Ελληνοτουρκικά: Σε επιφυλακή για όλα τα σενάρια η Αθήνα

Προετοιμασμένη ακόµα και για το πιο ακραίο σενάριο στο Αιγαίο είναι η Αθήνα, η οποία παρακολουθεί με ψυχραιμία όλα όσα εκτυλίσσονται στην Τουρκία τις τελευταίες ημέρες και εβδομάδες. Στην Αθήνα εξετάζονται με προσοχή και σχολαστικότητα όλα τα δεδομένα που καταφθάνουν από την Τουρκία, είτε άμεσα είτε από συμμαχικές χώρες, που παρακολουθούν όσα συμβαίνουν στην Αγκυρα με ανησυχία για διαφορετικούς λόγους, κυρίως λόγω του ρωσο-ουκρανικού πολέμου και της επαπειλούμενης εισβολής στη βόρεια Συρία.

Τα τελευταία 24ωρα παρατηρείται μια μετακίνηση προσφύγων και μεταναστών στα τουρκικά παράλια, κυρίως στις περιοχές απέναντι από τη Χίο και τη Σάμο, γεγονός το οποίο ευλόγως έχει θορυβήσει την ελληνική πλευρά. Πέρα από τις κινήσεις καταφθάνουν πληροφορίες σχετικά με την αυξανόμενη παρουσία και λέμβων που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από τους μετανάστες που φθάνουν στα παράλια.

Ούτως ή άλλως οι πρόσφυγες και οι μετανάστες πολλές φορές έχουν αξιοποιηθεί από την Τουρκία ως εργαλείο πίεσης προς την Ελλάδα, η οποία στην περίπτωση αυτή πολλές φορές αντιμετωπίζει όχι μόνο τη γεωπολιτική, αλλά και την ανθρωπιστική διάσταση του ζητήματος.

Η συγκέντρωση προσφύγων και μεταναστών στις μικρασιατικές ακτές, σε συνδυασμό με τη ρητορική αποχαλίνωση των αξιωματούχων της τουρκικής κυβέρνησης έχει οδηγήσει διπλωματικούς και στρατιωτικούς κύκλους στην Αθήνα σε «ξεσκόνισμα» παλαιότερων σεναρίων κρίσης.

Ενδεικτικό είναι εκείνο του ενδεχομένου αποβίβασης μεταναστών σε κάποια νησίδα ή νησί εξ αυτών που η Τουρκία θεωρεί «ακαθορίστου κυριότητας» και της προσπάθειας διάσωσής τους από την τουρκική ακτοφυλακή υπό το πρόσχημα αρχικά της περιοχής ευθύνης έρευνας και διάσωσης (που η Τουρκία θεωρεί ότι της ανήκει στα ανατολικά του 25ου μεσημβρινού έτσι κι αλλιώς).

Υπενθυμίζεται ότι ένα τέτοιο περιστατικό είχε εκτυλιχθεί στις αρχές του 2015, όταν ελληνικές και τουρκικές δυνάμεις έσπευσαν να διασώσουν μετανάστες από πλοιάριο που είχε ναυαγήσει στα Ιμια. Τότε η κρίση είχε επιλυθεί με την απόφαση οι μισοί μετανάστες να μεταφερθούν από το Λιμενικό Σώμα και οι άλλοι μισοί από την τουρκική ακτοφυλακή. Τότε η κρίση είχε λυθεί μέσα στη νύχτα, δίχως να επικρατήσει ένταση και με διαύλους επικοινωνίας οι οποίοι λειτούργησαν, παρά το γεγονός ότι η τότε νέα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ είχε μόλις αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας. Είναι πασιφανές ότι η επανάληψη ενός τέτοιου σεναρίου υπό τις σημερινές συνθήκες, δηλαδή τη μεσολάβηση εδώ και έναν χρόνο της επισημοποίησης του νέου δόγματος της Αγκυρας για σύνδεση της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου με την κυριαρχία τους και την πρόσφατη απόφαση για ρητορική αποχαλίνωση, θα μπορούσε να έχει δυνητικά πολύ διαφορετικά αποτελέσματα.

Για τον σκοπό αυτό οι Ενοπλες Δυνάμεις στο Ανατολικό Αιγαίο εξακολουθούν να κινούνται με βάση έναν αυξημένο βαθμό επιφυλακής και ετοιμότητας, προκειμένου να αντιδράσουν εφόσον χρειαστεί. Πάντως μέχρι στιγμής η βασική στρατιωτική δραστηριότητα των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, δηλαδή η άσκηση «Efes 2022» εκτυλίσσεται με τρόπο υποδειγματικό, εντός των ορίων των τουρκικών χωρικών υδάτων και δίχως παρενοχλήσεις, κατ’ ορισμένους λόγω και της αμερικανικής συμμετοχής σε αυτήν με πλοίο και ειδικές δυνάμεις.

Η διπλωματία των χαρτών

Την ίδια στιγμή στην Αθήνα έχει ληφθεί μια απόφαση που ήδη υλοποιείται σε πολλά επίπεδα, για την προώθηση των ελληνικών θέσεων και την κατάδειξη της τουρκικής επιθετικότητας μέσω χαρτών. Ηδη την Τετάρτη η «Κ» παρουσίασε ορισμένους από τους 16 χάρτες που έχουν διανεμηθεί σε πρεσβείες και μόνιμες αντιπροσωπείες ανά την υφήλιο, οι οποίοι παρουσιάζουν την αλληλουχία των τουρκικών μονομερών προκλήσεων και αμφισβητήσεων που οδήγησαν από το στάτους κβο του 1972 στις τουρκικές απαιτήσεις για επέκταση της επιρροής σε… παραπάνω από το μισό Αιγαίο το 2022, προφανώς σε πλήρη αντίθεση με όλα όσα προβλέπει το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης παρουσίασε τον χάρτη της «Γαλάζιας Πατρίδας» στον Γερμανό καγκελάριο Ολαφ Σολτς, όπως και στους Αμερικανούς αξιωματούχους με τους οποίους ο ίδιος και η αντιπροσωπεία που τον συνόδευε συναντήθηκαν κατά την επίσκεψη στην Ουάσιγκτον. Ο ίδιος χάρτης, αλλά και η διαχρονική πορεία των τουρκικών προκλήσεων θα παρουσιαστεί από τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια στη Γερμανίδα ομόλογό του Αναλένα Μπέρμποκ, η οποία αναμένεται στην Αθήνα την ερχόμενη Πέμπτη 9 Ιουνίου. Φυσικά η επίσκεψη της υπουργού Εξωτερικών της Γερμανίας στην Αθήνα έχει πολύ ευρύτερη σημασία, πέρα από τη συγκυρία των ελληνοτουρκικών, καθώς η Ε.Ε. αντιμετωπίζει ουσιαστικές προκλήσεις στην προσπάθεια διατήρησης μιας συνεκτικής πολιτικής προς τρίτους, μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία. Για την Ελλάδα είναι ιδιαίτερα σημαντική η στήριξη της Γερμανίας στην προσπάθεια που κάνει για τη μετατροπή σε ενεργειακό κόμβο και, όπως είναι γνωστό, τα συμφέροντα Βερολίνου και Αθηνών σπάνια βρέθηκαν να ταυτίζονται στο συγκεκριμένο θέμα. Επιπλέον, Ελλάδα και Γερμανία συνομιλούν πλέον εντατικά και για τη συνεργασία στο θέμα των εξοπλισμών, μάλιστα με το ενδεχόμενο και της συμπαραγωγής αρμάτων μάχης.

Τέσσερις «μνηστήρες» για τις κορβέτες

Η αναβαπτισμένη τουρκική επιθετικότητα έστειλε στις ελληνικές καλένδες και την –όποια– συζήτηση υπήρχε για το ενδεχόμενο περιορισμού των εξοπλιστικών δαπανών λόγω και της δημοσιονομικής πίεσης που ασκεί η πολύπλευρη κρίση. Στο πλαίσιο αυτό, τις επόμενες ημέρες αναμένεται να οριστικοποιηθούν οι αποφάσεις για την προμήθεια κορβετών, μέσα από μια ποικιλία προτάσεων και σχεδίων που έχουν προταθεί από τη Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιταλία και την Ολλανδία. Επίσης, θα οριστικοποιηθεί και το πρόγραμμα αναβάθμισης των υφιστάμενων φρεγατών τύπου ΜΕΚΟ του Πολεμικού Ναυτικού, προκειμένου αυτά τα πολεμικά πλοία να αποκτήσουν τη δυνατότητα να υπηρετούν για ακόμα 15 χρόνια. Τις επόμενες ημέρες θα ενταθούν και οι συζητήσεις για την ανταλλαγή τεθωρακισμένων οχημάτων μάχης (ΤΟΜΑ) ΒΜP-1 με τα γερμανικά Marder, ενώ προχωρούν και μια σειρά από μικρότερα αλλά εξίσου σημαντικά προγράμματα όπως η αναβάθμιση των F-16 Block 50 και η προμήθεια UAV τύπου MQ-9.