Του Βασίλη Νέδου
Ένα πέπλο μυστηρίου καλύπτει την πτώση του αεροσκάφους «Αντόνοφ» An-12BK της ουκρανικής εταιρείας Aviation Company Meridian, το οποίο συνετρίβη το βράδυ του περασμένου Σαββάτου στην Καβάλα, με αποτέλεσμα τον θάνατο των οκτώ μελών του ουκρανικής καταγωγής πληρώματός του και την καταστροφή αλλά και διασπορά μέρους του φορτίου των περίπου 11,5 τόνων που μετέφερε –κυρίως όλμων σερβικής κατασκευής– στην ευρύτερη αγροτική περιοχή των Αντιφιλίππων.
Τα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν προκειμένου να διαλευκανθεί το μυστήριο πίσω από την πτώση και -κυρίως– την πορεία του «Αντόνοφ» είναι αρκετά.
Πρώτον: Γιατί ένα φορτίο επίσημης αγοραπωλησίας όπλων (Σερβία προς Μπανγκλαντές) διαπεραιώνεται με ένα απαρχαιωμένο αεροσκάφος 50 ετών;
Η απάντηση είναι δύσκολη καθώς η εταιρεία, ειδικά μετά την έναρξη του πολέμου, έχει ως εικονική έδρα το Κίεβο και επιχειρεί αποκλειστικά εκτός Ουκρανίας (πάνω από την οποία ισχύει απαγόρευση πτήσεων). Φαίνεται να διαθέτει γραφεία σε διάφορες περιοχές, και στη Σερβία, ενώ είναι απολύτως άγνωστο αν και με ποιον τρόπο τα αεροσκάφη της τύγχαναν της πρέπουσας συντήρησης.
Δεύτερον: Γνώριζε η Αθήνα για το περιεχόμενο του φορτίου;
Σύμφωνα με άριστα πληροφορημένες πηγές, η εταιρεία είχε καταθέσει αίτηση υπερπτήσης του ελληνικού εδάφους σε ένα έγγραφο το οποίο περιέγραφε την πορεία από τη Νις (Σερβία) έως την Ντάκα (Μπανγκλαντές) πάνω από συνολικά δέκα χώρες. Το αεροσκάφος, μετά την πτήση πάνω από Σερβία, Βόρεια Μακεδονία και Ελλάδα, επρόκειτο να κινηθεί πάνω από τον εναέριο χώρο Τουρκίας, Ισραήλ και Ιορδανίας, όπου και θα πραγματοποιούσε ενδιάμεση στάση προτού συνεχίσει την πτήση πάνω από τη Σαουδική Αραβία προς ανατολάς. Το σχέδιο αναφερόταν, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, σε μεταφορά «επικίνδυνου υλικού», γεγονός το οποίο αυξάνει αντιστοίχως και το κόστος που καλείται να καταβάλει μια εταιρεία που πραγματοποιεί τέτοιες πτήσεις. Καλά πληροφορημένες πηγές επισημαίνουν ότι ήδη το βράδυ του Σαββάτου και το πρωί της Κυριακής έγιναν συντονισμένες ενέργειες από το διπλωματικό γραφείο του πρωθυπουργού στην Αθήνα και εν συνεχεία το ΓΕΕΘΑ σε τεχνικό επίπεδο προκειμένου να υπάρξει άμεση πληροφόρηση για το περιεχόμενο, ώστε να γνωρίζουν οι ειδικοί του Στρατού Ξηράς τι να περιμένουν.
Τρίτον: Προλάβαινε το «Αντόνοφ» να προσγειωθεί;
Το «μαύρο κουτί», το οποίο διασώθηκε, θα δώσει όλες τις απαντήσεις. Οπως δείχνει και το στίγμα του αεροσκάφους, ο κυβερνήτης παρότι ήδη είχε αντιληφθεί πρόβλημα στον κινητήρα του «Αντόνοφ» συνέχισε την πορεία του πάνω από το Αιγαίο, ανατολικά του Αγίου Ορους με πορεία προς τη Λήμνο, και τότε μόνο αποφάσισε να στραφεί προς τα βόρεια και το αεροδρόμιο της Χρυσούπολης στην Καβάλα, το οποίο του υποδείχθηκε από τις ελληνικές αρχές ως εγγύτερο. Αρμόδιες πηγές επισημαίνουν ότι η επιλογή του να κατευθυνθεί προς την Καβάλα και όχι τη Θεσσαλονίκη υπήρξε καθοριστική, καθώς πιθανή συντριβή στην ευρύτερη περιοχή της πυκνοκατοικημένης πόλης του Θερμαϊκού θα είχε σίγουρα πολύ σοβαρότερες επιπτώσεις.
Τέταρτον: Τι όπλα μετέφερε το «Αντόνοφ»;
Η σερβική αμυντική βιομηχανία κερδίζει ετησίως συμβόλαια πολλών εκατομμυρίων από τους όλμους και τα ολμοβόλα που πουλάει σε δεκάδες χώρες ανά τον πλανήτη, καθώς διαθέτει πολυετή παράδοση στην κατασκευή αυτών των όπλων.
Πέμπτον: Υπάρχει κίνδυνος για την υγεία των κατοίκων της περιοχής;
Η επιτόπου έρευνα του Ειδικού Διακλαδικού Λόχου Αντιμετώπισης Ραδιο-Πυρηνικής-Βιολογικής-Χημικής Αμυνας (ΕΔΛΟ ΡΠΒΧ) κατέδειξε ότι δεν υφίστανται επικίνδυνα ευρήματα. Επίσης δεν βρέθηκε λευκός φώσφορος που χρησιμοποιείται για εμπρηστικά όπλα που προκαλούν χημικά εγκαύματα, αλλά καπνογόνος φώσφορος, ο οποίος περιλαμβάνεται σχεδόν στο σύνολο των πυρομαχικών αυτού του τύπου. Παρ’ όλα αυτά οι πέντε λόχοι του Τάγματος Εκκαθάρισης Ναρκοπεδίων Ξηράς (ΤΕΝΞ) του ΓΕΣ θα συνεχίσουν να πραγματοποιούν επιχειρήσεις εξουδετέρωσης των όπλων που δεν έχουν εκραγεί, σε όλη την ακτίνα διασποράς μετά την πτώση του «Αντόνοφ».
Διαβήματα
Με δύο διαβήματα προς τη Σερβία και την Ουκρανία, αντέδρασε διπλωματικά η Αθήνα, κυρίως με σκοπό να αναδειχθεί η έλλειψη διαφάνειας στην ενημέρωση από πλευράς Βελιγραδίου και Κιέβου σχετικά με το «Αντόνοφ» που συνετρίβη στην Καβάλα. Στην περίπτωση του Βελιγραδίου ο πρέσβης της Ελλάδας κατόπιν οδηγιών του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια, έλαβε εντολή να ρωτήσει για ποιο λόγο η σερβική κυβέρνηση δεν είχε ενημερώσει την Αθήνα νωρίτερα σχετικά με την ακριβή φύση του φορτίου του ουκρανικού αεροσκάφους που κατέπεσε στους Αντιφιλίππους της Καβάλας το βράδυ του Σαββάτου. Χθες, αργότερα εντός της ημέρας, κατόπιν νέας εντολής από τον κ. Δένδια, πραγματοποιήθηκε διάβημα και προς την ουκρανική πρεσβεία στην Αθήνα. Ο γ.γ. του υπουργείου Εξωτερικών Θεμιστοκλής Δεμίρης διαμαρτυρήθηκε για το γεγονός ότι η ελληνική πλευρά δεν είχε ενημερωθεί εκ των προτέρων για τη φύση του φορτίου που μετέφερε το ουκρανικό αεροσκάφος. Υπενθυμίζεται ότι η εταιρεία Meridian έχει ως έδρα το Κίεβο και πως το σύνολο του οκταμελούς πληρώματος του «Αντόνοφ» που συνετρίβη ήταν ουκρανικής καταγωγής.
50 ετών ήταν το «Αντόνοφ» An-12BK της ουκρανικής εταιρείας Aviation Company Meridian.
11,5 τόνους μετέφερε το αεροσκάφος, με το μέγιστο βάρος φορτίου να ανέρχεται σε 20 τόνους.
21.40 τοπική ώρα απογειώθηκε το «Αντόνοφ» από τη Νις (Σερβία), για να διασχίσει συνολικά 10 χώρες έως την Ντάκα (Μπανγκλαντές).
8 ήταν τα μέλη του πληρώματος, ουκρανικής καταγωγής, τα οποία βρήκαν τραγικό θάνατο κατά την πτώση του αεροσκάφους.
