Νίκος Ευσταθίου
Παντού στις ΗΠΑ κυριαρχεί η αίσθηση πως οι φετινές εκλογές είναι υπαρξιακού χαρακτήρα για τη χώρα. Στην Τζόρτζια και στη Νεβάδα, δύο από τις αμφίρροπες και πιο κρίσιμες πολιτείες στον αγώνα για το Κολέγιο των Εκλεκτόρων, τα υπέρογκα ποσά που ξοδεύουν οι δύο υποψήφιοι είναι ολοφάνερα. Γιγάντια billboards του Ντόναλντ Τραμπ και της Κάμαλα Χάρις διαδέχονται το ένα το άλλο στις αχανείς λεωφόρους, αφίσες και προεκλογικές ταμπέλες στολίζουν τους κήπους των περισσότερων σπιτιών των προαστίων.
Οι Αμερικανοί ψηφοφόροι είναι νευρικοί, ασυνήθιστα πρόθυμοι να σχολιάσουν τη θυελλώδη επικαιρότητα και να μοιραστούν τις εκλογικές προτιμήσεις τους. Οι απόψεις τους για τα κρίσιμα ζητήματα της φετινής αναμέτρησης –την οικονομία, τις αμβλώσεις, τη μετανάστευση και τον κοινωνικό διχασμό– διίστανται. Είτε δηλώνουν υποστηρικτές του Τραμπ, είτε της Χάρις, είτε αναποφάσιστοι, συμφωνούν πως όλα παραμένουν ρευστά.
Στην Ατλάντα, πρωτεύουσα της Τζόρτζια και κατά παράδοση προπύργιο των Δημοκρατικών σε μια κατά τα άλλα συντηρητική πολιτεία, υπάρχει ένας αέρας συγκρατημένης αισιοδοξίας για τη Χάρις.
Παρότι οι δημοσκοπήσεις δεν δίνουν σαφές προβάδισμα σε κανέναν υποψήφιο, η καμπάνια των Δημοκρατικών είναι πεπεισμένη πως η επανάληψη της νίκης που πέτυχε ο Τζο Μπάιντεν το 2020 στην πολιτεία του Νότου είναι πιθανή.
Ενθουσιασμός
«Δεν έχουμε ψευδαισθήσεις, έχουμε αγώνα δρόμου μπροστά μας αυτές τις επτά εβδομάδες», δηλώνει στην «Κ» στέλεχος της εκστρατείας της Χάρις στην Τζόρτζια, λίγες ώρες έπειτα από μια επίσκεψη του Τιμ Γουόλς στην καρδιά της Ατλάντας, που συγκέντρωσε πλήθος φοιτητών. «Αλλά είναι αδύνατο να αγνοήσουμε το κλίμα στις προεκλογικές ομιλίες της αντιπροέδρου Χάρις και το μομέντουμ που έχτισαν οι ανέλπιστες νίκες των γερουσιαστών Οσοφ και Γουόρνοκ το 2022», συμπληρώνει. «Παράλληλα με την αίσθηση του επείγοντος, υπάρχει πλέον ενθουσιασμός και χαρά στους ψηφοφόρους των Δημοκρατικών, κάτι που έλειπε για καιρό στην Τζόρτζια».
Μία ημέρα πριν, έξω από το κάμπους του πανεπιστημίου Georgia Tech, ακτιβιστές της οργάνωσης Planned Parenthood μοίραζαν φυλλάδια για το δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση. Το ζήτημα εξακολουθεί να κινητοποιεί μεγάλη μερίδα νεαρών και γυναικών ψηφοφόρων ακόμη και στη συντηρητική πολιτεία, ειδικά στον απόηχο ενός πρόσφατου σοκαριστικού ρεπορτάζ του ProPublica για τις αιτίες του θανάτου της νεαρής Αμπερ Θέρμαν στην Τζόρτζια.
«Είμαι χριστιανός, και μάλιστα προέρχομαι από συντηρητική και θρησκευόμενη οικογένεια, αλλά αυτό που συνέβη στην Αμπερ δεν μπορεί να το χωρέσει ο νους μου», εξηγεί στην «Κ» ο Αφροαμερικανός Τρέι Ζερόμ, υπεύθυνος σχέσεων δωρητών της Planned Parenthood από την πόλη της Σαβάνας, κρατώντας ένα ροζ φυλλάδιο στο χέρι του. Η 28χρονη στην οποία αναφέρεται βρήκε τραγικό θάνατο επειδή δεν έλαβε εγκαίρως την απαραίτητη ιατρική φροντίδα, λόγω της αυστηρής νομοθεσίας της πολιτείας για τις αμβλώσεις, και έχει εξελιχθεί σε σύμβολο για τους Δημοκρατικούς στη μάχη τους για την επαναθεσμοθέτηση του ομοσπονδιακού δικαιώματος.
«Η στάση των Ρεπουμπλικανών στο ζήτημα είναι απάνθρωπη και αντιδημοφιλής, γιατί ουσιαστικά θέτει σε κίνδυνο την υγεία και τη σωματική ακεραιότητα των γυναικών», συμπληρώνει εμφατικά ο Τρέι. «Δεν έχει να κάνει με τη θρησκεία. Ακόμη και στις επαρχιακές κομητείες συναντώ εκατοντάδες γυναίκες που συμφωνούν με αυτό και που θα τιμωρήσουν με την ψήφο τους τη στάση του Τραμπ και του Βανς».
Πόλεμος στη Γάζα
Αν το δικαίωμα στην άμβλωση συσπειρώνει πολλούς ψηφοφόρους των Δημοκρατικών, λίγα ζητήματα λειτουργούν τόσο διασπαστικά για τη βάση τους όσο ο πόλεμος στη Λωρίδα της Γάζας.
«Απεχθάνομαι τον Τραμπ, αλλά δυσκολεύομαι να στηρίξω την Κάμαλα όταν η κυβέρνηση στην οποία υπηρέτησε χρηματοδοτεί τη σφαγή», λέει χαρακτηριστικά η 31χρονη μουσικός Κάρλι Ασγουντ.
Σκέφτεται σοβαρά, παρά την κρισιμότητα των εκλογών, είτε να απέχει είτε να στηρίξει κάποια τρίτη υποψηφιότητα. «Πολλοί ψηφοφόροι σαν εμένα, που ταυτίζονται με τα προοδευτικά κινήματα των ΗΠΑ, παραμένουν σκεπτικοί απέναντι στη Χάρις», εξηγεί στην «Κ». Η διστακτικότητά τους θα μπορούσε να κοστίσει στη Δημοκρατική υποψήφια, ιδιαίτερα στις αμφίρροπες πολιτείες όπως η Τζόρτζια.
Στο Ρίνο, στα σύνορα της ερήμου στο βορειοδυτικό τμήμα της πολιτείας της Νεβάδας, τα πράγματα αποκτούν άλλο ενδιαφέρον. Η κομητεία Ουόσο, στην οποία ανήκει, φιλοξενεί ένα αμάλγαμα ψηφοφόρων, φυλών και κοινωνικών τάξεων.
Στις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις, η διαφορά μεταξύ των δύο υποψηφίων ήταν ισχνή. Πρόκειται για μια μικρογραφία των περιοχών των Ηνωμένων Πολιτειών που θα κρίνουν τις φετινές εκλογές, και όπου άμεση προτεραιότητα των ψηφοφόρων φαίνεται πως είναι η οικονομία.
Φορολογική πολιτική
«Τα πράγματα ήταν σαφώς καλύτερα για την τσέπη μας επί Τραμπ, αυτό είναι δεδομένο», υποστηρίζει ο Λάρι Mάρσαλ, ο οποίος δηλώνει ανεξάρτητος ψηφοφόρος, από την είσοδο του καταστήματος εκμίσθωσης αυτοκινήτων στο οποίο δουλεύει.
Αναφέρεται τόσο στον πληθωρισμό όσο και στη φορολογική πολιτική του τέως προέδρου, και χαρακτηρίζει αποτυχία τα «Bidenomics», παρότι συμπληρώνει πως υπάρχουν αρκετά χαρακτηριστικά και στην υποψηφιότητα του Τραμπ που τον προβληματίζουν. Ψήφισε Ρεπουμπλικανούς το 2016 και Δημοκρατικούς το 2020, ενώ φέτος δηλώνει ότι θα αποφασίσει, κατά πάσα πιθανότητα, την τελευταία εβδομάδα.
«Θα ήθελα να ακούσω περισσότερα από τη Χάρις για το πώς θα βελτιώσει την οικονομία και θα ρίξει τα ενοίκια, πώς θα διαφέρει από τα τέσσερα χρόνια του Μπάιντεν, θα ήθελα να τη δω σε περισσότερες συνεντεύξεις», συμφωνεί ο Ραμόν Μαρτίνεζ, ο οποίος είναι μέλος της ένωσης εργατών εστίασης της Νεβάδας, και εργάζεται σε καζίνο, όπως και ένα τεράστιο κομμάτι του εργατικού δυναμικού της πολιτείας. Ούτε όμως οι υποσχέσεις του Τραμπ για φοροαπαλλαγή στα φιλοδωρήματα μοιάζει να τον πείθουν. «Αυτά που λέει για τους μετανάστες είναι εντελώς ρατσιστικά και απεχθή, και στο ντιμπέιτ είδαμε την κατάσταση να χειροτερεύει. Είναι ακατάλληλος για πρόεδρος», συμπληρώνει, παρότι προσθέτει πως φέτος παρατηρεί αρκετούς Λατίνους που σκέφτονται το ενδεχόμενο να τον ψηφίσουν. «Είναι πολλοί εκείνοι που ανησυχούν για την ασφάλεια στα σύνορα, και πολλοί οι Λατίνοι ψηφοφόροι που έχουν την αίσθηση πως οι παρατάξεις ασχολούνται μαζί μας μόνο προσωρινά, λόγω εκλογών».
Διάχυτη η κόπωση στην κοινωνία λόγω της πόλωσης
Ανεξαρτήτως κομματικών προσδιορισμών, έπειτα από μια ιδιαίτερα διχαστική προεκλογική περίοδο και δύο απόπειρες δολοφονίας, η κόπωση με την πόλωση είναι διάχυτη στην αμερικανική κοινωνία.
Η Λίνα Ρόζα, που δουλεύει στην αμυντική βιομηχανία και ανήκει σε μια διαφυλετική οικογένεια με Ρεπουμπλικανούς αλλά και Δημοκρατικούς, απεχθάνεται το εμφυλιοπολεμικό κλίμα που κυριαρχεί σήμερα στις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Μου λείπει η εποχή που μπορούσαμε να διαφωνήσουμε πολιτισμένα με τους συγγενείς μας στο οικογενειακό τραπέζι», λέει στην «Κ» την ημέρα της δεύτερης απόπειρας δολοφονίας κατά του Ντόναλντ Τραμπ.
Για εκείνη, η στήριξη πολλών επιφανών Ρεπουμπλικανών προς την Κάμαλα Χάρις, οι πρόσφατες επιστολές, αλλά και η δέσμευσή της να συμπεριλάβει ένα στέλεχος της συντηρητικής παράταξης στην κυβέρνησή της, είναι ίσως από τους πιο καθοριστικούς παράγοντες για την απόφασή της.
«Η Κάμαλα μας δείχνει έναν δρόμο όπου θα μπορούσε να υπάρξει αλληλοαποδοχή, κάτι που χρειαζόμαστε πολύ», εξηγεί χαρακτηριστικά.
Ανάμεσα στη σύγχυση των ταραχωδών εξελίξεων, την παραπληροφόρηση και το πολωτικό κλίμα, οι αναποφάσιστοι Αμερικανοί ψηφοφόροι μοιάζουν μπερδεμένοι.
Η μεγαλύτερη μερίδα τους αναζητεί έναν πρόεδρο που θα καταφέρει να γυρίσει σελίδα στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Συνήθως μια τέτοια τάση ευνοεί τον διεκδικητή και βλάπτει τον νυν πρόεδρο, ωστόσο φέτος οι ρόλοι των δύο υποψηφίων δεν είναι εύκολα αντιληπτοί, κι έτσι τα πράγματα παραμένουν ιδιαίτερα απρόβλεπτα.
Το ερώτημα στις αμφίρροπες πολιτείες των ΗΠΑ στις φετινές επεισοδιακές προεδρικές εκλογές, είναι ποιο θα είναι τελικά το ισχυρότερο αφήγημα αλλαγής που θα επικρατήσει στη χώρα: η νέα ελπίδα της πρώην αντιπροέδρου ή η καταστροφολογική ρητορική του τέως προέδρου;
Κερδίζει την κούρσα των social media η Χάρις
«Τσουνάμι» δωρεών φαίνεται πως κατάφερε να μαζέψει η αντιπρόεδρος Κάμαλα Χάρις την εβδομάδα μετά το ντιμπέιτ. Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασαν οι New York Times, η Δημοκρατική υποψήφια ξεπέρασε τον Ντόναλντ Τραμπ (20 προς 1) σε συγκέντρωση δωρεών στο Facebook και το Instagram, κεφαλαιοποιώντας την καλή της επίδοση στην τηλεμαχία, με διαφημίσεις κυρίως σε διαφιλονικούμενες πολιτείες (swing states). Από την ημέρα που ξεκίνησε την προεκλογική της εκστρατεία η Χάρις έχει ξεπεράσει κατά πάρα πολύ τον Τραμπ, σε ποσά που επενδύονται σε ψηφιακές διαφημίσεις. Είναι γνωστό βέβαια πως ο τέως πρόεδρος βλέπει με σκεπτικισμό την επένδυση στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης και προτιμά να επικεντρώνεται στα τηλεοπτικά κανάλια. Παρ’ όλα αυτά, ορισμένοι Ρεπουμπλικανοί ανησυχούν πως η ασύμμετρη παρουσία τους στα social media ενδέχεται να οδηγήσει σε σημαντική απώλεια ψηφοφόρων.
Στην Οπρα
Παράλληλα, το βράδυ της Πέμπτης (τοπική ώρα) η Χάρις παραβρέθηκε στην εκδήλωση «Unite for America», που παρουσίασε από το Μίσιγκαν η σταρ της αμερικανικής τηλεόρασης Οπρα Γουίνφρεϊ και μεταδόθηκε ζωντανά σε YouTube, Instagram, Facebook, TikTok και Twitch. Η παρουσιάστρια, ένθερμη υποστηρίκτρια των Δημοκρατικών, κάλεσε αστέρες της μουσικής και του κινηματογράφου να παρέμβουν στην εκπομπή. Μεταξύ αυτών ήταν η Τζένιφερ Λόπεζ, η Μέριλ Στριπ, η Τζούλια Ρόμπερτς και ο κωμικός Κρις Ροκ. Σε μια συγκινητική στιγμή η Χάρις πήρε αγκαλιά μια 15χρονη κοπέλα, τη Νάταλι Γκρίφιθ, η οποία τραυματίστηκε σοβαρά στις 4 Σεπτεμβρίου όταν ένας 14χρονος μαθητής άνοιξε πυρ στο σχολείο όπου φοιτά κοντά στην Ατλάντα, προκαλώντας τον θάνατο τεσσάρων ανθρώπων. Ωστόσο η υποψήφια των Δημοκρατικών δήλωσε ότι είναι και η ίδια κάτοχος όπλου, όπως και ο υποψήφιος του κόμματος για την αντιπροεδρία Τιμ Γουόλς. «Αν κάποιος εισβάλλει στο σπίτι μου θα τον πυροβολήσω», τόνισε. «Δεν έχω σκοπό να κατάσχω όλα τα όπλα». Πρόσθεσε όμως γελώντας: «Μάλλον δεν έπρεπε να το έχω πει αυτό. Η ομάδα μου θα το ρυθμίσει αργότερα».
Στο στρατόπεδο των Ρεπουμπλικανών, αναβρασμό έχουν προκαλέσει οι αποκαλύψεις για τον αντικυβερνήτη και υποψήφιο κυβερνήτη της πολιτείας της Βόρειας Καρολίνας, Μαρκ Ρόμπινσον. Σύμφωνα με αποκάλυψη του CNN, ο αμφιλεγόμενος και γνωστός για τον ακραίο συντηρητισμό του πολιτικός, είχε προ δεκαετίας αποκαλέσει τον εαυτό του «μαύρο ναζί» σε φόρουμ του πορνογραφικού ιστοτόπου Nude Africa (γυμνή Αφρική). Στο ίδιο σάιτ φαίνεται πως είχε υποστηρίξει δημόσια τη δουλοκτησία, ενώ είχε αποκαλέσει τον εαυτό του «ανώμαλο», σχολιάζοντας πως τον διεγείρει να βλέπει βίντεο με τρανς κορίτσια.
Η έλλειψη επικοινωνίας με την τοπική αστυνομία οδήγησε σε μια σειρά λαθών και στην τελική αποτυχία της μυστικής υπηρεσίας που είναι επιφορτισμένη με την προστασία εν ενεργεία και πρώην προέδρων. Αυτό προκύπτει από πεντασέλιδη έκθεση που απαριθμεί τα σφάλματα του Σώματος κατά την πρώτη απόπειρα εις βάρος του Ντόναλντ Τραμπ τον Ιούλιο και δόθηκε χθες στη δημοσιότητα. Το έγγραφο είναι η πρώτη επίσημη καταδίκη των επιδόσεων της υπηρεσίας, που δεν κατάφερε να σταματήσει τον δράστη και προκάλεσε έτσι τον ελαφρύ τραυματισμό του Τραμπ στο αυτί.
Εν τω μεταξύ, ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε την Πέμπτη ότι «ο εβραϊκός λαός» θα φταίει εν μέρει αν ηττηθεί τελικά στις εκλογές του Νοεμβρίου.
