«Η Ευρώπη μας είναι θνητή, μπορεί να πεθάνει», προειδοποίησε ο Εμανουέλ Μακρόν στα τέλη Απριλίου, λίγες εβδομάδες προτού προκηρύξει πρόωρες εκλογές, σε απάντηση για την ήττα που υπέστη το κόμμα του στις ευρωεκλογές.
Οι πρόωρες εκλογές απειλούν να βυθίσουν όχι μόνο τη Γαλλία αλλά συνολικά την Ευρωπαϊκή Ενωση σε υπαρξιακή κρίση, επισημαίνουν πολιτικοί αναλυτές.
«Ολες οι εκλογές είναι σημαντικές, αλλά κάποιες προκαλούν πολιτικό σεισμό», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Τζον Λίτσφιλντ στο Politico.
«Οι επερχόμενες βουλευτικές εκλογές στη Γαλλία θα μπορούσαν να είναι οι πιο καταστροφικές μετά τον πόλεμο – όχι μόνο για τη Γαλλία αλλά και για την Ευρωπαϊκή Eνωση, την ατλαντική συμμαχία και ό,τι έχει απομείνει από τη μεταπολεμική φιλελεύθερη παγκόσμια τάξη», προειδοποιεί ο ίδιος.
Η «φασιστική απειλή»
Η ηγετική θέση της Γαλλίας στην Ε.Ε., η έδρα της στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και η στρατιωτική της εμβέλεια καθιστούν αυτήν την εκλογική αναμέτρηση «παγκόσμιου ενδιαφέροντος», αντίστοιχου με εκείνου που θα έχει η προεδρική αναμέτρηση Μπάιντεν εναντίον Τραμπ τον προσεχή Νοέμβριο στις ΗΠΑ.
Η ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση (RN), που διατηρεί το δημοσκοπικό προβάδισμα, είναι ένα κόμμα το οποίο προέρχεται ιδεολογικά από το καθεστώς του Φιλίπ Πεταίν ο οποίος είχε συνθηκολογήσει με τη ναζιστική Γερμανία.
Πρόκειται για ένα ανοιχτά ξενοφοβικό και ισλαμοφοβικό κόμμα το οποίο έχει κατά καιρούς υιοθετήσει εχθρική στάση απέναντι σε δικαστές και δημοσιογράφους.
Η Μαρίν Λεπέν αποφεύγει τη ρητορική του πατέρα της, ο οποίος είχε αποκηρύξει ως «λεπτομέρεια» τους θαλάμους αερίων, και το RN έχει προσπαθήσει να αποβάλει το βαρύ παρελθόν του, ωστόσο ο εθνικιστικός και λαϊκιστικός πυρήνας του κόμματος εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχία.
Πολιτικό θρίλερ
Η Εθνική Συσπείρωση όλα δείχνουν ότι θα έρθει πρώτη δύναμη στις βουλευτικές εκλογές που θα διεξαχθούν σε δύο γύρους στις 30 Ιουνίου και 7 Ιουλίου, πλην όμως το πιο πιθανό ότι δεν θα καταφέρει να συγκεντρώσει τις 289 έδρες που απαιτούνται για την απόλυτη πλειοψηφία.
Το νούμερο 2 της παράταξης, ο υποψήφιος πρωθυπουργός Ζορντάν Μπαρντελά ο οποίος είναι μόλις 28 ετών, έχει δηλώσει ότι θα αρνηθεί να σχηματίσει κυβέρνηση αν δεν κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι θα κερδίσει το πολύ 260 έδρες, αλλά η υποστήριξη μπορεί να μετατοπιστεί υπέρ του, τις τελευταίες ημέρες μέχρι τις κάλπες.
Ακόμα και αν ο Μπαρντελά γίνει πρωθυπουργός, ο Μακρόν θα παραμείνει πρόεδρος μέχρι το 2027. Οπως ανέφερε ο ίδιος, απευθυνόμενος στον γαλλικό λαό με ανοιχτή επιστολή του αυτό το Σαββατοκύριακο, έχει καθήκον να παραμείνει στην εξουσία για να προστατεύσει τα γαλλικά δικαιώματα και τους θεσμούς.
Σύντομες περίοδοι «συγκατοίκησης» μεταξύ Κεντροαριστεράς και Κεντροδεξιάς έχουν υπάρξει τρεις φορές τα τελευταία 50 χρόνια.
Τότε, τα δύο στρατόπεδα είχαν μεν διαφωνίες αλλά συμφωνούσαν σε κεντρικά ζητήματα, σχετικά για παράδειγμα με τη θέση της Γαλλίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Πλέον, οι κεντροδεξιές και κεντροαριστερές δυνάμεις που κυριάρχησαν στη μεταπολεμική περίοδο έχουν συρρικνωθεί, αναδεικνύοντας ως κυρίαρχους «παίχτες» μια ριζοσπαστική και πολυδιασπασμένη Αριστερά και μια ακραία εθνικιστική – λαϊκιστική Δεξιά.
«Καμπανάκι» από τις αγορές
Με το εκλογικό αποτέλεσμα να είναι αβέβαιο, αγορές και αναλυτές προειδοποιούν για τους υπαρξιακούς κινδύνους.
«Στην καλύτερη περίπτωση, ένα κοινοβούλιο που θα κυριαρχείται από τα πολιτικά άκρα θα βυθίσει τη Γαλλία σε παρατεταμένη αστάθεια», προειδοποίησε ο Γκίντεον Ράχμαν με άρθρο του στους FT.
«Στη χειρότερη περίπτωση, θα οδηγήσει στην υιοθέτηση εθνικιστικών πολιτικών που θα προκαλέσουν κρίση στη Γαλλία», προσέθεσε.
Ανοιγμα προς τη Ρωσία
Η Εθνική Συσπείρωση της Λεπέν, ακόμα και στην κανονικοποιημένη της εκδοχή, παρόλο που έχει απορρίψει το ενδεχόμενο εξόδου από την Ε.Ε. και το ευρώ, παραμένει προσηλωμένη σε πολιτικές διακρίσεων ακόμα και μεταξύ Γάλλων πολιτών.
Επιπλέον, μεγάλο μέρος του λεπενιστικού κινήματος είναι βαθύτερα αντιευρωπαϊκό, αντιαμερικανικό και φιλορωσικό.
Η Μαρίν Λεπέν θέλει να εγκαταλείψει το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ το οποίο θεωρεί όργανο της αμερικανικής ηγεμονίας.
«Μια κυβέρνηση του RN θα ευνοούσε τη ρωσική διείσδυση στις γαλλικές –και άρα δυτικές– υπηρεσίες πληροφοριών», επισημαίνει ο Λίτσφιλντ στην ανάλυσή του στο Politico.
Ανοιχτή επιστολή που υπογράφηκε το περασμένο Σαββατοκύριακο από 170 εν ενεργεία και πρώην Γάλλους διπλωμάτες ανέφερε ότι η Μόσχα αλλά και το Πεκίνο θα ερμήνευαν μια νίκη της Ακροδεξιάς «ως αποδυνάμωση της Γαλλίας και πρόσκληση για ανάμειξη στην εθνική μας ζωή».
Η επόμενη κρίση του ευρώ;
Το γαλλικό δημόσιο χρέος ανέρχεται στο 110% του ΑΕΠ και η σημερινή κυβέρνηση εμφάνισε δημοσιονομικό έλλειμμα 5,5% πέρυσι.
Τόσο η Ακροδεξιά όσο και η Αριστερά έχουν δεσμευτεί να προχωρήσουν σε μεγάλες αυξήσεις δαπανών και μειώσεις φόρων, κάτι που θα συνιστούσε παραβίαση των κανόνων της Ε.Ε., σύμφωνα με τον Ράχμαν.
Ο Μπρουνό Λεμέρ, υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, έχει προειδοποιήσει ότι «η νίκη ενός εκ των δύο άκρων θα μπορούσε να οδηγήσει τη Γαλλία σε κρίση χρέους και σε εποπτεία των οικονομικών της χώρας από το ΔΝΤ ή την Ευρωπαϊκή Επιτροπή».
«Η Ε.Ε. διαθέτει πλέον μηχανισμούς για να παρέμβει με αγορές ομολόγων», επισημαίνει ο αναλυτής των FT προσθέτοντας: «Θα ήταν όμως πρόθυμες οι Βρυξέλλες ή το Βερολίνο να συμφωνήσουν σε τέτοια κίνηση, αν η κρίση είχε προκληθεί από μη χρηματοδοτούμενες γαλλικές δεσμεύσεις δαπανών, με δεδομένο τον ευρωσκεπτικισμό της γαλλικής Ακροδεξιάς, τις αντιδράσεις της στις ντιρεκτίβες των Βρυξελλών και την εχθρότητά της προς τη Γερμανία;».
Ο Ζορντάν Μπαρντελά απείλησε πρόσφατα να μειώσει τη συνεισφορά της Γαλλίας στον προϋπολογισμό της Ε.Ε. κατά 2 έως 3 δισ. ευρώ ετησίως.
Αν ο Μακρόν δεν παραιτηθεί (κάτι που φαίνεται απίθανο), θα συνεχίσει να εκπροσωπεί τη χώρα στις διεθνείς συνόδους κορυφής και στις συνεδριάσεις της Ε.Ε.
Ο Γάλλος πρόεδρος, σαρώνοντας ό,τι είχε απομείνει από την Κεντροδεξιά και Κεντροαριστερά, δημιούργησε το νέο πολιτικό δίπολο: Κέντρο έναντι της Ακροδεξιάς. Αυτό τον εξυπηρέτησε εκλογικά δύο φορές.
Από την αρχή της προεδρίας του, θεωρούσε το RN ως τον μοναδικό του αντίπαλο. Η Αριστερά ήταν διχασμένη και την απαξίωνε συστηματικά. Στόχος του ήταν να καταλάβει τη δεξιά σφαίρα της γαλλικής πολιτικής, εξαλείφοντας την απειλή από το κόμμα της Λεπέν και τους Ρεπουμπλικανούς.
Η Ακροδεξιά ως «αντίδοτο»
Πλέον, για πολλούς πρώην μετριοπαθείς ψηφοφόρους, η μοναδική εναλλακτική λύση ή το αντίδοτο στον Μακρόν είναι η κανονικοποιημένη Ακροδεξιά.
Οπως τονίζει σε ανάλυσή του ο Guardian, «ο Μακρόν πίστευε ότι θα μπορούσε να νικήσει τη Λεπέν μετατοπιζόμενος προς τα δεξιά και αντ’ αυτού, ενθάρρυνε την άνοδό της».
«Η επικίνδυνη στρατηγική του προέδρου απέτυχε. Τώρα η Γαλλία βρίσκεται στα πρόθυρα της πρώτης ακροδεξιάς κυβέρνησης από το 1945.»
Ομως, η επιτυχία του RN δεν οφείλεται μόνο στις αστοχίες του Μακρόν, καθώς παρατηρείται ευρύτερη μετατόπιση στην Ευρώπη, όπου η υποστήριξη προς τα ακροδεξιά κόμματα αυξάνεται.
Αυταρχικοί και λαϊκιστές πολιτικοί αρχηγοί αυξάνουν την πολιτική τους επιρροή μετατρέποντας τις ανησυχίες για την οικονομία και το περιβάλλον σε οργή για τους μετανάστες και τις μειονότητες.
Η ενδεχόμενη επικράτηση ακροδεξιών δυνάμεων σε ευρωπαϊκό έδαφος δοκιμάζει τις αντοχές της Ε.Ε. συνολικά, ενώ το διεθνές σκηνικό παραμένει αβέβαιο, εν αναμονή και της αναμέτρησης Μπάιντεν – Τραμπ στις ΗΠΑ.
Με πληροφορίες από Politico, Le Monde, FT, Guardian
