κομμάτων.
Αν και δεν ανήκει στη συμμαχία της αντιπολίτευσης, το φιλοκουρδικό Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (HDP) εναντιώνεται σθεναρά στον Ερντογάν έπειτα επιβολή καταστολής εναντίον των μελών του τα τελευταία χρόνια και έχει υποστηρίξει τον Κιλιτσντάρογλου.
Οι επιθέσεις του Ερντογάν εναντίον του Κιλιτσντάρογλου περιλάμβαναν κατηγορίες, χωρίς αποδεικτικά στοιχεία, ότι κέρδισε την υποστήριξη του PKK, το οποίο έχει συμμετέχει σε εξέγερση από τη δεκαετία του 1980 κατά την οποία έχουν σκοτωθεί περισσότεροι από 40.000 άνθρωποι. Ο Κιλιτσντάρογλου αρνήθηκε τις κατηγορίες.
