Kathimerini.gr
Νέα οδηγία για την προστασία δημοσιογράφων, ακαδημαϊκών και οργανισμών από αγωγές που αποσκοπούν στον εκφοβισμό τους, ενέκρινε σήμερα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Συγκεκριμένα, με 546 ψήφους υπέρ, 47 κατά και 31 αποχές, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε την οδηγία που στόχο έχει να διασφαλίσει ότι τα πρόσωπα και οι οργανώσεις που εργάζονται για θέματα δημοσίου συμφέροντος, όπως τα θεμελιώδη δικαιώματα, οι καταγγελίες για διαφθορά, η προστασία της δημοκρατίας και η καταπολέμηση της παραπληροφόρησης, θα προστατεύονται από τις αβάσιμες και καταχρηστικές αγωγές (Anti- SLAPP).
Η προστασία θα ισχύει για όλες τις υποθέσεις με διασυνοριακό χαρακτήρα, δηλαδή όταν ο εναγόμενος, ο ενάγων και το δικαστήριο δεν έχουν την έδρα τους στην ίδια χώρα ή όταν η υπόθεση αφορά τουλάχιστον δύο κράτη-μέλη.
Το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο είχαν καταλήξει σε σχετική συμφωνία στις 30 Νοεμβρίου του 2023. Η οδηγία θα τεθεί σε ισχύ 20 ημέρες μετά τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Τα κράτη-μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους δύο χρόνια για να την ενσωματώσουν στο εθνικό τους δίκαιο.
Tι προβλέπει η οδηγία:
Για την αποτελεσματικότερη προστασία των θυμάτων, η νέα οδηγία καθιερώνει δύο μέτρα: την απόρριψη αβάσιμων υποθέσεων σε προκαταρκτικό στάδιο και τη δυνατότητα να ζητείται από τον ενάγοντα να καλύπτει τα δικαστικά έξοδα, μεταξύ άλλων για τη νομική εκπροσώπηση του εναγομένου, καθώς και να καταβάλει αποζημίωση στο θύμα.
Εάν ο εναγόμενος ζητήσει να απορριφθεί η υπόθεση σε προκαταρκτικό στάδιο, εναπόκειται στον ενάγοντα να αποδείξει ότι υπάρχουν λόγοι να συνεχιστεί η διαδικασία. Το δικαστήριο μπορεί επίσης να επιβάλει και άλλες κυρώσεις στους ενάγοντες, οι οποίοι είναι συχνά πολιτικοί, εταιρείες ή ομάδες συμφερόντων, όπως, για παράδειγμα, να τους υποχρεώνει να καταβάλλουν στα θύματα αποζημίωση για ηθική ή οικονομική βλάβη.
Ενδικα μέσα για υποθέσεις εκτός Ε.Ε. και πρόσβαση σε πληροφορίες
Για να αποφεύγονται περιπτώσεις στις οποίες οι ενάγοντες επιλέγουν να προσφύγουν σε δικαστήρια που είναι πιθανότερο να ταχθούν υπέρ τους, οι νέοι κανόνες διασφαλίζουν ότι δεν θα αναγνωρίζονται οι αποφάσεις δικαστηρίων εκτός Ε.Ε. όσον αφορά αβάσιμες ή καταχρηστικές αγωγές κατά φυσικών ή νομικών προσώπων με έδρα στην Ε.Ε.
Παράλληλα, οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα θύματα καταχρηστικών αγωγών θα έχουν πρόσβαση σε όλες τις πληροφορίες σχετικά με τις διαδικαστικές εγγυήσεις και τα ένδικα μέσα συγκεντρωμένες σε ένα μέρος, ώστε να μπορούν εύκολα να βρίσκουν πού να απευθυνθούν για νομική συνδρομή ή οικονομική και ψυχολογική υποστήριξη. Επιπλέον, οι χώρες της Ε.Ε. θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι θα παρέχεται νομική συνδρομή στους εναγομένους σε αστικές διαδικασίες με διασυνοριακό χαρακτήρα.
Επίσης, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να δημοσιεύουν όλες τις τελικές αποφάσεις για τις υποθέσεις SLAPP (στρατηγικές αγωγές κατά της συμμετοχής του κοινού) και να συλλέγουν λεπτομερή στοιχεία σχετικά με αυτές.
Προς τιμήν της Δάφνης Καρουάνα Γκαλιζία
Σε δήλωσή της μετά την έγκριση της οδηγίας η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα στην πλατφόρμα X έκανε ειδική μνεία στη δολοφονημένη Μαλτέζα δημοσιογράφο Δάφνη Καρουάνα Γκαλιζία.
«Με τη σημερινή ιστορική ψηφοφορία, ο νόμος της Δάφνης γίνεται πραγματικότητα. Το υποσχεθήκαμε. Εργαστήκαμε για αυτόν και τα καταφέραμε» τόνισε η Ρομπέρτα Μέτσολα. «Περήφανη που το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στον κανονισμό anti – SLAPP που προστατεύει τους δημοσιογράφους και ακτιβιστές από απειλές και παρενοχλήσεις», προσέθεσε η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Today's historic vote in @Europarl_EN makes #DaphnesLaw a reality. The anti-#SLAPP Directive will protect journalists, human rights defenders, activists, and public watchdogs from abusive lawsuits. /2 pic.twitter.com/HdZkzWvHES
— Daphne Caruana Galizia Foundation (@daphnefdtn) February 27, 2024
Υπενθυμίζεται ότι η Δάφνη Καρουάνα Γκαλιζία ήταν ακτιβίστρια κατά της διαφθοράς, η οποία έκανε διαρκείς έρευνες για το ξέπλυμα χρήματος, το οργανωμένο έγκλημα, την πώληση υπηκοότητας αλλά και την εμπλοκή μελών της κυβέρνησης της Μάλτας στην υπόθεση των εγγράφων του Παναμά. Υστερα από παρενοχλήσεις και απειλές, η Μαλτέζα δημοσιογράφος δολοφονήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2017, από έκρηξη βόμβας, που είχε τοποθετηθεί στο αυτοκίνητό της.
Μετά την ψηφοφορία, ο εισηγητής Τιέμο Βόλκεν (Σοσιαλιστές, Γερμανία) τόνισε ότι «οι αγωγές SLAPP αποτελούν απειλή για το κράτος δικαίου και υπονομεύουν σοβαρά τα θεμελιώδη δικαιώματα της ελευθερίας της έκφρασης, της πληροφόρησης και του συνεταιρίζεσθαι. Είναι μια μορφή νομικής παρενόχλησης και κατάχρησης του δικαστικού συστήματος, που χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο από ισχυρά άτομα και οργανισμούς για να αποφεύγουν τον δημόσιο έλεγχο. Τα δικαστήρια της Ε.Ε. δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται κατ’ αυτόν τον τρόπο για προσωπικό όφελος. Η οδηγία αυτή θα συμβάλει στην καταπολέμηση των SLAPPs, εμποδίζοντας τους ανθρώπους να χρησιμοποιούν τα δικαστήρια για να εκφοβίζουν και να αποτρέπουν δημοσιογράφους και ακτιβιστές από το να δημοσιοποιούν πληροφορίες και να επιβάλλουν ένα είδος αυτολογοκρισίας».
